OSD Başkanı Eroldu’dan kritik mesajlar: Yerli üretimde yatırım ortamını güçlendirmeliyiz!
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Eroldu, “İhracatta tarihimizin en güçlü yıllarından birini yaşıyoruz, üretim artıyor ve yeni yatırımlar devreye giriyor. Ancak iç pazarda yerli üretimin payı hızla düşüyor, bu tablo bizim açımızdan en olumsuz gelişme. Kapasite kullanım oranlarımız geriliyor; özellikle traktör ve kamyon gruplarında ciddi küçülmeler var. Çin’in ihracat baskısı sürecek, kur-enflasyon dengesizliği ise rekabetçiliğimizi zorluyor. Bugünkü yatırım ortamı sürdürülebilir olmazsa, otomotiv sanayimiz için gelecek döngü risk altında kalabilir” dedi.
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), 2025 yılının ilk dokuz aylık verilerini kamuoyuyla paylaştı. Sektörün ihracattaki liderliğini sürdürdüğünü belirten OSD Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Eroldu, üretim artışlarına karşın iç pazarda yerli üretimin payının düşmesinden kapasite kullanım oranlarına, yeni yatırımlardan küresel rekabet koşullarına kadar kapsamlı değerlendirmelerde bulundu.
Toplantıda Cengiz Eroldu’nun açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyleydi:
Üretim ve ihracat artışta, iç pazarda yerli payı düşüşte
“İlk dokuz aylık rakamlarımıza baktığımız zaman, rakamlarımız olumlu yönde. İlk dokuz ayda üretimimizin yüzde 3, ihracatımızın adet olarak yüzde 6, tutar olarak da yüzde 12 bir artış gösterdiğini görüyoruz. Sizler de yakından takip ediyorsunuz zaten. İç pazarda da aslında geçen senenin üzerinde bir tempo var. Bu tabloda en önemli negatif de iç pazardaki yerli payının geçen seneye göre azalması. Her ne kadar hazirana göre bir miktar düşmenin yavaşlaması veya tekrar sabit hale gelmesi söz konusu olsa da...”
Yeni yatırımlar devreye giriyor
“Bu faaliyet artışlarında özellikle otomotiv sanayinin son yıllarda, son yıllarda derken son iki yılda yatırımını yaptığı projelerin artık yavaş yavaş devreye girmesinin etkili olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki dönemlerde bu rakamların daha da yukarı doğru hareket edeceğini hep birlikte göreceğiz.”
İhracat tarihinin zirvesinde
“Son on yıllık rakamlarımızı da karşılaştırdığımız zaman aslında, 2025 yılının pazar ve değer bazında ihracat anlamında son on yıldaki en büyük yıllar olduğunu buradan da görebiliyoruz.”
İç pazar yerli payında gerileme
“Maalesef iç pazardaki yerli payının da en düşük seviyede olması bu tablonun en kötü tarafı. 2020’de yüzde 46, 2019 ve 2022’de yüzde 45 seviyelerinde olan iç pazar payı, son yıllarda hızlı bir şekilde azalmaya başladı.”
Kapasite kullanımı düşüşte, traktör en kötü durumda
“Kapasite kullanım oranı önemli bir konu. Burada da iyi durumda değil şu anda sanayi. Biz bir yandan yatırımlarla kapasitemizi artırma yönünde hareket ederken, bir taraftan da gerek Avrupa pazarlarının zayıf gitmesi gerek de Türkiye pazarında yerli oranın düşmesi sonucu kapasite kullanım oranımızda düşme mevcut. En büyük düşmeyi traktör alt kırılımında görüyoruz. Traktörde işler 2025 yılında geçen seneye göre oldukça negatif durumda. Hem ihracat hem de iç pazarda ciddi oranda küçülme var. Keza kamyon pazarında da ihracatın ve iç pazarın küçüldüğünü görüyoruz.”
Kur ve enflasyon baskısı rekabet gücünü zorluyor
“Toplam kapasite kullanım oranı, gelecek açısından ve otomotiv sanayinin rekabetçiliği açısından da önemli. Enflasyonu yüksek, kurların düşük seviyede gitmesi hem otomotiv ana sanayinin hem de otomotiv tedarik sanayinin rekabetçiliği konusunda önemli bir etken. Bu tablo önemli bir tehdit. Bugün makroekonomik durumumuz maalesef bu kapasiteyi yukarı taşımamıza yardımcı olmuyor.”
Yatırım döngüsü tehlikeye girebilir
“Bugün aldığımız yatırım kararlarıyla otomotiv sektörü bir büyüme ve yatırım döneminden geçiyor ama bundan sonraki çevrimde bu tablo böyle olmayabilir. Bu yatırımlar Türkiye’de devam etmeyebilir. Bunu da önemli bir tehdit olarak belirtmek isterim.”
Yerli oranlar ciddi oranda azaldı
“Otomobilde yüzde 29, hafif ticari araçlarda yüzde 21, kamyonda yüzde 59 yerli oranlarımız var. Geçmiş dönemlere göre ciddi azalmalar söz konusu. Özellikle hafif ticari araçlarda 2016 yılında yüzde 64 olan yerli oranı şu anda yüzde 21 seviyelerinde. Bu durumun bir üyemizin açıkladığı yeni yatırım kararıyla önümüzdeki yıllarda artmasını bekliyoruz.”
İhracatta liderlik sürse de dış ticaret açığı arttı
“2025 yılında Türkiye ihracatının yüzde 17.4’ünü otomotiv sanayi gerçekleştirmiş durumda ki geçen seneye göre 1.2 puanlık artışa tekabül ediyor. Ancak dış ticaret dengesi bir miktar kötüleşiyor. Ocak-Ağustos dönemini 1 milyar dolara yakın eksi ile kapattık. Otomobil grubunda 5.6 milyar dolarlık dış ticaret açığımız var.”
Türkiye Avrupa’da güçlü oyuncu
“Türkiye şu anda Avrupa’da İspanya’nın hemen arkasında 6. büyük pazar. Yaşanan makro ekonomik sorunlara ve yüksek vergilere rağmen bu noktadayız. Ticari araçlarda ise Türkiye, Avrupa sıralamasında 4. sırada.”
Avrupa pazarı daralıyor
“Avrupa’da da yüzde 3’lük bir üretim düşüşü var. Keza yine ilk 6 ayda Avrupa’nın yaptığı ihracatta yüzde 6’lık bir azalma olduğunu görüyoruz. Pazar ise ilk 8 ayda geçen seneye paralel. Avrupa büyüme göstermiyor.”
Çin’in etkisi ve ithalat dengesi
Çin’den gelen baskı sürüyor: “Yaptırımlarla birlikte Çin’in 9.8’lik ithalat payı 2025 yılında da aynı seviyede kaldı. Çin’in yükselmesi bir şekilde durdu. Ama Çin, ihracatını zorlamaya devam edecek.”
Avrupa’dan ithalat artışı
“2024-2025 geçişinde Almanya’dan yapılan ithalatın arttığını görüyoruz. Bu da Avrupa’daki kapasite fazlasının Türkiye’ye geldiğinin bir göstergesi.”
Yasal düzenlemeler ve vergisel gelişmeler
ÖTV ve ek yükümlülükler etkili olmadı: “Temmuz ayında devreye giren ÖTV düzenlemesi yerli payındaki düşmeyi bir miktar frenledi. Ancak eylül ayında devreye giren ek mali yükümlülüklerin sanayiye olumlu etkisi olmadı. Yani bu düzenlemenin amacı Türk otomotiv sanayisinin desteklemek olmadı.”
Dış ticaret açığının azaltılması hedefleniyor
“Toplamda ilk 8 ay rakamlarıyla 1.8 milyar dolarlık otomotiv ticaret açığımız var. Çin’de 1.2 milyar dolar, Japonya’da 375 milyon, Güney Afrika’da 137 milyon. Bu ülkelerle ticaret açığını azaltmak hedefleniyor.”
Eroldu ve Güçlüer’in Çin’in kapasitesi üzerine açıklamaları
Cengiz Eroldu: “Çin’de çok ciddi bir kapasite oluşturuldu. Ancak yüzde 50 gibi bir kapasite kullanım oranına sahipler. Biz yüzde 66 kapasiteyle çalışıyoruz ve bu bizim için maliyet sorununu büyütüyor. Çin ise kendi pazarında bu 60 milyonluk üretimi absorbe edemeyeceği için ihracata yüklenmeye devam edecek. Bu tablo bize bunu söylüyor. Çin’de geçen sene 31 milyon araç üretildi. Bu sene 32.5 milyonluk bir üretim öngörülüyor. İç pazar hacmi de geçen seneye göre yüzde 10 büyüyerek 14.8 milyona ulaştı. Yani üretimin büyük kısmı iç pazar için yapılıyor ama dış pazarlara ihracat baskısı da sürecek. Bu ticaret savaşlarının da bir miktar daha devam edeceğini gösteriyor.”
Özlem Güçlüer: “Çin’de araç üretim kapasitesiyle ilgili farklı rakamlar var. Daha önce 48 milyon deniyordu ama şu anda bizim gördüğümüz 55.5-60 milyon seviyesinde. Çin’deki derneklere de soruyoruz, ancak net ve şeffaf verilere ulaşmak zor.” Ağır ticari dahil mi?: “Bizim hesaplamalarımızda ağır ticariler dahil. Ayrıca eski fabrikaları da sayıyoruz. Farklı kaynaklar bu nedenle farklı rakamlar verebiliyor.”
