ABD’de sağlık yetkilileri, kokarca teması sonrası kuduz taşıyan bir donörden alınan böbreğin nakledildiği hastada ölümle sonuçlanan kuduz vakasını doğruladı; olay ülkede şimdiye kadar kaydedilen sadece dördüncü organ nakli kaynaklı kuduz vakası olarak kayıtlara geçti.
ABD'nin Michigan eyaletinde böbrek nakli olan adam, 'son derece ender görülen bir tıbbi' olay nedeniyle hayatını kaybetti. Böbreğin donörünün hayattayken yavru bir kediyi korumaya çalışırken bir kokarca tarafından tırmalandığı ortaya çıktı. Böbrek nakli olan adam, ameliyatın ardından hayatını kaybetti.
ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) raporuna göre, Michiganlı hasta Aralık 2024'te Ohio'da böbrek nakli ameliyatı oldu. Operasyonun ardından yaklaşık beş hafta sonra titreme, bacaklarda güçsüzlük, bilinç bulanıklığı ve idrar kaçırma gibi belirtiler ortaya çıktı. Hastaneye kaldırılan ve solunum cihazına bağlanan hasta kısa süre sonra öldü. Otopsi sonuçları, ölüm nedeninin kuduz olduğunu doğruladı.
İLK ÖRNEKLER NEGATİF ÇIKTI
Hastanın herhangi bir hayvanla teması yokken donörün birkaç ay önce yavru bir kediyi korumaya çalışırken kokarcayla boğuştuğu ve bacağında kanayan bir çizik oluştuğu ortaya çıktı. Doktorlar donörün, olaydan yaklaşık beş hafta sonra nörolojik belirtiler göstermeye başlamış; yutma güçlüğü, halüsinasyonlar, yürüme bozukluğu yaşadığını öğrendi. Evinde bilinci kapalı bulunan donör, hastaneye kaldırıldı ancak günler sonra beyin ölümü gerçekleşti. Organları bağışlanan donörün böbreklerinden birinin, alıcıda kuduz geliştirdiği ortaya çıktı.
CDC raporunda, laboratuvar örneklerinin ilk testlerde negatif çıkmasına rağmen böbrek dokusundan alınan biyopsilerde yarasa kaynaklı bir kuduz virüsü suşu tespit edildiği bildirildi.
KUDUZ İNSANA NASIL GEÇER?
Kuduz virüsü çoğunlukla enfekte hayvanların tükürüğü ile bulaşır. En yaygın bulaşma yolları arasında ısırık, tırmalama, açık yaraya tükürük temasıyken; dokunma, hayvana uzaktan temas, kan/idrar/dışkı veya havadan bulaşma görülmez.
KUDUZ BELİRTİLERİ NELER?
Kuduz belirtileri genelde 1 hafta - 3 ay arasında ortaya çıkar. Bazen daha kısa, bazen 6 aya kadar uzayabilir.
1) İlk belirtiler (grip benzeri)
• Ateş
• Baş ağrısı
• Halsizlik
• İştahsızlık
• Bulantı
• Isırık bölgesinde: ağrı, karıncalanma, yanma
2) İlerleyen belirtiler
Kuduz merkezi sinir sistemini etkiler.
Nörolojik belirtiler:
• Aşırı huzursuzluk / anksiyete
• Korku, ajitasyon
• Uyku bozukluğu
• Şuur bulanıklığı
• Halüsinasyon
Klasik kuduz belirtileri:
• Yutma güçlüğü
• Su içme korkusu (hidrofobi) → Su görünce spazm oluşması
• Işık veya rüzgâra aşırı hassasiyet
• Aşırı tükürük artışı (akıtma)
3) Son evre
• Felç
• Solunum durması
• Koma
• Tedavi edilmezse kesin ölür
KUDUZ ŞÜPHESİ DURUMUNDA NE YAPMALI?
Bu hayati acil durumdur. Hemen:
1. Yarayı sabun ve bol akan suyla 15 dakika yıka.
2. Hemen acil servise veya kuduz aşısı yapan bir sağlık merkezine git.
3. Gerekirse: Kuduz aşısı Kuduz immünoglobulini (RIG) verilir.
Isıran hayvan biliniyorsa, 10 gün gözlem uygulanabilir (kedi/köpek için).
