İlçe merkezine yaklaşık 30 kilometre uzaklıktaki Uzunkaya Mahallesi kırsalında, halk arasında Kela Hanma (Hanım Kalesi) olarak bilinen alanda kaçak kazı yapıldığı ihbarı üzerine görevliler incelemelerde bulundu. İncelemelerde, alanın mimari dokusunun tahrip edildiği ve alanda çok sayıda kaçak kazı çukurunun olduğu belirlendi.

Bunun üzerine Mardin Müze Müdürü Abdulgani Tarkan başkanlığında, uzman arkeolog ve sanat tarihçisi Volkan Bağlayıcı, Müze Uzmanı Arkeolog Mehmet Şan ve 6 işçi, Diyarbakır Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı Müdürlüğünden de ekiplerin katılımıyla söz konusu bölgede 2 Ekim'de kurtarma kazısı başlatıldı.

Kazıda, Antik Roma'da merkezi bir yapı ve bu yapı etrafına yayılmış daha küçük ek yapıların oluşturduğu duvarlarla çevrili kırsal yerleşim yeri olan Villa rusticaya (çiftlik, kır evi) ait mozaik taban döşemeleri ortaya çıkarıldı.

Mozaiklerde balık pulu, yan yana dizilmiş üçgen, yatay ve dikey altıgen, birbirine bitişik sekizgen, kare içerisinde svastika (gamalı haç) motifleri, birbirine geçmeli kenarları yuvarlatılmış kare dizisinden oluşan kemer işi motifler, ağaç, su kuşu, ahtapot, balık, midye, fok, yılan balığı ve su bitkisi figürleri bulunuyor.

Mardin Müze Müdürü ve kazı başkanı Abdulgani Tarkan, Kızıltepe ve Artuklu ilçeleri arasında bulunan ormanlık alanda Roma dönemine ait yerleşim yerinde kurtarma kazısı yürüttüklerini söyledi.

O dönemde yönetici sınıfın kaldığı villanın kalıntılarının bulunduğunu belirten Tarkan, şöyle konuştu: "Ancak alan sadece kırsal villadan ibaret değil. Güney yamacında farklı mimari kalıntıların olduğu alanlar var. Yaşam alanlarının yanında nekropol alanı da mevcut. 5. ve 7. yüzyıl dönemine tarihlenen bir alan. Burası bölgeye hakim bir tepede yönetici sınıfa ait bir aile tarafından kullanılmış kırsal bir villa. Kırsal villanın çevresinde hizmetkarlara ayrılmış, askerlerin kaldığı küçük odalar da yer alıyor."

Villanın tabanında yaklaşık 100 metrekare genişliğinde mozaiklerin ortaya çıkarıldığını anlatan Tarkan, bunların erken Bizans-Geç Roma dönemine tarihlenen, üzerinde hayvan figürlerinin yoğunlukta işlendiği mozaikler olduğunu kaydetti.

Mozaiklerin, bölgede daha önce gördükleriyle benzer olduğunu ifade eden Tarkan, "Ancak buradaki mozaiklerde hayvan figürlerinin yanında deniz canlılarını görüyoruz. Bu bölgede bir ilk. İlk defa Mardin bölgesinde yaptığımız kurtarma kazısında mozaiklerde deniz canlılarına rastladık. Bu deniz canlıları, ahtapot, çeşitli türlere ait balık figürleri ve balıkçı kuşları. Mozaiklerin daha fazla tahrip olmaması için kaldırılacak. Mozaikleri müzede sergilemeyi amaçlıyoruz." ifadelerini kullandı.