Yaratılış ve Yaratıcı -20-
Yaratılış ve Yaratıcı -20-
PROF.DR.YUSUF ÖZERTÜRK
İNSANIN MUHTEŞEM YARATILIŞI
ERKEK ÜREME SİSTEMİ
Erkek tohum hücresinin (sperm) üretimi(Spermatogenez)
*Erkek tohum hücreleri (sperm-Spermatozoon-Spermatozoid),torba (scrotum) içindeki iki Er bezinde (testis) üretilir. Sperm hücreleri (Spermatozoa) ilmi adıyla ‘Spermatogenez’ olarak adlandırılan çok karmaşık işlemler sonucu bir üretim sürecinde oluşur. Spermler her testis içinde çok ince ve birbiri üzerine yumak gibi sarılmış çok sayıda kılcal borucuklar (Seminifer tübülleri denen bu borucuklar şayet düz bir çizgi halinde açılmış olsa 6 m. uzunluğu bulur.) içerisinde üretilir. Spermler, ‘Spermatogonium’ adı verilen ana hücreden üretilirler.
Spermatogonium 46 kromozomludur (2n).Ana hücre mitoz bölünme geçirerek (bire bir kendini kopyalayarak-eşeysiz bölünme ile) ‘Spermatosit’ (spermlerin 2.ana hücreleri) adı verilen hücreleri oluşturur. Spermatositler daha sonra Mayoz (Meiosis) bölünme geçirerek (46 kromozom yarıya iner.) kromozom sayıları yarıya inmiş 23 kromozom ihtiva eden tohum hücreleri spermleri oluşturur. Üretilen spermler de iki çeşittir. Bir kısmı ‘Y’ kromozomlarını, diğerleri de ‘X’ kromozomlarını taşırlar. Bu hücreler erkeğin genetik bilgilerini ihtiva eden DNA’ları taşırlar.
Bu cinsiyet hücrelerinden (spermlerden) hangisi kadının yumurta hücresini döllerse, yaratılacak bebeğin cinsiyeti, yani erkek veya kız olması da ona göre değişir. Şayet ‘Y’ kromozomlarını taşıyan hücreler (spermler) kadının yumurta hücresini döllerse, doğacak bebek erkek olacak, ‘X’ kromozomlarını taşıyan hücreler (spermler) döllerse, doğacak bebek kız olacaktır. Yani doğacak bebeğin cinsiyeti Anne’ye değil, Baba’ya bağlıdır. Testislerde üretilen spermlerin üretimi ergenlik çağında başlar ve 64-72 gün sürer. Bu süre içinde spermler olgunlaşır ve hareketli hale gelir. Sperm üretimi devamlıdır.
Olgunlaşmış bir sperm ortalama 5-6 mikron uzunluğunda, 3 mikron genişliğindedir. Spermin oval şekilde (roket başı gibi) bir başı, boyun ve kuyruk kısmı vardır. Baş kısmında döllenme sırasında kadın yumurta hücresine aktaracağı kalıtsal bilgiyi ihtiva eden DNA molekülü vardır. Baş kısmının ucunda yumurta hücresi kılıfını delmeye mahsus enzimleri ihtiva eden ve başı kep gibi saran ‘Akrozom’ denilen bir bölüm de bulunur (roket ucu gibi).
Şimdi düşünelim!; Hem spermi, hem de yumurta hücresini yapamayan, bu kimyasal silahı (enzim sistemini) nasıl yapacaktır? Spermi ve yumurta hücresini Allah’tan başka kim yapabilir? Spermin boyun kısmında spermin hareketini sağlayan ‘mitokondri’ adı verilen enerji santralleri (mitochondria yakıt depoları) vardır. Spermin kuyruk kısmı da sıvı içindeki (meni) hareketini hızlandırır ve sperme yön verir. Spermler kadın haznesine (vajina) döküldükten sonra dakikada 2-7 mm hızla ilerler (boyunun 50 katı hız yapar) ve döllenmenin olacağı kanala (fallop tüpü) 60-70 dakikada ulaşır. Olgunlaşmış spermin ömrü 15-20 gündür. Günde ortalama 200-300 milyon sperm üretilir.
Gebeliğin olabilmesi için ml (mili litrede) de en az 15 milyonun üzerinde sperm olmalıdır ve spermlerin en az %40’nın da hareketli olması gerekir. Her gün ilişkiye girmek spermin hareketliliği ve kalitesini azaltır. Boşalma olduktan sonra spermlerin tamamlanması 24-36 saatte olur. Spermlerin yaşadığı ortam bazik (Ph 7.2 ve üzeri) olmalıdır. Spermler asit ortamda fazla yaşayamazlar.
Spermlerin sağlıklı olmasında bireyin spor yapması, sigara, alkol, vs zararlı maddelerden kaçınması ve sağlıklı beslenmesi önemlidir (C, D vitaminleri, fruktoz ve likopenden zengin meyve-sebze; domates, greyfurt, kırmızı biber, çilek, nar, şeftali, havuç tüketilmesi). Dar iç çamaşırlar ve dar kot pantolonlar testisleri vücuda bastırarak ısı seviyelerinin yükselmesine ve dolayısiyle sağlıklı sperm üretimine zarar verir. Bu yüzden iç ve dış giysilerin bol olmasında fayda vardır.
ÜRETİM EKLERİ
Epididim (Epididimis)
*Testislerin arka üstünde yer alan bir çift sarmal tüptür. Epididimde spermler olgunlaşmalarını tamamlarlar ve depo edilirler. Spermler burada yüksek enerji ile yüklenir, yüzme ve dölleme yeteneği kazandırılarak kullanıma hazır hale getirilirler. Cinsel ilişki esnasında Epididim spermleri ana sperm iletim kanalına (duktus deferens-vas deferens) boşaltır. Devam edecek…