AA Giriş Tarihi: 2025-12-07 14:02

‘Ne iş yapıyorsun’ diye sormuşlardı! AJET’in müdürleri ‘havacılığın mutfağını’ anlattı

Hava yolu operasyonlarının görünmeyen yükünü üstlenen, havacılığın "yer pilotları" olarak adlandırılan dispatcherler, planlamadan rotaya, kullanılacak yakıttan hava durumuna kadar her türlü hesaplamayı yaparak uçuşların emniyetli yapılmasını sağlıyor. Bir hava yolunun işletilebilmesi için lisanslı pilotlar, flight dispatcher ve teknisyenler ile kabin memuru, sertifikalı yer operasyon memuru ve load masterlara ihtiyaç duyuluyor. Halk arasında pilotlar ve kabin memurlarının bilinirliği yüksek olsa da hava yolu taşımacılığında flight dispatcherlere büyük iş düşüyor.

Bir uçuşun başlangıç aşamasından sonuna kadar etkin şekilde devamlılığını sağlayan dispatcherler, uçuş hakkındaki bilgilerin gerekli birimlere aktarılması için uçuşu izliyor, sabotaj, kaza kırım, uçak kaçırma gibi acil durumları gerekli birimlere ileterek süreci yönetiyor. Hava yolu şirketlerinin programlı bir uçuşunun sağlıklı ve ekonomik şekilde gerçekleştirilebilmesi için gerekli tüm hazırlıkları yapan dispatcherler, söz konusu uçuşu sanal olarak yaşayıp meydana gelebileceğini tespit ettiği aksaklıklar için önceden önlem alıyor.

Kaptan sadece kendi uçuşundan sorumluyken, dispatcherler filodaki tüm uçak ve uçuşlarda insanüstü performans gösteriyor. Dispatcherlar, tüm bunların yanı sıra hazırladıkları her uçuş planında şirket için maliyet azaltıcı çalışmalar yaparak maddi kayıpları önlüyor. AJet Uçuş Harekat Müdürü Orhan Atmaca, yolcuların A noktasından B noktasına güvenli gidebilmesi için tüm uçuş planlamalarının kendileri tarafından üretildiğini anlattı. Uçuş paketi şeklinde hazırladıkları planları kaptanlara teslim ettiklerini kaydeden Atmaca, "Kaptanlar uçağa gelmeden önce tüm ilgili meydanlar, hava durumu, yolcu ve ağırlık bilgilerini derledikten sonra uçuş planı üretiyoruz. Havada uçağın izleyeceği rotayı belirleyip buna göre yakıt planlamasını yapıp, uçulacak rotadaki izinleri temin edip ekibe sağlıyoruz. İşimiz burada bitmiyor, uçak varış meydanına inene kadar takip ediyoruz" diye konuştu.

Atmaca, uçakların rötar yapma nedenlerine değinerek, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Rötarlarda yolcuların en çok kızdığı kişiler bizleriz. Yolcuların emniyeti ve uçuşun güvenliği için gerekli ötelemeleri yapıyoruz. Hava durumu kötü olduğunda ve kar yağışı gibi sebeplerden pist inişe elverişli olmadığında uçuşu öteleyebiliyor veya iptal edebiliyoruz. 2007 yılında eşimi istemeye gitmiştik. Ne iş yapıyorsun diye sormuşlardı. 'Pilot musun?' hayır. 'Kulede mi çalışıyorsun?' hayır. 'Sen ne iş yapıyorsun?' dediler. O zaman mesleğimizin bilinirliğinin artması gerektiğini düşündüm. Bunun için yetiştirdiğimiz arkadaşlarımız ve sektörel bazda girişimlerimiz var. Aslında havacılığın mutfağı dispatcher ve operasyon kontrol birimi. Bizler bir hava yolunun karargah merkeziyiz. Bu karargah merkezinde havacılığın ilgili uçuş operasyonlarının beyni ve kalpleriyiz. Uçuş operasyonunun devam edebilmesi için havadayken de kaptanlarımızın gözü kulağıyız.”

AJet Operasyonel Emniyet ve Verimlilik Lideri Doğuş Suray Kara da uçuşlardan önce katedilecek hava sahalarındaki emniyet olaylarını araştırdığını, uçuşu negatif etkileyecek bir durum varsa rotaları düzenleyip kaptanla görüştüğünü, uçuşun emniyetli şekilde yapılmasını sağladığını aktardı. Yaptığı işi örneklendiren Kara, "Bildiğiniz gibi Orta Doğu'da kısmi savaşlar meydana gelebiliyor. Yayınlanan hava sahaları bilgilerine göre bu rotalardan kaçınmalar yaparak daha emniyetli ve tasarruflu bir uçuş planı oluşturuyoruz. Böylelikle yolcular fark etmese bile uçuş süresindeki değişiklikler emniyet kapsamında yapılıyor. Örneğin A noktası ile B noktası arasında bir durum varsa, bu noktalara başka bir yoldan gitmelerini sağlıyoruz" ifadelerini kullandı.