Demir Eksikliği nedenleri nelerdir, nasıl beslenmeli?
Dünyada en sık görülen kansızlık türü olan demir eksikliği, yetersiz alım, emilim sorunları veya kan kaybı gibi nedenlerle ortaya çıkar ve doğru beslenme stratejileriyle yönetilebilir.
Vücudun ihtiyaç duyduğu demir elementini çeşitli nedenlerle yeterince alamaması durumu olan demir eksikliği, kanda oksijen taşıyan alyuvarların ve hemoglobinin azalmasına yol açarak kansızlığa (anemi) neden olur. İç Hastalıkları Uzmanları, vücudun kendiliğinden üretemediği bu hayati elementi düzenli olarak dışarıdan besinlerle almanın zorunlu olduğunu belirtiyor. Demir eksikliğinin ortaya çıkmasındaki temel etkenler; besinlerle yetersiz demir alımı, vücudun artan demir ihtiyacı, demir emiliminde yaşanan sorunlar veya vücuttan kan kaybı olarak sıralanır. Özellikle gebelik ve adet dönemlerinde kadınlarda demir ihtiyacı belirgin şekilde artış gösterir.
Demir Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Demir eksikliği belirtileri başlangıç aşamasında fark edilmeyebilir veya günlük hayatın yorgunluğuna bağlanabilir. Ancak ilerleyen aşamalarda belirginleşen belirtiler arasında; cilt solgunluğu, sürekli yorgunluk ve güçsüzlük, konsantrasyon bozukluğu, baş ağrısı, ellerde ve ayaklarda uyuşma, sinirlilik ve kulak uğuldaması yer alır. Ayrıca dudaklarda çatlaklar ve ağız kenarında yaralar, tırnakların çabuk kırılması ve aşırı saç dökülmesi de demir eksikliğinin yaygın göstergeleridir. Eksikliğin ileri düzeylere ulaştığı durumlarda ise çarpıntı, huzursuz bacak sendromu ve toprak veya buz yeme isteği gibi daha nadir durumlar gözlemlenebilir. Çocuklarda ise yürüme, oturma ve konuşmada gecikme ile öğrenme güçlükleri dikkat çekebilir.
Demir Eksikliği Olanlar Nasıl Beslenmeli?
Dahiliye Uzmanı Dr. Güzin Oğuz Yıldırım, demir eksikliğini gidermek için tüketilmesi gereken besinleri ve beslenme stratejilerini detaylandırdı. Demir içeriği yüksek olan kırmızı et, karaciğer, tavuk ve balık etinin yanı sıra yumurta, pekmez, kuru baklagiller (mercimek, nohut vb.), kuru meyveler (kayısı, üzüm, dut) ve ıspanak, pazı gibi yeşil yapraklı sebzelerin düzenli tüketilmesi önerilir.
Demir emilimini artırmak için yemeklerin doğru kombinasyonlarla tüketilmesi büyük önem taşır. Örneğin, kuru baklagil ve tahıllı yemekler tüketilirken, demir emilimini artıran C vitamini açısından zengin, bol maydanozlu ve limonlu salata ile birlikte yenmelidir. Ayrıca, kalsiyumun demir emilimini yavaşlatıcı etkisi nedeniyle, süt, yoğurt ve ayran gibi kalsiyum içeren gıdaların ana öğünlerin hemen yanında değil, ara öğünlerde tüketilmesi tavsiye edilir. Bu basit beslenme düzenlemeleri, demir eksikliği ile mücadelede etkili bir yol sunar.
