ABD, Rusya, İngiltere, Fransa ve Çin’in ortak şirketi gibi çalışan BM’nin küresel barışı koruma ve sağlama noktasında yeterince etkili olamaması, reform tartışmalarına hız veriyor
Birleşmiş Milletler’in (BM), tutarlı, kapsayıcı, adil ve etkin bir sisteme dönüştürülmesi için gündeme getirilen reform taleplerinin odağında Güvenlik Konseyi’nin yapısının değiştirilmesi var. Konsey’e yönelik eleştiriler daimi üyelik sistemi, üye sayısının azlığı sebebiyle eşit temsil gücünün zayıflığı ve en çok da veto hakkına yönelik.
Annan planları HÂLÂ TARTIŞILIYOR
2003’te Irak’ın ABD tarafından işgali, tek taraflı ya da birlikte hareket ederek güç kullanma gücüne sahip ülkelerin, BMGK onayı olmadan savaşa girmeleri emri vakisi nedeniyle BM sistemi yeniden sorgulanır hale geldi.
ABD’nin BM statükosuna darbe vuran eylemi, Genel Sekreter Kofi Annan’ı harekete geçirdi. Annan önerileri halen BM çevrelerinde tartışılıyor. Ancak ABD’nin A Planı’na, yeni ayrıcalıklı üyeler eklemesi nedeniyle sıcak bakmadığı biliniyor. Ayrıca veto hakkı olanlar ve olmayan yeni üyeler arasında anlaşmazlık çıkabilir.
Türkiye’nin itirazları
Türkiye özellikle, BM’nin büyük insani krizler karşısında etkisiz kaldığı dönemlerde örgütün işleyişine yönelik güçlü eleştirilerde bulundu. Başbakan Erdoğan, son dönemde özellikle Suriye konusunda BMGK daimi üyelerinin sistemi çalışmaz hale getirmelerine dikkat çekerek, “Dünya, 5 tane daimi üyenin iki dudağının arasına bırakılamaz” sözleriyle BM’de yapısal reform gerekliliğini vurguladı.
GÜL’ÜN BM ELEŞTİRİSİ
Son olarak Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, BM Genel Kurulu’nda ABD Başkanı Barack Obama’nın hemen ardından dünya liderlerine hitaben yaptığı konuşmada, net ifadelerle BM sistemine yönelik eleştiri ve beklentileri sıraladı. Gül, “Dünyadaki yeni koşullar ışığında, gerçek anlamda demokratik, temsil kabiliyetine sahip, etkin ve hesap verebilir bir Güvenlik Konseyi gerekmektedir” dedi.
