Bebeklerde gaz neden olur? Yeni doğan bebeklerde gaz sancısına bitkisel çözümler
İnfantil kolik ya da halk dilinde gaz sancısı, yeni doğan bebeklerin sağlıklı oldukları halde ailelerin uykularını kaçıran ve sürekli panik ile doktora başvurmalarına neden olan en yaygın yeni doğan sorunlarından biridir. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Avni Solgun, bebeklerde gaz sancısı hakkında bilgi verdi.
Gaz sancısı, (İnfantil kolik) genellikle sağlıklı bebeklerde, 2-3 hafta ile 3 ay arasında, haftada 3 günden fazla ve genellikle günün aynı saatlerinde günde 3 saat kadar süren ağlama nöbetleri olarak tanımlanır.
Gaz sancısı nasıl giderilir?
Bebeği takip eden çocuk hekimi mutlaka aileye gaz sancısı hakkında detaylı bilgi vermelidir. Her ağlamanın nedeni gaz sancısı olmadığı unutulmamalıdır.
Gaz sancısı nasıl ayırt edilir? Bebeklerde gaz neden olur?
Yüksek tonlu aşırı ağlama ile birlikte genellikle ayaklarını karna çekme, gerinme, karın şişliğinde artma, barsak seslerinin duyulması, kusma, kabızlık veya sık kaka yapma görülür. Gaz sancısı ile mücadele etmenin en etkin yolu, konuyu iyi kavrama, varsa nedenlerini ortadan kaldırma ve aşağıda belirtilen yöntemlerle bebeği sakinleştirmeye çalışmaktır. Bilinmesi gereken en önemli şey, bebek 3 veya en geç 4 aylık olduğunda bu sıkıntılı durumun ortadan kalkacağıdır.
Gaz sancısı, sık görülmesi ve anne babayı ciddi olarak rahatsız etmesine rağmen kendiliğinden iyileşme olması açısından iyi seyirli hastalıklardan biridir. Nedeni üç hipotezle açıklanabilir;
Sindirim sistemine bağlı: Bebeklerde barsak hareketliliğinin artması sırasında anormal barsak hareketleri sonucu ağrı oluşması. Bu bebeklerin kanında motilin adlı madde normalden yüksek bulunmuştur. Motilin mide boşalmasını hızlandıran ve barsak hareketliliğini artıran bir maddedir. Annenin beslenmesi de bebeğin sindirim sistemi hareketlerini etkileyen önemli bir faktördür.
İnteraksiyonel hipotez: Atipik (alışılmadık) anne babalığın bir yansımasıdır. Annede bulunan emosyonel distres ve labilite, anksiyete, anne-bebek arasındaki ilişkiyi bozabileceği gibi aşırı ağlama bebeğe düşmanlık ve uyumsuz bir ilişki gelişmesine de yol açabilir. Ailede evlilik ile ilgili çatışmalar, annenin bebeğe vakit ayıramaması, bebekle ilgilenememe durumu, diğer risk faktörleridir.
Merkezi sinir sistemi gelişimi: Serotonin barsak düz kasını kasar, melatonin ise barsakları gevşetir. Her ikisi de akşamları sıçrama yapar ve belli bir ritimde salınır. İlk aylarda barsakların melatonin yetersizliği nedeniyle relaksasyonu (gevşeme süresi) yeterli olmaz, çoğunlukla 3. aydan sonra yeterli salınır ve bu nedenle kolik ağrılar 3. aydan sonra kaybolur.
Bebeklerde gaz sancısını azaltmanın yolları
Hemen her istediğinde bebeğin kendini güvende hissetmesi açısından emzirilmeli. Kucakta hafif dans eder şekilde veya sallayarak, okşayarak görsel, işitsel ve dokunsal uyaranlar faydalı olacaktır.
Kucakta yüzü yere bakacak şekilde kol üzerine yatırmak rahatlatabilir.
Gaz giderme için kullanılan ilaçlar çoğu zaman etkili olmayabilir. O nedenle fazla miktar ve sayıda ilaç kullanmaktan kaçınılmalıdır.
Ağlama saatlerine yakın banyo ve masaj bebeği rahatlatabilir.
Bebeklerin çevresindeki uyaranların azaltılması ve sakin ortamda bulunması, anne ve baba tutumu da sakinleşmelerini sağlayabilir.
Anne gaz yapıcı gıdalardan uzak durmalı
Bebeğin tek başına anne sütü ile beslenmesi önemlidir. Ancak tek başına anne süttü alan bebeklerde de görülüyor olması nedeniyle annenin kendi beslenmesine dikkat etmesi, gaz yapıcı gıdalardan uzak durması çok önemlidir. Annenin içtiği inek sütünde bulunan alfa laktalbuminin bebeğe geçmesi ile alerji ve buna kolik ağrıları gelişebilir. Bunun dışında soya, kahve, fındık, fıstık, çikolata, kabuklu deniz ürünleri, brokoli, yeşilbiber ve baharatlı yiyecekler de benzer etkiye neden olabilir.
Doktorunuza danışmadan gaz ilacı kullanmayın
Davranışsal tedavi ve bebeği rahatlatacak uygulamalar en etkin yöntemlerdir. Bitki çayları ve bitkisel kökenli gaz giderici şuruplar yan etkilere neden olabileceğinden doktor bilgisi olmadan kullanılmamalıdır. Tedavide kullanılan çeşitli ilaçlar vardır, ancak etkileri çok sınırlıdır. Doktor önerisi olmaksızın kesinlikle gaz ilacı kullanılmamalıdır.
Yeni Doğan bebeklerde gaz sancısı için bitkisel çözüm
Yeni doğan bebeklerde gaz Sancısı nasıl giderilir?
Her bebeğin kendine özgü bir sancı giderme yöntemi bulunabilir. Profesyonel bir tedavi yöntemi için doktora danışılması gerekirken evde uygulanacak yöntemler, yıllardır süregelen deneyimlerden oluşan basit çareleri içerir.
Yeni doğan bebeklerde gaz sancısı sorununu gidermek için aşağıdaki listede önerilenleri deneyebilirsiniz:
Bebeği, beslenme sırasında doğru pozisyonda tuttuğunuzdan emin olmanız gerekir. Bebeğin başının midesinden yüksekte konumlandığından emin olun. Bebek, yatay pozisyonda ve aynı düzlemde emzirilirse doğru bir beslenme sağlanamaz.
Biberon ile beslenmesi gereken yeni doğan bebeklerde şişenin ucu, bebeğin ağzına uygun olanlar arasından tercih edilir. Bebeğin ağzı ile uyumlu olan biberon şişesindeki sütün içirilmesi, yavaşça yapılır. Böylece bebek, çok fazla gulp sesine gerek kalmadan ve dolayısıyla hava yutmadan doyabilir.
Bebek, beslenme sonrasında dik konuma getirilerek hafifçe sırtına vurulması yöntemi ile de gazını ağızdan dışarı atabilir. Eğer bebek, gazı atamazsa yere konup tekrar alınarak hareket etmesi sağlanabilir. Hareketi sağlanan bebek, gazını daha rahat atar.
Bebeğin karnına dairesel olarak yapılan masaj hareketleri de bebeğin gazını rahat çıkartmasını sağlayabilir. Bu yöntemde özel yağlar veya bebek yağları kullanılabilir. Yağlar, bebeğin karnının hem ısınmasına hem de dairesel hareketlerin daha rahat yapılmasına olanak verdiği için gaz çıkartmada daha faydalıdır.
Yatar pozisyondaki bebeğin bacaklarına hafifçe uygulanan bisiklet hareketleri de bebeğin gaz çıkartma problemlerine karşı faydalı bir çözümdür. Bu basit hareket sayesinde bağırsaklarda sıkışan gaz daha kolay bir şekilde vücuttan uzaklaştırılır.
Dereotu, papatya, zencefil, kimyon ve anason gibi bitkilerin çayı da bir çay kaşığı olmak koşulu ile bebek sancılarında etkilidir. Özellikle kolik için verilen zinco adlı ilacın da içerisinde yer alan malzemeleri içeren bitkiler doktora danışılarak kullanılır.
Annenin beslenme şekli değiştirilerek de bebeğin gaz problemleri giderilebilir. Annenin öğün çeşitlerine eklenen besinler sayesinde süt ile bebeğe geçen besinlerin daha kolay sindirilmesi sağlanabilir.
Annenin öğünlerde aldığı lahana, karnabahar gibi gazlı sebzelerin veya nohut, barbunya gibi fazla lifli gıdaların bir süreliğine kesilmesi ile de gözlem yapılabilir. Bebekte rahatlama görülüyorsa gaz sancısı dönemi geçene kadar anne bu gıdalardan uzak beslenebilir.
Kolik dolayısıyla çok sancı çeken ve ağlayan bebeği arabada gezdirme yöntemi ile uyutmak da faydalıdır. Anne adayının hamileyken yaptığı gibi küçük yürüyüşler de bebeğin sakinleşerek uyumasını sağlayabilir.
Yeni doğan bebeklerde etkisi hayli yüksek olan ses de bebeği rahatlatmada kullanılabilir. Ses, anne karnındaki seslere benzeyebilir. Ya da fön makinesi, elektrik süpürgesi gibi sesli eşyaların çalıştırılması ile de olabilir. Kendini güvende hisseden bebeği susturup uyutmak daha kolaydır.
