Selma Savcı Giriş Tarihi: 2024-10-02 17:23 Güncelleme Tarihi: 2024-10-03 00:12

Profesörden Türkiye’ye olay sözler: Faydalarını açıkladı ama ısıtıldığı zaman zehirliyor! Sofranıza bile koymayın

Ispanağın demir açısından zengin olduğuna dair yanlış bir inanışın 1930’larda yapılan bir bilimsel hataya dayandığını ifade eden Bitkilerin Profesörü Aysun Bay, “Temel Reis çizgi filminin etkisiyle bu yanlış bilgi hızla yayıldı. Ancak, ıspanak yine de içerdiği A, C, K vitaminleri ve minerallerle sağlıklı bir diyetin önemli bir parçası olmaya devam ediyor” dedi. Temel Reis (Popeye) karakteriyle dünya çapında ünlenen ıspanak, Türkiye’de geniş bir üretim ağına sahip. Serin iklimleri seven bu besleyici sebze, başta Marmara, Ege, İç Anadolu, Karadeniz ve Akdeniz bölgeleri olmak üzere birçok şehirde yetiştiriliyor. Ispanağın demir açısından zengin olduğuna dair yanlış bir inanış, 1930’larda yapılan bir bilimsel hataya dayanıyordu.

Temel Reis çizgi filminin etkisiyle bu yanlış bilgi hızla yayıldı. Ancak, ıspanak yine de içerdiği A, C, K vitaminleri ve minerallerle sağlıklı bir diyetin önemli bir parçası olmaya devam ediyor. Özellikle sonbahar ve ilkbahar dönemlerinde yoğun ekim yapılan ıspanak, Türkiye’nin birçok bölgesinde sofraların vazgeçilmezi olmaya devam ediyor. Ispanağın yanlışlıkla şöhret kazanması! 19. yüzyılın sonlarına doğru, bilim insanlarının besinlerin içeriklerini araştırmaya başladıklarını ifade eden Prof. Dr. Aysun Bay, 1870'lerde yapılan bir laboratuvar çalışmasında, ıspanağın demir oranının analiz edildiğini ve sonuçların yanlışlıkla kaydedildiğini söyledi. Bir hata sonucunda, ıspanağın içerdiği demir miktarının olduğundan 10 kat fazla olarak kayıtlara geçtiğini söyleyen Karabulut, “O dönemde bilimsel bir hata fark edilmedi ve uzun yıllar boyunca ıspanak, demir bakımından olağanüstü zengin bir sebze olarak bilindi.

Bu yanlışlık, ıspanağın sağlığa olan faydalarının abartılmasına neden oldu ve besleyici özellikleriyle efsaneleşti. 1930'lara gelindiğinde bu hatanın farkına varılmış olsa da, ıspanağın şöhreti çoktan yayılmıştı ve kamuoyundaki algı kolayca değişmedi. İşte tam bu dönemde, ıspanağın yanlış anlaşılmasından doğan şöhreti daha da artıran bir figür ortaya çıktı: Temel Reis” dedi. Temel Reis (Popeye) ve Ispanak 1929 yılında Amerikalı çizer Elzie Crisler Segar tarafından oluşturulan Temel Reis karakterinin, kısa sürede dünya çapında popüler hale geldiğini belirten Prof. Dr. Bay, “Temel Reis, her zayıf düştüğünde bir kutu ıspanak yer ve anında büyük bir güç kazanarak düşmanlarını alt ederdi. Bu, çocuklar arasında ıspanağın bir "süper yiyecek" olarak tanınmasına yol açtı.

Temel Reis'in her ıspanak yediğinde güç kazanması, aslında çizgi romanın geliştiricilerinin ıspanaktaki demir miktarına atıfta bulunuyorlardı. Bu durum, ıspanağın bir güç sembolü olarak daha da popülerleşmesini sağladı ve dünya genelinde çocuklar, bu sebzeyi tüketmeye teşvik edildi. 1930'lu yıllardan itibaren Temel Reis'in popülaritesi, Amerika'daki ıspanak tüketimini yüzde 30 oranında artırdı” ifadelerine yer verdi.

İnsan sağlığına sunduğu faydalarla vazgeçilmez bir besin olan ıspanak, kan pıhtılaşmasını önlüyor ve zengin lif içeriği sayesinde yüksek kalori alımına engel oluyor. Ancak uzmanlar uyraıyor ıspanağı ertesi gün yemek, zehirlenmeye sebep olabilir. Ispanağın içerisinde bulunan nitrat; nitrojenin katılaşmasıyla doğal olarak oluşan ve suda eriyen bir bileşendir. Bu bileşen, ıspanak yemeği iki kereden fazla ısıtıldığında nitrite dönüşür. Nitrit ise besin zehirlenmesine neden olabilecek bir bileşen olmasıyla bilinir. Bu nedenle, ıspanak yemeğinin yapıldıktan sonra en fazla iki gün buzdolabında saklanması ve iki kereden fazla ısıtılmaması öneriliyor.

Bazı insanlar ıspanağa alerjik olabilir ve bu da cilt döküntüsü, nefes darlığı ve diğer alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Ispanak, E vitamini emilimini engelleyebilecek bir madde içerir. Bu nedenle, yüksek miktarda ıspanak tüketimi E vitamini eksikliğine yol açabilir. Ispanaktaki oksalatlar, kalsiyumun emilimini engelleyerek kalsiyum eksikliğine neden olabilir.