İlk nükleer bomba denemesi 1945 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin New Mexico eyaletinde yapıldı.

Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombaları atılması

ABD, bundan 20 gün sonra Japonya'nın Hiroşima ve Nagazaki kentlerini atom bombaları ile hedef aldı.

Bu saldırılarda 220 binden fazla kişi hayatını kaybetti, yerleşim yerleri hayalet şehre dönüştü.

Tarihte ilk ve son kez nükleer silahlar bir savaşta kullanılmış oldu ancak "nükleer silahlanma yarışı" henüz yeni başlamıştı. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ilk nükleer silah denemelerini 1949 yılında yaptı.

"Soğuk Savaş" olarak adlandırılan İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde iki ülke nükleer silah sayısını artırmak ve etkisini geliştirmek için yoğun çaba harcadı.

Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Rusya Devlet Başkanı Putin'in çıkışı, ülkelerin nükleer silah kapasitelerini bir kez daha gündeme getirdi.

Son açıklanan raporlara göre 2023 yılında nükleer silahlara 93,4 milyar dolar harcandı.

Nükleer Silahların Yasaklanması Takibi ve Uluslararası Nükleer Silahları Kaldırma Girişiminin (ICAN) raporuna göre bu şirketlerin, nükleer silaha sahip ülkelerle süreleri 2040'a kadar uzanan ve toplam değeri 387 milyar dolara ulaşan geliştirme ve üretim sözleşmeleri bulunuyor.

Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın (NPT) imzalanmasının 56'ncı yıl dönümünde ortaya çıkan rakamlar olası bir nükleer savaş ihtimalinin göz ardı edilemeyeceğini ortaya koyuyor.

Nükleer silah geliştirme ve üretiminde faaliyet gösteren şirketler, yalnızca 2023 yılında hükümetlerle yaklaşık 7,9 milyar dolarlık sözleşmeler imzaladı. Aralarında Boeing, Lockheed Martin ve General Dynamics'in de yer aldığı bu firmalar, hükümetlerin politikalarını ve halkın nükleer silahlara yönelik tutumlarını etkilemek için düşünce kuruluşlarına milyonlarca dolar fon verirken sadece ABD ve Fransa'da lobicilik faaliyetleri için 118 milyon dolar harcadı. Bu 20 şirket, 2023'te hükümetlere sağladıkları nükleer silah geliştirme ve bakım hizmetlerinden 31 milyar dolar civarında gelir elde etti.

91,4 milyar dolar harcandı

91,4 milyar dolar ICAN'ın raporunda nükleer silahlara son 5 yılda 387 milyar dolar harcandığı belirtilirken 2023'te bu meblağın 91,4 milyar doları bulduğuna işaret edildi. Bu tutar, 68,2 milyar dolar olan söz konusu dönemin ilk yılı olan 2018'e kıyasla yüzde 34'lük artış anlamına geliyor.

ICAN raporunun yazarlarından Alicia Sanders-Zakre, bu artışa ilişkin, "Son beş yılda bu insanlık dışı ve yıkıcı silahlara yapılan harcamaların hızlanması, küresel güvenliği iyileştirmiyor, küresel bir tehdit oluşturuyor" değerlendirmesinde bulundu.

En çok yatırım ABD'den

NPT'ye rağmen nükleer silaha sahip 9 ülkenin de bu alandaki harcamalarında artış gözlendi. 2023'te Çin, Fransa, Hindistan, İsrail, Kuzey Kore, Pakistan, Rusya, Birleşik Krallık ve ABD, nükleer silahlara toplam 91,4 milyar dolar harcadı.

ABD, nükleer silah alanındaki 51,5 milyar dolarlık harcamasıyla diğer tüm nükleer silah sahibi ülkelerin toplamından daha fazla bu alana yatırım yaptı.

ABD'nin ardından nükleer silahlanma için en büyük harcamayı yapan ülke 11,8 milyar dolar ile Çin olurken Rusya 8,3 milyar dolarla 3'üncü ve 8,1 milyarla İngiltere 4'üncü sırada yer aldı.

9 bin 500'ü kullanıma hazır

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) 2024 raporuna göre, 12 bin 121 savaş başlığının 9 bin 585'i potansiyel kullanım için askeri stoklarda tutuluyor. Ülkelerin envanterinde potansiyel kullanıma hazır savaş başlıklarından yaklaşık 2 bin 100'ü, balistik füzelerin üzerinde yüksek operasyonel alarm durumunda tutuluyor.

Bu savaş başlıklarının neredeyse tamamının Rusya veya ABD'ye ait olduğu kaydedilirken ilk kez Çin'in de bu listeye dahil olduğu belirtiliyor. Öte yandan, kullanıma hazır nükleer savaş başlıkları açısından ABD 1770 ile ilk sırada, Rusya 1710 ile ikinci sırada yer alıyor.

İşte en çok nükleer bombaya sahip ülkeler...