Üniversiteler arasında 1 numara olarak gösterilen Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'ne (M.I.T.) bağlı yayın organında Türk SİHA'sının cephede oyun değiştirici etkisinden bahsedildi. "Yeryüzünde durdurulması en zor silahlardan biri" ifadesiyle tanımlanan efsane Türk silahının Ukrayna'nın olduğu gibi Etiyopya'nın da kaderine etki ettiği vurgulandı.

Geçtiğimiz günlerde Bayraktar TB2'yi dünyada çığır açan 10 teknoloji arasında gösteren Technology Review, Kelsey D. Atherton ve James Rogers imzalı şu değerlendirmelere yer verdi:

Amerika Birleşik Devletleri 14 Kasım 2001'de Afganistan'da el-Kaide liderlerine silahlı bir Predator insansız hava aracından ilk kez bir füze ateşlediğinde dünyada savaşın kalıcı olarak değiştiği açıktı.

Takip eden 20 yıl boyunca dronlar teröre karşı savaşın en ikonik aracı haline geldi. Son derece sofistike, multimilyon dolarlık ABD dronları, hedefli öldürme operasyonlarında defalarca görev yaptı. Ancak bunların dünya genelinde kullanımı oldukça sınırlıydı.

Daha sonra navigasyon sistemleri, amatör insansız hava araçları ve tüketici elektroniğindeki kablosuz teknolojiler geliştikçe ikinci bir askeri insansız hava aracı tarzı ortaya çıktı: Washington'da değil, İstanbul'da...

...Ve 2022'de gezegendeki en çetin ordulardan birini püskürtebileceğini kanıtladığında dünyanın dikkatini çekmeyi başardı. Baykar firmasına ait Türk yapımı bir uçak olan Bayraktar TB2, SİHA savaşında yeni bir sayfa açıyor.

Ucuza elde edilen bu dronlar, küçük ulusların modern harpte savaşma şeklini değiştirdi. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali bu yeni silahları herkesin zihnine yerleştirmiş olsa da aslında hikayenin bir arkaplanı var.

2020 yılında Youtube'da yayınlanan vidyo, Ermenistan ordusunun kullandığı radar çanağının bir toz bulutuna dönüşene dek döndüğünü gösteriyor. Bu görüntü iki kez tekrarlanıyor; boşa dönen çanak sensörü hava saldırılarına karşı bir koruma sağlayamıyor ve (patlamanın ardından) geride boş bir krater kalıyor.

TB2, ABD hükümetinin üst düzey Predator SİHA ailesini ihraç etmeyi reddetmesinin pazarda yarattığı boşluğu doldurdu. Baykar, SİHA modelleri ve diğer kritik askeri teknolojiler üzerindeki ihracat kısıtlamalarını aşmak için yeni bir savaş silahı yapmak üzere ticari piyasada kolayca bulunabilen teknolojilere yöneldi.

Ticari parçalar TB2'yi başka bir nedenle çekici kılıyor: ABD yapımı Reaper insansız hava aracı 28 milyon dolara mâl olurken TB2 yalnızca 5 milyon dolara mâl oluyor. 2014 yılında geliştirilmesinden bu yana TB2 Azerbaycan, Libya, Etiyopya ve şimdi de Ukrayna'daki çatışmalarda kendini gösterdi.

Bu SİHA geleneksel silahlardan çok daha uygun fiyatlı olduuğ için Litvanyalılar onu Ukrayna ordusu için satın almak üzere bağış kampanyası bile düzenledi.

TB2, üniversiteyken dronlar için gelişmiş dikey iniş modellerini araştıran M.I.T. mezunu Selçuk Bayraktar tarafından geliştirildi. Kendisiyle aynı adı taşıyan insansız hava aracı, mütevazı özelliklere sahip sabit kanatlı bir uçaktır.

Yer istasyonuyla 300 kilometre mesafeden iletişim kurabilir, saatte 225 kilometre hızla uçabilir; bu hızlarda bir TB2, Reaper ve Gray Eagle gibi üst düzey dronlarla karşılaştırılabilir şekilde 24 saatten fazla gökyüzünde kalabilir.

TB2 25 bin feet'e kadar irtifalardan aşağıdaki zemini araştırır, uzun menzilli saldırıları veya hareketleri koordine etmek için vidyo paylaşır veya insanlara, araçlara veya binalara lazer güdümlü bombalar atar.

Danimarka İleri Araştırmalar Enstitüsü'nde savaş çalışmaları bölümünde doçent olan James Rogers, TB2'nin en benzersiz özelliğinin 'orta ve küçük devletlerin sahip olabileceği seri üretim SİHA sistemi olması olduğunu' söylüyor.

Baykar, TB2'yi geliştirmeden önce Türk ordusu ABD'den Predator ve Reaper insansız hava araçları satın almak istiyordu.

Türk ordusu 2016 yılında PKK'ya karşı Bayraktar TB2'yi devreye soktu. O günden bu SİHA, Ukrayna ve Azerbaycan'la birlikte Libya'da da görüldü.

2022 yılında askeri bütçesi 114 milyon doların biraz altında olan küçük Afrika ülkesi Togo bile bir Bayraktar TB2 satın aldı.

Doç. Dr. James Rogers, "TB2'yi ucuz ve yaygın hale getirmenin, bazen bağışlar yoluyla ücretsiz dağıtmanın Türkiye'nin bilinçli tercihi olduğunu düşünüyorum" diyor.

2021'de Etiyopya, kara kuvvetlerinin durduramadığı Tigray isyancılarına karşı Bayraktar TB2'leri kullandı. James Rogers şu yorumu yapıyor:

"Etiyopya'daki olayı göz önüne alırsak, Türk insansız hava araçlarının bir Afrika ülkesinde rejimi yıkılmaktan kurtardığını düşünmek şaşırtıcı. Bu SİHA'ların ulusların kaderini belirlediği bir noktaya geldik."