Peki en çok hangi tip araçlar değer kazandı, piyasada en çok tercih edilen araçlar neler? İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel konuyla ilgili milliyet.com.tr’ye şu açıklamaları yaptı:

“Pandemi ile başlayan süreçte dünya genelinde yaşanan enflasyon ve arz talep zincirinin bozulması gibi sebeplerle otomobil fiyatları global olarak yükselmişti.

Ülkemiz özelinde ise bu sürecin otomobili önce bir yatırım argümanı, sonrasında ise kayıt dışı ticaret alanı haline getirmesi, piyasada haksız uygulamalar ve suni fiyatlamaları beraberinde getirdi. Dövizin artmasıyla otomobil fiyatları belli bir oranda yükselmesine rağmen, özellikle kamuoyunda al-satçı olarak tabir edilen, kayıt dışı ticaret maksatlı otomobil alan kişi oranının sektörde H’i bulmasıyla otomobil fiyatları olağan dışı yükseldi.

‘GEÇEN YIL ORTALAMA YÜZDE 50 YÜKSELDİ’ Talep edilen fiyatlar üzerinden değerlendirildiğinde 2023 yılında ikinci el fiyatlarının ortalama P oranında yükseldiğini söyleyebiliriz. Öte yandan içinde bulunduğumuz piyasa koşullarında alıcı bulabilen reel fiyatlar olarak değerlendirildiğinde yıllık artış @ civarında olacaktır. Bu oranın istatistiki veriler haricinde sahadan temin edilen reel alıcı piyasa fiyatları olduğu, marka ve segmente göre değişkenlik gösterebildiğini hatırlatmakta fayda var.

SON 4 AYLIK SÜREÇTE DÜŞÜŞÜN NEDENİ NEDİR? - 2023 yılının ilk 6 ayı özelinde değerlendirdiğimizde marka ve segmente göre değişiklik gösterse de ikinci el otomobil fiyatlarının neredeyse iki katına çıktığını söylemek mümkün. Zira o dönem arz talep zincirinin tam manasıyla tekrar tahsis edilmediği, kayıt dışı oranının yüksek olduğu ve ikinci el otomobile sıfır fiyatından yüksek rakamlar talep edilebilen veya açıktan ek ücretler talep edilebilen bir süreçti.

‘SUNİ FİYAT ARTIŞLARIYDI’ Dolayısı ile yaşanan artışlar reel fiyatlar üzerinden değil, suni fiyat artışlarıydı. Temmuz ayı itibarıyla Ticaret Bakanlığımızın piyasa disiplinini tekrar tahsis etmek adına attığı etkili adımlar ve arz-talep zincirinin tekrar kurulmasıyla otomobil fiyatlarındaki ateş söndürülerek piyasa tekrar regüle edildi. Kayıt dışı ticaret sektörden el çektirildi ve reel tüketicinin önü tamamen açıldı. Haksız uygulamalar ortadan kalktı ve otomobil piyasasında ’yi bulan düşüşler sağlanmış oldu.

BU YIL FİYATLAR ARTAR MI? - Yeni yıl ile birlikte yeni yıl maliyetleri ve döviz kuruna istinaden sıfır otomobil fiyatlarının bir miktar arttığını görüyoruz. İkinci el otomobil fiyatları, sıfır otomobil fiyatlarından referans alınarak belirlendiğinden önümüzdeki süreçte ikinci el otomobil fiyatlarında da bir miktar artış görebiliriz.

BU YIL FİYATLAR ARTAR MI? - Yeni yıl ile birlikte yeni yıl maliyetleri ve döviz kuruna istinaden sıfır otomobil fiyatlarının bir miktar arttığını görüyoruz. İkinci el otomobil fiyatları, sıfır otomobil fiyatlarından referans alınarak belirlendiğinden önümüzdeki süreçte ikinci el otomobil fiyatlarında da bir miktar artış görebiliriz.

‘TALEP İKİNCİ ELE YÖNELECEK’ Öte yandan piyasamızda şu an için devam eden durağanlık ve krediye erişim zorluğu gibi sebeplerle, ikinci el otomobil fiyatları halen sabit durumda. Birkaç ay içinde 2023 yılı oranında olmasa da piyasamızın tekrar hareketlenerek talebin ikinci ele yöneleceği kanaatindeyiz.

‘FİYAT ARTIŞI KABUL EDİLEBİLİR ORANDA OLACAK’ Bu zaman zarfında talep ve sıfır araç yükselişlerine bağlı olarak fiyatlarda bir miktar artış görülebilir. Dolayısı ile bu açıdan bakıldığında ikinci el otomobil reel fiyatlarının cazip olduğunu söylemek mümkün. Yıl içerisinde döviz kurunda yükseliş olduğu takdirde genel fiyatlar da buna paralel olarak değişecektir. Ancak Ticaret Bakanlığımızın aldığı önlemler, satış adetlerinde beklenen daralma ve sektörde yaşanan rekabet gibi sebeplerle fiyat artışları olsa dahi olağan dışı değil, kabul edilebilir oranlarda olacaktır.

ŞTE İKİNCİ ELDE EN ÇOK RAĞBET GÖREN ARAÇLAR Ülkemizde son yıl verilerine göre 5 yaş ve üzeri otomobiller büyük oranda en çok tercih edilen araçlar arasında yer alıyor. Bu dilimde de 10 yaş ve üzeri araçlar en çok satılan araçlar olarak kayda geçiyor. Genel sebebi alım gücü ile ilişkilendirilse de geçmiş yıllarda yatırım veya kayıt dışı ticaret maksatlı otomobile talebin oldukça yüksek olması, bu maksatla alınan daha uygun fiyatlı otomobil piyasasının da artacağı düşüncesi, her tutarda birikimi çoğunlukla bu model yılı grubuna çekti.

‘10 YAŞ VE ÜZERİ ARAÇLAR YÜZDE 80 ARTTI’ Özetle daha küçük birikimlerle de yapılabilen kayıt dışı ticaret bu yaş grubundaki otomobil satış adetlerinin artmasındaki büyük faktörler arasında. Bu alanda en destekleyici verilerden bir tanesi de 10 yaş ve üzeri otomobil fiyatlarının ortalama ? ile en çok olağan dışı fiyat artışı görülen otomobiller olmasıdır.

Segment olarak değerlendirildiğinde gerek sıfır gerek ikinci el pazarında en çok tercih edilen otomobil C Segment Sedan aile otomobilleri olarak göze çarpıyor. B segment Hatchback araçlar da her iki pazarda en çok rağbet gören otomobiller arasında.

EN ÇOK HANGİ SEGMENT ARAÇLARIN FİYATLARI ARTTI? - 2023 yılında en çok B Segment otomobil fiyatlarının arttığını görüyoruz. C Segment otomobiller en çok artan otomobil fiyatları arasında ikinci sırada yer alıyor. Bu iki segmenti D ve E Segment otomobiller takip ediyor.”

Konuyla ilgili milliyet.com.tr'ye açıklamalarda bulunan VavaCars Perakende Grup Başkanı Serdıl Gözelekli ise şu ifadeleri kullandı:

İKİNCİ EL ARAÇ PİYASASINI YÜKSELTEN NEDENLER NELERDİ? - Geçtiğimiz yıl ikinci el araç fiyatlarının yüzde 56 oranında değer kazanmasının arkasında birkaç temel neden bulunuyor. Öncelikle, otomobil üretimindeki aksamalara ve yeni araç temininde zorluklara neden olarak ikinci el araçlara olan talebi artırdı. Ayrıca, son dönemde ulaşım tercihlerinde yaşanan değişim, bireylerin kişisel araçlara yönelimini artırdı ve ikinci el araç talebini tetikledi. Bunların yanı sıra araç fiyatlarının enflasyon ve kur gibi göstergelerle çok paralel bir trend izlediği de geçmiş verilerle desteklenen bir gerçek. Tüm bu faktörlerin bir araya gelmesi, ikinci el araç piyasasında değer artışını da beraberinde getirdi.

2023 yılının ilk 8 ayında yaşanan yüksek fiyat artışının ardından, eylül ayıyla birlikte piyasada dengelenme görüldü. Bu dengelenmeye etki eden faktörler arasında, Ticaret Bakanlığı’nın almış olduğu önleyici kararlar, talepte bir miktar azalma, sıfır araç üretimindeki kısmi artış ve tedarik zincirindeki iyileşme sayılabilir. Özellikle Bakanlık tarafından ikinci kez 6 aylığına uzatılan 6 ay 6 bin kilometre sınırı ve ikinci el araçların sıfır araç liste fiyatından daha pahalıya satılması yasakları, piyasada suni olarak yükseltilen fiyatları düzenlemesi açısından çok isabetli adımlar oldu. Bunların yanında özellikle kasım ayında yaşanan düşüşün ardından aralık ayında fiyatların sabit kalması, ikinci el araç fiyatlarının inebileceği en düşük seviyeye ulaştığını gözler önüne serdi. Bu durum, ikinci el araç almak isteyenler için dikkate değer fırsatlar sundu.

2024 yılına ilişkin ikinci el araç piyasasının, birçok değişkenden etkilenerek şekil almasını öngörüyoruz. Ancak, genel olarak, arz-talep dengesindeki değişim, enflasyon oranları ve döviz kuru gibi ekonomik faktörlerin, fiyatlar üzerinde belirleyici etki yaratmasını bekliyoruz. Bu kapsamda özellikle 2023’ün son iki ayında dengelenen fiyat artışları, yeni yıl ile birlikte tekrar yükseliş trendine girdi. Global enflasyona ve artan üretim maliyetlerine bağlı olarak sıfır araçlara gelecek yeni yıl zamlarının da etkisiyle ikinci ele olan talebin hazirana kadar giderek artacağını öngörüyoruz. Diğer yandan alınan önlemlerle birlikte daha tahmin edilebilir ve istikrarlı bir otomotiv piyasasının ortaya çıkması, endüstrinin sağlığı açısından da çok önemli. Fiyatların dengeye gelmesiyle ikinci el araç fiyatlarının enflasyon ve kur ile benzer şekilde hareket etmeye devam edeceğini öngörüyoruz. İkinci el araç piyasasındaki bu durum, 2024 yılında da alıcılar ve satıcılar arasında sağlıklı bir denge oluşturarak her iki taraf için de fırsatlar sunmaya devam edecektir. Bu çerçevede özellikle tüketicilerin uygun maliyetli krediye ulaşımı konusunda kolaylıklar sağlandığında, pazarın ilk 6 ay sonunda 2023’ün ilk yarısını da geçecek bir büyüme kaydetmesini bekliyoruz.

N ÇOK RAĞBET GÖREN İKİNCİ EL ARAÇLAR HANGİLERİ? 2023 yılının tamamına baktığımızda, en çok satılan modeller arasında Fiat Egea yine zirveye yerleşirken, onu sırasıyla Honda Civic, Renault Clio, Renault Megane ve Volkswagen Polo izledi. Söz konusu 5 model, toplam araç satışlarının yüzde 28’ini oluşturdu. Elde ettiğimiz verilere göre; 2020 ve 2021 model araçlar, ikinci elde en çok ilgi gören model yılları olurken, onları sırasıyla 2017, 2026 ve 2015 yıllarında üretilen araçlar takip etti. Buna paralel olarak satılan araçların yüzde 32’sini 40 bin kilometre, yüzde 92’sini 120 bin kilometre altı araçlar oluşturdu. Diğer yandan fiyat aralıklarına bakıldığında ise, 500 bin ile 1 milyon TL arasındaki araçların satışları öne çıktı. Söz konusu fiyat aralığı, satılan toplam araçların yüzde 89’unu kapsadı.

İKİNCİ ELDE EN ÇOK HANGİ TİP ARAÇLARDA FİYATLAR ARTTI? - Segment bazında bir değerlendirme yaptığımızda, ikinci el araç pazarında en çok fiyat artışı B segmentinde görüldü. Onu az farkla A segmenti takip etti. Üçüncü sırada ise C segmenti yer aldı.