Sultan III. Mustafa zamanında 1757’de yeniden yapılırcasına onarılmış ve ilk yapıldığı hali değişmiştir. 1886 yılında II. Abdülhamid tarafından yeniden onartılmış ve yanına çeşme eklenmiştir. Ertuğrul Gazi Türbesi altıgen planlı, üzeri kubbe örtülü olup, dikdörtgen bir girişten sonra içeriye ulaşılmaktadır. Bu girişin yanlarında ikişer pencere bulunmaktadır. Türbenin duvarları bir sıra taş ve iki sıra tuğladan örülmüştür. Sandukanın bulunduğu türbenin içindeki batı ve güneydoğu duvarlarına dikdörtgen pencereler açılmıştır.

ERTUĞRUL GAZİ KİMDİR?
Ertuğrul Gazi, 1188 yılında dünyaya geldi. Babası Gündüzalp, annesi Hayme Hatun’dur. Sungur Tekin, Gündoğdu ve Dündar adlarında 3 kardeşi vardı. Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensup olan Ertuğrul Gazi, Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey’in babasıdır.
9. asırda Ertuğrul Gazi’nin ataları Moğol istilası üzerine Buhara ve Semerkant üzerinden Horosan bölgesine yerleştiler. 11. asırın ikinci yarısında Selçuklular ile birlikte Azerbaycan üzerinden Doğu Anadolu’ya Van Gölü’nün batısında yer alan Ahlat’a ulaştılar. Daha sonra buradan Anadolu'ya göç ettiler.
Ertuğrul Gazi ve kardeşleri babalarının ölümü üzerine ihtilafa düştü. Annesi Hayma Ana ve küçük kardeşi Dündar Bey'i yanına alan Ertuğrul Gazi 444 çadırlık aşiretiyle Sürmeliçukur yöresine göç etti. Daha sonra Ankara’ya gelerek Karacadağ’a yerleşti. Abileri Sungur Tekin ve Gündoğdu ise eski yurtları olan Horasan’a döndü.
Erzurum-Sivas arasında yer alan Yassı Çimen'de Selçuklular ve Harezmşahlar arasındaki savaşta Ertuğrul Gazi idaresindeki Kayılar Selçuklu safında yer almışlar ve Harezmşahlar’ın yenilmesini sağlamışlardır.
Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubad, Ertuğrul Gazi idaresindeki Kayıları bu savaştaki hizmetlerinden dolayı ödüllendirdi ve Ankara’nın batısındaki Karacadağ’ı kışlak-yaylak olarak verdi.

Ertuğrul Gazi Karacadağ’a yerleşince, Ankara ve Eskişehir arasındaki bölgede Bizanslılara karşı mücadele etti. İnegöl ve Yenişehir’e akınlar düzenledi. Ertuğrul Gazi bu akında öncü kuvvetlerin komutanı olarak Selçuklu hizmetindeydi. Ermeni derbendinde Bizans ordusu ağır bir yenilgiye uğratıldı. Bu zafer sonrası Sultan, Ertuğrul Gazi’yi taltif ederek Eskişehir (Sultanönü) ve çevresini dirlik olarak verdi.
Daha sonra Karacahisar ve Söğüt fethedildi. Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubad, Domaniç, Söğüt ve çevresini Ertuğrul Gazi'ye yurt olarak verdi. Yazları Domaniç yaylalarında, kışları Söğüt’te geçiren Ertuğrul Gazi, Selçuklu Devleti’nin kuzey-batı uç sınırlarını en iyi şekilde koruyup, güvenliği sağladı. Ertuğrul Gazi, Bizans tekfurlarına karşı kazandığı zaferlerden dolayı "Gazi" ünvanı aldı.
Selçuklu Devleti’nin Moğolların idaresi altına girdiği bir zamanda Anadolu’daki Türk Beylikleri Selçuklu’dan ayrılırken, Ertuğrul Gazi vefakarlık göstermiş ve Selçuklular’a bağlı bir uç beyi olarak faaliyetlerini sürdürmüştür. Ertuğrul Gazi’nin bu vefakarlığının neticesinde Anadolu’nun dört bir tarafından gelen gazilerin, dervişlerin, alimlerin, diğer yörelerdeki Türkmenlerin onun sancağı altında toplanmasına sebep olmuştur.
Ertuğrul Gazi, döneminde aşiretinin nüfusunun az olmasından dolayı barış merkezli, tedbirli ve ihtiyatlı bir siyaset izledi. Çevresinde bulunan Türkmen beylikleri ve Bizans tekfurları ile iyi geçinip aşiretini ve idaresi altında bulunan tebaayı huzur içinde yaşattı.
Ertuğrul Gazi, oğlu Osman Bey’e küçük bir beylik, tecrübeli kumandanlar, iyi bir nam ve fethe müsait bir zemin bırakmıştır.

ÇOCUKLARI
Ertuğrul Gazi,Halime Hatun ile evlendi. Gazi Sarı-Batı Savcı Bey (vefatı: 1288), Gündüz Alp (vefatı: 1306), ve Osman Bey (1258-1326) adlarında üç oğlu oldu.
Ertuğrul Gazi, 1281 yılında Sögüt'te vefat etti. Sögüt ilçesinde her yıl Ertuğrul Gazi'yi anma törenleri yapılmaktadır. Ölümünden sonra oğlu Osman Gazi beyliğin başına geçti ve 6 asır boyunca ayakta kalacak bir cihan devletinin temelerini attı.