TÜRKİYE KUMAR RAPORU
TÜRKİYE KUMAR RAPORU
Recep Öncel
Yeşilay tarafından Eylül 2025 Türkiye Kumar Raporu yayınladı.
Raporun Prof. Dr. Murat Şentürk ve Doç. Dr. Merih Altıntaş tarafından lansmanı yapıldı. Sağ olsun Genel Başkan Doç. Dr. Mehmet Dinç Bey raporu bize gönderdi.
Şimdi hepimiz için okumak ve incelemenin faydalı olduğunu düşündüğüm rapordan bazı bölümleri aktarmak istiyorum.
‘İnsanlığın ortak düşmanı olan alkol, tütün, madde, kumar ve internet bağımlılığına karşı yürüttüğümüz kapsamlı ulusal ve uluslararası projelerimizi hız kesmeden sürdürüyoruz.
105 yıllık köklü mirasımız, evrensel değerlerimiz ve bilime dayalı yaklaşımımızla, bağımlılıkların birey ve toplum üzerinde yıkıcı etkilerini azaltmak için var gücümüzle çalışıyoruz.
Bağımlılık sadece bireysel bir kusur değil, küresel ölçekte aile yapısını sarsan toplumların huzurunu gölgeleyen ve genç kuşakların geleceğini tehdit eden bir halk sağlığı krizidir.
Dünya sağlık örgütüne göre; kumar bağımlısı bireylerin %20’si intihar girişiminde bulunuyor.
Bugün dijitalleşme bahis ve oyun sektöründe her zamankinden daha erişilebilir hale gelmiş ve gençler risk altındadır.
Amerika’da çevrim içi bahis oynayan gençlerin %14 bağımlılık riski bulunmakta, Avrupa’da bireylerin %3’ünde patolojik kumar bağımlılığı geliştiği bildirilmektedir.
Yeşilay, 81 ilimizde ve KKTC’de hizmet veren YEDAM ile kumar ve tüm bağımlıklara karşı ücretsiz destek veriyor.
Türkiye kumar raporu yalnızca mevcut durumu ortaya koymakla kalmıyor, aynı zamanda bilimsel verilere dayalı çözüm önerileri sunuyor.
Yeşilay olarak biz, insan onurunu korumak, bağımlılıklar karşısında toplumu güçlendirmek ve daha sağlıklı gelecek inşa etmek için kararlılıkla çalışmaya devam edeceğiz.
Kumar; çoğunlukla kişisel bir iradenin sonucu olan ve risk almayı kapsayan bir davranış biçimdir.
Değerli bir şeyin, daha yüksek değerde bir şey kazanmak için riske atıldığı her türlü aktivite, kumar olarak değerlendirilmektedir.
Dünya sağlık örgütü raporlarına göre yetişkin nüfusun %1,2’sinin kumar oynama bozukluğuna sahip olduğu tahmin edilmektedir.
Kumar faaliyetleri dünya genelinde çok az ülkede, sıkı kontrole sahiptir. Geri kalan ülkelerde yasal zemine oturtulmuş olup, kumar oynamanın hukuki yolları bulunmuştur.
Türkiye’de kumar oynamak suç sayılmaktadır ve Türkiye bu konuda en ciddi tedbir alan ülkelerden birisidir.
Kumar oynamak COVID 19 pandemisinden sonra daha da ivme kazanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti tarafından yapılan araştırmalarda, hayatında bir kez kumar oynayan kişiler %10 civarındadır. YEDAM’a müracaat eden psikolojik destek isteyen bağımlılar içinde kumar sorunu olanlar %28’dir.
Kumar kamu düzenine ilaveten, çok ciddi bir halk sağlığı problemi haline gelmiştir.
-Kumar türleri şu şekilde sınıflanabilir.
*Klasik kumar oyunları;
*Spor bahisleri;
*Piyangolar;
*Bingo;
*Elektronik kumar makineleri;
Kripto para işlemleri ve kısa vadeli al sat uygulamaları da bu şekilde değerlendirilebilir.
-Kumar oynama nedenleri;
Kişilerin ekonomik sorunları, psikolojisi, çevresel etkilerin, kumara yönlendirebileceği bildirilmektedir.
Para kazanma olasılığı, eğlenme vakit geçirme, stresten uzaklaşma ve gençler için, kumar sektörü etkili olmaktadır.
-Kumar bağımlılığı;
Kumar bağımlılığı, kişinin kumar davranışı üzerinde kontrolünü kaybetmesiyle ortaya çıkan ciddi bir halk sağlığı sorunudur.
Bu nedenle, kumar bağımlılığına neden olacak biyolojik, psikolojik, sosyal ve çevresel risk faktörlerini anlamak önem taşımaktadır.
Kumar bağımlılığının tanımı ve kriterleri;
*Kumar oynama kontrolünün sağlanamaması,
*Kumar oynamaya diğer ilgi alanlarına faaliyetlere göre öncelik verme,
*Ortaya çıkacak olumsuzluklara rağmen devam etmek,
*İstediği coşkuyu sağlayabilmek için daha çok parayla kumar oynama gereksinimi,
*Kumar oynamayı bırakma girişimlerinden huzursuz olma,
*Kumar için yeniden kaynak sağlama.
Kumara bağlı zararlar şu şekilde isimlendirilebilir;
*Finansal zararlar
*Psikolojik zararlar
*Toplumsal zararlar
Dünyada Kumarın Durumu;
Dünya sağlık örgütü, yetişkin nüfusun yaklaşık %1,2’sinin kumar bağımlısı olduğunu tahmin etmektedir.
The Lancet Halk Sağlığı Kurumunun bir çalışmasında ise, yaklaşık 2,3 milyar yetişkinin %46’sı, 160 milyon ergenin %17,9’unun kumar oynadığı tespit edilmiştir.
Buna göre, kumar oynama davranışı zaman içinde anlamlı bir artış göstermiştir.
Özellikle 2000’li yıllardan itibaren kumarın yasallaşması, kumar endüstrisinin büyümesi, çevrim içi kumar seçeneklerinin çoğalması, erişimi kolaylaştırmıştır.
Türkiye’de Kumarın Durumu;
Sağlık Bakanlığı ve Yeşilay tarafından yapılan 2025 yılı çalışmalarına göre 15 yaş ve üzeri nüfusun %10,1’i kumar oynamıştır.
En çok tercih edilenler; piyango bileti, spor bahsi, loto, internet üzerinden bahis ve akıllı telefonlarla oynanan kumardır.
Yasal Kumarın Yaygınlaşması;
1939 yılında Milli Piyango İdaresi, Spor Toto ve 1953 yılında At Yarışları, şeklinde olmaktadır.
Özel şirketlere yetki verilmesi, şans oyunları platformları, kumar oyunlarının artmasına sebep gösterilmektedir.
2025 yılından itibaren özel platformlarda; eşya piyangosu ve şans oyunları internet üzerinden oynanmaktadır. Bunların yaygınlaşması ise endişe verici boyutlardadır.
Dijitalleşme ve Yeni Kumar Biçimleri;
Video oyunları ve teknolojide hızlı gelişme sebebiyle erişilebilir olması, bilgisayarın hayatın her alanına girmesi gibi sebeplerle popüler hale gelmiştir.
Bu iş 2024 itibariyle 2,6 milyar oyuncu ve 200 milyarı aşan gelirle dev bir sektör haline gelmiştir. Kumar ve video oyunları benzer özelliktedir.
Medya ve Reklamların Rolü;
Kumar ile birlikte reklamlar, artan talebe yol açmaktadır. Televizyon, radyo, internet, e-posta ile heyecan ve mutluluk gibi duygular tahrik edilmekte, kumar toplumda kabul edilebilir hale gelmektedir.
Hukuki Çerçeve;
Günümüzde devletler kumar ve şans oyunlarını denetim altında tutmaktadır. Dünya genelinde 193 ülkenin 164’ünde kumar faaliyetleri yasal olarak düzenlenmiş durumdadır.
Türkiye’de Kumar Mevzuatı;
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu; kumarı kazanç amacıyla icra edilen, kâr zararın talihe bağlı olduğu oyunlar olarak tanımlamaktadır.
5602 saylı şans oyunlarından alınan vergi kanununda ise, bu durum düzenlenmiştir.
Türk Ceza Kanunu 228 maddesinde; kumar oynanması için yer veya başka surette imkân sağlaması suçu, genel ahlaka karşı suçlar bölümünde yer almaktadır.
Bu konuda 1 yıldan 3 yıla kadar, izinsiz kumar oynatanlar 3 yıldan 5 yıla kadar, yasa dışı bahis düzenleyenler için 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezaları getirilmiştir.
Uluslararası Düzenlemeler;
Kumarla ilgili uluslararası bir sözleşme yoktur. Daha ziyade devletlerin kendi iç hukukları ile düzenleme yapılmıştır.
Avrupa Birliği; 1991 tarihli raporda, kumar yasalarının AB hukukuna uygunluğu kamu yararı için kısıtlamaların haklı olabileceği değerlendirilmiştir.
Bazı Devletlerde durum şu şekildedir;
Güney Kore; Kumarı suç saymıştır. Kumar oynamak eğlence olarak yapılmışsa ceza verilmez.
Birleşik Krallık; Gerekli izinler alınmaksızın kumar oynatmak, suç olarak kabul edilmiştir.
Amerika Birleşik Devletleri; ABD’de yasa dışı kumar oynatanlara, hapis ve para cezası verilecektir.
Almanya; Eyaletler arasında kumar yetkili makamların izniyle oynatılabilir. İzinsiz yapanlara, hapis cezası uygulanır.
Önlem Çalışmaları;
Bağımlılık hem bireyde hem de toplumda sorunlara yol açmaktadır. Bu nedenle bağımlılıkla mücadele çok önemlidir.
Önlem olarak, kumar makinelerine erişim zorlaştırılmalı, reklamlar kontrol edilmeli, eğitim programları artırılmalı ve riskler belirlenmelidir.
Dünyada, bu konuda eğitim programları yapılmakta, internet kontrol altına alınmaktadır.
Türkiye’de, bağımlılıkla mücadele eğitimi yapılmakta olup, Türkiye Bağımlıkla Mücadele kapsamında 10 milyon öğrenciye duygusal farkındalık sağlamıştır.
Okulda Bağımlıkla Mücadele programı, OBM ise zararlı ve riskli davranışlarda müdahale programı gelişmiştir.
Bu konuda medya bilinçli kullanılmalıdır.
Ayrıca, Psikoeğitim müdahaleler, Psikososyal tedaviler, İlaç tedavisi, yapılmaktadır.
Türkiye’de AMATEM; Alkol Madde Tedavi Merkezleri, Yeşilay Danışmanlık Merkezleri; YEDAM hizmet sağlamaktadır.
Telefonla Danışmanlık, Gurup Terapileri, Sosyal Destek Hizmetleri ve Kumar Bağımlılığı Danışmanlığı gibi hizmetler verilmektedir’.
Kumar Raporu, bu çerçevede devam ediyor.
Hülasa, Yeşilay güzel bir çalışma yapmış, Dünya’da ve Türkiye’de kumar meselesinin geldiği tehlikeli noktayı ortaya koymuş.
Sayın Genel Başkanın şahsında Yeşilay çalışanlarını, tüm emeği geçenleri tebrik ederim.
Geçtiğimiz günlerde Sayın Cumhurbaşkanımız bu konuya dikkat çekti;
‘İnternetin ve akıllı cep telefonlarının, gündelik hayatımızın vazgeçilmezleri haline gelmesi, sanal kumar ve bahis sorunu daha büyümeye başlamıştır.
Kumar ve bahisle, tüm kapasitemizle mücadele edeceğiz.
Siyaset üstü bir konu olarak gördüğümüz meselede, tüm toplumun desteğini bekliyoruz’ dedi.
Bilindiği gibi, İslam Dini içki, kumar, zinayı yasaklamış haram kılmıştır.
Yüce Allah, Kuran-ı Kerimde ‘Ey iman edenler! İçki kumar dikili taşlar fal okları, şeytan işi iğrenç şeylerden ibarettir. Bunlardan kaçınız ki kurtuluşa eresiniz’
‘Şüphesiz şeytan içki ve kumar yoluyla aranıza düşmanlık ve kin sokmak sizi Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık vazgeçtiniz değil mi?’ (Maide Suresi 90-91) diye buyurmaktadır.
Bugün ülke gündeminde olan ‘kumar meselesi’ hem manevi değerlerimiz açısından, hem de raporda dikkat çekildiği gibi maddi olarak çok büyük önemi haizdir.
Türk Devleti kumar konusunda gerekli tedbirleri almalı, Türk Milletinin evlatları tez zamanda bu tehlikeli illetten kurtarılmalıdır.