İçten yanmalı motorları terk etmeleri için baskı altında olan geleneksel otomobil üreticileri, özellikle son birkaç yılda hayata geçirilen bir dizi mevzuat değişikliklerinin etkisiyle elektrikli ve hibrit araçlara yatırım yapmaya başladı. Habertürk’ten Yiğitcan Yıldız’ın haberine göre; bu kapsamda, 2050 yılına kadar dizel ve benzinli araçların aşamalı olarak yerlerini yeni nesil araçlara bırakması hedefleniyor. Elektrikli araç yarışından geri kalmak istemeyen üreticiler bu alanda uzun vadeli stratejileri doğrultusunda birbiri ardına atılımlar gerçekleştiriyor.

PwC'nin Giga Fabrikalar ve Ham Maddeler raporuna göre, 'Giga' ölçeğindeki fabrikalar, artık elektrikli araçlar için batarya, lityum-iyon pil üreten büyük ölçekli tesisleri tanımlamak için kullanılıyor. Raporda, 2030 yılında satılan her iki araçtan birinin bataryalı elektrikli araç olacağı öngörüsü yer alıyor. Buna göre, küresel batarya talebinin önümüzdeki yıllarda yüzde 35 kadar artması bekleniyor. Artan batarya hacimleri de bu yükselişte etkili olurken talebin 3.6 TWh’ye ulaşacağı tahmin ediliyor.

Elektrikli araçlara geçiş, yalnızca bataryaya değil, aynı zamanda batarya hücrelerinde kullanılan ham maddelere olan küresel talebi de tetikliyor. Özellikle lityum, nikel ve grafit gibi maddelere olan talep de yükseliyor. Öyle ki, küresel talebin, 2030 yılına kadar 400 bin tondan 6 milyon tona çıkması bekleniyor.

2030’a kadar etken madde küresel pazarının 15 kat büyümesi, grafit ve nikelin yanı sıra lityum, manganez ve kobaltın da bu eğilimi tetikleyen en önemli faktörler olması bekleniyor. BATARYA ÜRETİMİNİN YÜZDE 80'İ… Rapora göre, küresel batarya ve bileşen üretiminin yaklaşık yüzde 80’i Çin'de gerçekleşiyor. Ülke ayrıca batarya tedarik zincirine de hakim bir konumda. Ancak rapora göre AB ve ABD elektrikli araç talebinin yaklaşık yüzde 40’ını karşılama potansiyeline sahip iki önemli oyuncu ve yerel batarya tedarik zinciri sayesinde, gelecekte küresel batarya üretimi dağılımı daha dengeli hale gelebilir.

Özellikle Avrupa, Çin dışında yeni elektrikli araç lityum iyon pil kapasitesi açısından en hızlı büyüyen bölge haline geldi. Avrupa’nın 2030 yılına kadar giga fabrikaların büyük bir kısmına ev sahipliği yapacağı tahmin ediliyor. Hali hazırda dünyadaki elektrikli araç üretiminin yaklaşık yüzde 28’ini gerçekleştiren Avrupa’da, küresel batarya hücresi üretimi yüzde 10 ile sınırlı. Kıtada, grafit, nikel, lityum, manganez ve kobalt gibi etken madde üretiminin ise yüzde 1’inden az bir kısmı yapılıyor. Küresel etken madde işlemesinin ise yüzde 1’i Avrupa’da gerçekleşiyor. Raporda, AB’de lityum, nikel ve grafite odaklanan yerel etken madde işleme tesisinin bulunmadığı, bu alanda Avrupa’da ve Türkiye başta olmak üzere çevre ülkelerde yatırımlar yapılması gerektiği vurgulanıyor.

ALMANYA, AVRUPA’NIN EN BÜYÜK PAZARI Raporda Türkiye'ye özel bir parantez de açılıyor. Avrupa otomotiv tedarik zincirinin önemli bir parçası olan Türkiye pazarının elektrikli dönüşüm sürecinden etkilenmeye devam ettiği belirtilirken, tüketici eğiliminin de yeni nesil araçlara yöneldiği aktarıldı. Türkiye’de 2022’nin ilk çeyreği ile üçüncü çeyreği arasındaki dönemde bataryalı elektrikli araç satışlarının önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 160 arttığı ve 4 bin 56 adede ulaştığı aktarılırken, aynı dönemdeki şarj edilebilir hibrit araç (PHEV) satışlarının ise yüzde 14 artarak 537 adet olduğunu altı çiziliyor. Aynı dönemde Avrupa’nın en büyük beş pazarında, yani Fransa, Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere’deki bataryalı elektrikli araç satışlarının yüzde 18 arttığı da raporda yer alan bilgiler arasında. Fransa’da iki yıldan kısa bir süre içinde elektrikli araç pazar payı yüzde 7’den yüzde 14’e çıkarak ikiye katlanırken, Almanya ve İngiltere’de ise bu pay, 2022’nin başından bugüne yüzde 15’in biraz altında gerçekleşti.

Öte yandan, Almanya'nın, satılan bataryalı elektrikli araç sayısı açısından Avrupa’nın açık ara en büyük pazarı unvanına sahip olduğu vurgulanıyor. Norveç’te de bataryalı elektrikli araç pazar payı halihazırda yüzde 78 seviyesinde. Bu oran ise küresel olarak en yüksek seviye olarak dikkat çekiyor. İsveç ve Hollanda ise bu alanda en büyük artışların kaydedildiği iki ülke. İsveç’te 2022’deki artış bir önceki döneme göre yüzde 25, Hollanda’da yüzde 20 olmuş. TÜRKİYE’NİN BÜYÜK KOZLARINDAN BİRİ… PwC raporunda, Türkiye'de elektrikli araç yatırımlarına da yer verildi.

Buna göre, yerli otomobil yatırımı olan Togg’un, dünyanın en büyük lityum iyon pil üreticileri arasında yer alan Çinli Farasis Energy ile iş birliği ile Gebze’de kurduğu Silk Road Temiz Enerji Depolama Teknolojileri'nin (Siro), elektrikli araç alanın Türkiye'nin büyük kozlarından biri olduğu vurgulanıyor. Rapora göre, ilk prototip bataryasının üretim ve testlerini tamamlayan Siro'nun, yılda 20 GWh lityum iyon pil üretmeyi planlıyor. Zorlu Holding'in, Çinli GSR Capital ile elektrikli otomobiller ve enerji depolama pillerine yönelik 25 bin megavatlık kapasiteye sahip olması hedeflenen bir mega batarya fabrikası kurmak için imzaları attığı da belirtilirken, ABD’li Ford Motor Company’nin, Güney Koreli LG Energy Solution Ltd. ile Türkiye'de yeni bir batarya fabrikası için ortaklık kurma beklentisi de aktarıldı. Bu fabrikanın yıllık 30-45 GWh kapasite ile çalışması bekleniyor. Rapordaki çıktıları değerlendiren PwC Strategy& Şirket Ortağı Kağan Karamanoğlu, "Küresel düzeydeki satış rakamlarına ulaşmanın yanında şarj ve batarya altyapısının kurulmasıyla ve teşviklerle Türkiye’de dönüşüm sürecinin hızlanacağını tahmin etmek güç değil. Gelişmiş pazarlara yakın coğrafi konumu da Türkiye’yi batarya üreticisi firmalar açısından uygun bir yatırım merkezi olarak öne çıkarıyor" ifadelerini kullandı.