Ata sözlerini yabana atmamalısınız. O zorlu şartların insanı değilseniz, hevesinize kurban olup, "Yükseklik Hastalığı"na yakalanabilirsiniz.
Bu hastalığa yakalanmak için Erciyes dağının kuzey yamaçlarına tırmanmaktan bahsetmiyoruz.
Mesela yaklaşık 50 metre yükseklikte bulunan İstanbul’da yaşamaya alışmış bir insan 2000 metre yükseklikteki Erzurum şehrinde yaşamaya alışması biraz zaman alabilir. Yükseklik hastalığına yakalanması daha kolaydır.
Hani doğa yürüyüşü dedikleri keyfi tatmak arzusu veya sadece deniz seviyesinden birkaç bin metre yükseklikte bile takılmak isteyen herkes bu hastalığa yakalanabilir.
Yükseklik hastalığı kendini üç farklı şekilde gösterir. Bunların iki tanesi çok tehlikeli olabilir.
Akut Dağ Hastalığı (AMS) en hafif ve en yaygın çeşididir.
Yüksek Rakım Serebral Ödemi (HACE) beyin şişmeye başladığı zamandır.
Yüksek Rakım Akciğer Ödemi (HAPE) akciğer sıvı ile dolmaya başladığı zamandır.
Bu üç belirti ve hastalık için önceden bilgi almanın ve gerekirse uzman kişiler tarafından bilgilendirilmenin faydası büyüktür.
SEBEPLERİ NELERDİR?
Yükseklik hastalığının belirtilerini hissettiğinizde vücudunuz, bulunduğu yükseklikteki “daha ince” havadan daha az oksijen almaya tepki verir.
PEKİ NEDEN HAVA İNCELTİLİYOR?
Hava basıncı, üstünüzdeki havanın ağırlığına bağlıdır, bu sebeple yüksek rakımlarda hava basıncı daha düşük olur. Bu düşük basınç, oksijen molekülleri de dahil olmak üzere, her akciğer havasını oluşturan tüm moleküllerin sayısını azaltır.
Genellikle 2438 metre, oksijen alımındaki azalmanın olabileceği yüksekliktir.
BELİRTİLERİ VE TEDAVİSİ
Hastalığın belirtileri ve ilerlemeleri farklı olmasına rağmen, kişiyi daha düşük bir rakımlı yere götürmek en etkili ilk tedavi yöntemidir.
Hastalığın ilerlemesine sebep olan en büyük etken ise, daha yüksek bir yere gitmesidir.
Sabit ya da zonklama şeklinde baş ağrısı AMS (Akut Dağ hastalığı) hastalığının en büyük belirtisidir. Ayrıca;
- Bulantı
- Yorgunluk
- İştahsızlık
- Uykusuzluk çekilir.
Aslında vücudunuz bu problemleri kendiliğinden çözecektir. Daha yüksek bir yere uyum sağlamak için biraz dinlenmeniz ve vücudunuz düzene girene kadar beklemeniz gerekir. Uzun bir süre problemler devam edecek olursa aşağılara inmeli ve dinlenmelisiniz.
YÜKSEK RAKIM SEREBRAL ÖDEMİ (HACE)
Bunun belirtisi denge kaybı yaşamaya başlamanızdır. Düz bir çizgide yürümeyi deneyin yada tek ayak üzerinde durabiliyor musunuz tespit edin.
Bu olumsuz belirtileri görmekteyseniz derhal daha düşük bir yüksekliğe inmelisiniz. Düşük rakımda belirtiler hemen geçmeyecektir. En kısa sürede tıbbi yardım almanız gerekecektir.
YÜKSEK RAKIM AKCİĞER ÖDEMİ (HAPE)
Yüksek Rakım Akciğer Ödemi hastalığı AMS ve HACE hastalığı belirtilerinden sonra ortaya çıkabilir. Kuru öksürük ve nefes darlığı olarak kendini gösterir. Bu durumda ciğerlerin su dolmaya başladığını anlayabiliriz.
- Nefes darlığının artması,
- Ani yorgunluk ve enerji kaybı,
- Islak ve şiddetli öksürük olur.
Hastanın derhal daha alçak bir yere taşınması gerekir. Tedavi altına alınmalı ve geciktirilmemelidir. Aksi takdirde ölümle sonuçlanabilir.
YÜKSEKLİK HASTALIKLARI İÇİN İLAÇLAR
AMS ve HACE hastalıkları için ayakta tedavi için kullanılabilecek ilaçlar;
- Ibuprofen
- Asetaminofen
- Aspirin'dir.
Yani öyle yüksek yüksek yerlere doğru gitme hevesiniz depreştiriğinde yanınıza bunlardan almanızda fayda var.
