Tarım sektöründe ilaç kullanımını azaltmaya, bitki hastalıklarını önlemeye yönelik araştırma yapan metalurji ve malzeme mühendisi Hakan Çankaya ile ziraat mühendisi Kenan Dirman, bitki tohumlarını fide haline getirmek için kullanılan ve köpük benzeri bir malzemeden üretilen viyolleri etkin şekilde temizleyecek bir makine imal etmek için çalışma başlattı. Hazırladıkları proje için KOSGEB'den hibe desteği alan iki mühendis, saatte 400 viyol yıkayabilen, bakteri ve virüsten iz bırakmayan bir makine geliştirdi. İki yıl süren deneme çalışmalarında başarılı sonuç alınınca makinenin seri üretimine geçildi. Makine, Antalya'nın Finike ilçesinde düzenlenen Hasyurt Tarım Fuarı'nda sergilendi.

Dirman, AA muhabirine, fide ekimi ve yetiştiriciliğinde kullanılan viyollerin bir sonraki kullanımdan önce yıkanıp dezenfekte edilmesi gerektiğini, aksi takdirde fidelerde virüs ve bakteri kaynaklı hastalıklar oluştuğunu söyledi. Tarım sektöründe faaliyet gösteren firmaların yüzde 90'ında viyollerin elle yıkandığına dikkati çeken Dirman, şöyle devam etti: "İşçiler bunu ya ilaç ya da oto yıkama tabancalarıyla yıkıyorlar. Tamamen manuel ve ilkel yöntemlerle yapıyorlar ve yeterince temiz olmuyor. Viyol ikinci defa kullanıldığında fideye hastalık bulaşıyor. Hastalığı önlemek için ise daha fazla ilaç atılıyor. Ürettiğimiz makinede yüzde 100 temizlik elde ediliyor. İkinci kullanımda herhangi bir hastalığın bulaşması engelleniyor. Su kullanımında da ciddi tasarruf sağlanıyor. Bir işçi akşama kadar 400 viyol yıkıyor, aynı suyla akşama kadar makineyle 4 bin 500 viyol yıkıyoruz."

Daha temiz viyollerle fide yetiştiriciliği yapmanın maliyetleri düşürdüğünü dile getiren Dirman, bu şekilde daha az işçilik, su ve ilaç kullanıldığını belirtti. Viyol yıkama makinesinin yurt dışında yaygın kullanıldığını ancak Türkiye'de pahalı oluşu nedeniyle çok kullanılamadığını ifade eden Dirman, "Türkiye'de lüks görülen bir üründü, yurt dışı fiyatları 30-35 bin avro civarında. Yerli oluşu nedeniyle daha uyguna tüketiciye sunuyoruz. Sonuçlarını görenler de makineyi almak istiyor. Yurt içindeki firmalara 4 makinemizi teslim ettik, 2 sipariş daha aldık. Azerbaycan ve Özbekistan'daki firmalarla görüşmelerimiz var, yakın zamanda makineleri ihraç edeceğiz." diye konuştu.

Metalurji ve malzeme mühendisi Hakan Çankaya da üreticilerin işlerini kolaylaştırmak amacıyla böyle bir makine geliştirdiklerini söyledi. Her fide için ayrı viyol kullanımının yüksek maliyet oluşturduğunu belirten Çankaya, geliştirdikleri makineyle bir viyolün birden fazla kez sağlıklı bir şekilde kullanılmasının sağlandığını kaydetti.

Makinenin fikir, tasarım ve projelendirmesinin tamamen yerli olduğuna işaret eden Çankaya, tarım sektörüne katkı sağlayacak bir makine geliştirdikleri için gururlu olduklarını dile getirdi. Alternatif modeller üzerinde çalıştıklarını söyleyen Çankaya, tesislerin büyüklüğüne göre makine üretimi yapacaklarını ifade etti.