Türk sanayisinde üretim yapan on binlerce firma var. Ülke ekonomisine olumlu anlamda katkı sağlayan bu firmalar her geçen yıl yeni yatırımlarla yoluna devam ediyor. İstanbul, Bursa, Kocaeli, Ankara, Eskişehir ve Konya sanayi şehirleri olarak biliniyor. Türkiye piyasasında onlarca yıl üretim yapan firmalar vardı. Örnek olarak Türkiye'de bir zamanlar kamyon üreten dev fabrika verilebilir.

Türk Otomotiv Endüstrileri A.Ş. kısa ismiyle TOE minibüs, otobüs, arazi aracı, kamyon, kamyonet ve traktör üretimi yapan eski bir firmaydı.

1955 yılında Kocaeli Gebze Çayırova'daki fabrika ve tesislerinde, çeşitli güçte kamyon, kamyonet, otobüs, şasi, minibüs ve pikap ile aksamlarının üretimi için kurulan firma kısa sürede büyüdü.

On ortak tarafından kurulan tesislerde Türkiye'nin ilk ticari kamyon montajı yapılmış ve ayrıca COMMER markasının da kamyonetleri montajlanmış. 1960 yılında American Federal Truck Company'nin lisans anlaşmasının iptal edilmesiyle Türk Otomotiv Endüstrileri AŞ adını alarak faaliyetini sürdürmeye başladı.

1962 yılında, şirketin yüzde 93,5 hissesi OYAK tarafından satın alındı. 1983 yılına kadar OYAK yönetiminde olan şirket daha sonra Ziraat Bankası'na devredildi.

Firmanın son dönemlerinde İnternatıonal marka 1230 kamyonet ve CO 1860 – CO 1830 Panter Modeli kamyon ile Mater (M-1230) minibüs üretimi başarıyla gerçekleştirildi. Firma 1991 ve 1992 yılında ise az sayıda İH CO1860 Panter, İH M-1230 minibüs ve FC 330 tipi 4x4 pickup üretimi yapmış,1993 yılında ise önceki iki yılın üretimlerinin satışı yapılmış.

1960'ların ortalarına doğru TOE Volvo ile ortak araç üretiminde bulunma çalışmaları yapmış ve Volvo firmasıyla antlaşma sağlanamayınca 1968 yılında Triumph firmasının ortaklığında 'Zafer' markası ile yerli otomobil üretme çalışmalarına başlamış.

Önce sedan modelinin, daha sonra ise station vagon ve pick-up modelinin üretilmesi düşünülen aracın daha tanıtım aşamasında iken bazı kişilerin ve çevrelerin baskısı nedeniyle üretiminden vazgeçilmiş.

1983 yılında Ziraat Bankası'na devredilen firmanın yöneticileri o yıllarda birtakım gereksiz yatırımlar ile firmanın zarar etmesine neden olmuşlar. 1988 yılında TOE’nin Case İH firmasına satışı gündeme gelmiş ancak içinde bulunduğu durum nedeniyle gerçekleşmemiştir. 1992 yılında şirket özelleştirme kapsamına alınmış. Mazda firmayı satın alıp otomobil üretmek istemiş ancak anlaşma sağlanamadığı için vazgeçmiştir.

1993 yılında tekrar ihaleye çıkılmış ve özelleştirilerek Rumeli Grubu'na satılmıştır. TOE, alındığı yıl 450 işçisi çıkartılarak kapatılmış ve arazisi Rumeli-Uzanlar Grubu tarafından çimento ikmal merkezi ve 1990'larda ithal edilen SEAT otomobilleri ve yedek parçalarının depo merkezi olarak kullanılmış. 2006 yılına kadar üretim yapmayan tüm üretim ekipmanları ve prosesleri korunan fabrika İmar Bankası'nın tasfiyesinde TMSF'ye geçmiş ve üretim ekipmanları satıldıktan sonra arazisi ve fabrika binaları Karadeniz Holding'e satılmış.

Firma, 1963 yılından 1993 yılına kadar resmî rakamlara göre 54,496 adet motorlu taşıt üretimi yapmış. Böylesine dev bir kamyon fabrikasının iflası ülke adına büyük kayıp olarak tarihe geçmiş. KAYNAK: MERHABAHABER