Geçmişten günümüze; Yeni Han, Han-ı Cedid, Han-ı Cedid-i Evvel (Pirinç Han’ın yapılmasından sonra), Han-ı Cedid-i Amire, Yeni Kervansaray, Beylik Han, Beylik Kervansaray, Simkeş Han, Sırmakeş Han ve Koza Han gibi birçok isimle anılmıştır.

Ulu Camii ile Orhan Camii arasında bulunan Koza Han, o yıllarda ipek böceği kozalarının satıldığı bir mekandır. İpek böceği üreticiliği; özellikle Manavlar olarak isimlendirilen kuzey batı Anadolu’nun Türkmenleri tarafından yüzyıllardır yapılmaktadır. Yüzyıllardır devam eden bu gelenek ile kozalardan üretilen ipek kumaşlar, Bursa’nın tekstil merkezi haline gelmesinde önemli rol oynamıştır.

Son zamanlarda petrol ürünlerinden üretilen, sentetik iplik ve kumaşlar her ne kadar ipek böceği üreticiliğini olumsuz olarak etkilese de kaliteyi temsil eden ipek kumaşlar, marka haline gelmeyi hedefleyen tekstil firmaları için vazgeçilmez bir ürün olmaya devam etmiştir.

Bursa’nın en önemli alışveriş yerlerinden biri olan Koza Han, iki katlıdır. Alt katında 45, üst katında 50 odası vardır. Hanın odaları, dikdörtgen bir avlunun etrafında bulunmaktadır. Develik ismi verilen ve bu dikdörtgen avlunun doğusuna inşa edilmiş olan hanın bir diğer avlusu da zamanında ahır ve depo işlevinde kullanılmıştır.

Hanın kuzeyinde ise büyük bir taştan kabartma süsler ile yapılmış görkemli bir taç kapı bulunur.

Bununla birlikte handa; üst katta güneye doğru açılan bir kapı, avluda yer alan geniş bir kapı ve bu kapıdan da Orhan Camii’ne açılan bir kapı daha bulunmaktadır. Ayrıca, kurulduğu seneden beri yapılan çeşitli onarım çalışmalarıyla günümüze kadar ulaştırılan Koza Han’ın avlusunun ortasında, iki katlı bir mescit bulunmaktadır.

Mescidin altı ise şadırvan olarak yapılmıştır. Tamamen taştan inşa edilen bu mescit; çevresinde bulunan sekiz ve tam ortasında olan bir ayak üzerine konulmuştur. Bursa ekonomisine ipekçilik alanındaki katkılarını günümüzde de sürdüren hanın üst katında ipek ürünleri satan birçok dükkan bulunmaktadır.

MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Koza Han, kareye yakın dikdörtgen bir avlunun etrafında yer alan iki katlı ana blokla doğusunda ahır ve depoların bulunduğu ikinci bir avlu bölümünden oluşmaktadır.

Dış duvar örgüsünde tuğla ve kesme taştan karma teknik kullanılmıştır.

Odaların önünü altta ve üstte bir revak çevrelemektedir.

Üst kat revakları ahşap iken son tamirde kagire dönüştürülmüştür.

Revak kemerleri tuğla, üzerleri kubbelidir. Odalar tonozla örtülüdür. Her birinde dışarıya açılan ikişer pencere vardır.

Zemin katta 45, alt katta 50 oda olmak üzere 95 oda bulunur.

Avlu ortasında, bazı Selçuklu kervansaraylarında olduğu gibi ayrı bir mescid bulunur.

Mescid, altında havuzlu şadırvanı olan sekiz kenarlı bir yapıdır; üstü kurşun kaplı bir kubbeyle örtülüdür.

Yapıya kuzeyde yer alan yuvarlak kemerli, taştan yapılmış kabartma burmalarla hareketlendirilmiş, mavi çinîlerle süslü bir kapıdan girilmektedir.

Girişin iki yanından birer taş merdiven yukarı kata çıkışı sağlar.

Hayvan ahırı olarak inşa edilen ikinci avlu bölümü "İç Koza Han" olarak adlandırılır.

Tek katlı olan bu bölümde günümüzde yeme içme hizmeti verilmektedir.

KOZA HAN NEREDE?
Koza Han, Bursa şehrinin merkezinde yer alan Atatürk caddesine yakındır.

Ulu Camii ve Orhan Camii arasında bulunan Orhan Gazi parkından bir giriş kapısı bulunur.

Kapalı çarşı ve açık çarşı tarafından gidildiğinde ise Cumhuriyet caddesine çok yakındadır.

Çarşı yanından büyük ve taç kapı şeklinde girişi de bulunmaktadır.

Koza Han Bursa şehirlerarası otobüs terminaline 9 km uzaklıktadır.

Bursa otobüs terminalinden her 15 dakika da bir kalkan şehir merkezi "Heykel-Atatürk caddesi" otobüsleri ile Koza Han'a 25 dakikalık yolculuk sonrası rahatlıkla ulaşabilirsiniz.