Uluslararası Kriz Grubu isimli kuruluş dün yayınladığı raporda Bayraktar TB2 Türk SİHA’larını gündemine taşıdı. Grubun Yönetim Kurulu’nda George Soros ve oğlunun yanı sıra birçok eski devlet başkanı ve başbakan da görev yapıyor.

Patronlar Dünyası'nda yer alan habere göre, Resmi web sitesinde ana amacı “savaşı engellemek ve barışı sağlamak” olarak açıklanan Uluslararası Kriz Grubu – International Crisis Group’un dün yayınlanan raporunda Türk SİHA’larının küresel pazarda çok talep gördüğü konusuna vurgu yapılıyor.

ICG raporuna göre Bayraktar TB2 silahlı insansız hava aracı (SİHA) Ukrayna, Libya, Karabağ ve başka yerlerdeki savaş sahalarında etkili olduğunu kanıtladı.

Hâlihazırda Türk SİHA’larını satın alan, sipariş veren ve satın alma beyanı yapan ülkelerin sayısı giderek artıyor. Hatta bazı ülkeler ortak üretim yapabilmek için işbirliği sürecini başlatmış durumda. Ancak ICG, Türk SİHA’larına olan bu talebin ileride Türkiye için sorun yaratabileceği konusunda şu şekilde uyarılarda bulunuyor:

“TB2 genellikle rakip modellerden ya daha düşük maliyetli ya da daha iyi performans gösteriyor. Bu başarıyla gurur duyan Ankara için insansız hava aracı satışları Türk savunma sanayinin büyümesi bakımından giderek daha önemli hale geldi.

Ayrıca, bu sistemler Türkiye’nin dış politikada artan nüfuzunu pekiştirmesine de vesile olabilir. Ancak, silahlı insansız hava aracı satışları aynı zamanda bazı riskler de barındırıyor. Kazançlı savunma sözleşmeleri gelir sağlayabilir, güvenlik iş birliklerini sağlamlaştırabilir ve bazı durumlarda çatışmaların güç dengesini değiştirebilir.

Fakat bu sistemler aynı zamanda özellikle kırılgan bölgelerde alıcılar tarafından kullanıldıklarında gerilimleri tırmandırabilir, muhtelif insani maliyetler doğurabilir ve dolayısıyla satıcı ülke ile şirketlerin itibarının zedelenmesine yol açabilir.

Her geçen gün farklı ülkelere ait daha fazla insansız hava aracı semalarda boy gösterirken, Türkiye gibi önde gelen ihracatçıların bu sistemlerin küresel barış ve güvenlik üzerindeki muhtemel olumsuz etkisini azaltmaya yönelik – satıcı ülke ve şirketlerin de uzun vadede çıkarına olabilecek – mevcut uygulamalarını geliştirmeleri önem arz etmektedir.”

Raporda, Ukrayna’ya satılan SİHA’ların performansı karşısında Rusya’nın tepkisinin Türkiye tarafından gayet iyi yönetildiğine vurgu yapılırken, bu denklemin Türkiye’yi başka coğrafyalarda sıkıntıya sokabileceği uyarısı yapılıyor. Raporun devamı ise şu şekilde:

“Türkiye’nin genç ve ağırlıklı olarak özel sektöre dayalı insansız hava araçları endüstrisi büyük bir hızla ve ticari başarıyla ilerledi.

Kriz Grubu’nun açık kaynak takibine göre Aralık 2023 itibariyle en az 23 ülke Türkiye’deki şirketlerden insansız hava aracı teslim aldı, 9 ülke anlaşma imzaladı ve teslimat bekliyor, 8 ülke ise sistemleri satın almaya istekli olduğunu belirtti (Baykar CEO’su Selçuk Bayraktar Aralık ayı başında yaptığı açıklamada toplam 33 ülkeye silahlı insansız hava aracı sattıklarını belirtti).

En çok talep gören model, ülkenin en büyük insansız hava aracı üreticisi olan Baykar şirketi tarafından üretilen Bayraktar TB2′ler. Başarılı şirket, biri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı olan iki kardeş tarafından yönetiliyor.

Türkiye’nin savunma sanayi ihracat gelirleri son yıllarda ciddi anlamda artarken, insansız sistemlerin bu artış içindeki payı da giderek yükseldi. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’ne göre, 2022 yılında birçok Batılı silah üreticisinin gelirleri ortalama olarak azalırken, Türk savunma şirketlerinin gelirleri bir önceki yıla göre yüzde 22 arttı.

Kriz Grubu’na konuşan bir savunma sanayi analisti, insansız hava araçları ve ilgili mühimmatların satışının toplam gelirin yaklaşık dörtte birine tekabül ettiğini tahmin ettiğini söyledi. Türkiye ekonomisinde birkaç yıldır süregelen zorlu koşullar altında insansız hava aracı ihracatı, Türk savunma sanayiinin katlanarak büyümesine yardımcı oldu.

Türkiye’nin ürettiği insansız hava araçlarına son yıllarda birçok ülkeden yükselen bir talep var. Bunun sebepleri arasında, Türkiye’deki şirketlerin ürettiği sistemlerin rakiplerine kıyasla genelde daha uygun maliyetli olması ve çeşitli çatışma sahalarında etkinliklerini kanıtlamış olması yer alıyor.

Rusya’nın 2022 başlarında Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından, birçok uluslararası güvenlik uzmanı TB2′lerin Ukrayna’nın savunmasına ciddi katkılar sağladığı değerlendirmesinde bulundu. Savaşın ilk aylarında sosyal medyada paylaşılan videolarda TB2′lerin Rus tanklarını ve askeri tesislerini vurduğu görülüyordu. Kriz Grubu’na konuşan bir Türk savunma sanayi temsilcisi, “En şatafatlı tanıtım kampanyası bile bu etkiyi yaratamazdı” dedi.”