Somali ile imzalanan deniz güvenlik anlaşması, dünyanın en önemli ticaret yolu Kızıldeniz'e Türk mührünü vurdu. Uluslararası deniz ticaretinin kalbi, en azından 10 yıllık süre boyunca Türk donanmasının sorumluluğunda olacak. Mogadişu yönetiminin onayladığı ve Somali Meclisi tarafından da kabul edilen anlaşma, Afrika boynuzunun kıyı şeridiyle deniz alanlarını tam ölçekli olarak Türkiye'ye emanet ediyor.

Anlaşmayla birlikte Türk savaş gemileri, Somali'nin 3 bin 333 km'lik kıyı şeridinin tamamında söz sahibi oluyor. Bu durum, Somali topraklarını bölmeyi amaçlayan ayrılıkçı 'Somaliland' için kabus niteliğinde. Çünkü Mogadişu'nun anlaşmayla Türkiye'ye devrettiği bölgeler içerisinde Somaliland'in kıyı şeridi de var.

İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından desteklenen Somaliland, geçtiğimiz günlerde Afrika kıtasının önemli ülkesi Etiyopya ile anlaşma imzalamış ve bölgedeki limanlardan birini 'tam egemenlik' koşuluyla bu ülkeye vermişti. Somaliland'in bağımsızlığını tanıma anlamına gelen bu korsan girişim hem Somali hem de Türkiye'nin tepkisini çekti.

Mogadişu ile Addis Ababa'yı bir anda karşı karşıya getiren anlaşma, bölgede yeni bir savaşa kapı aralayabileceği endişesine yol açtı. Hem Somali hem de Etiyopya ile yakın ilişkisi bulunan Türkiye, meselenin çözümü için taraflara arabuluculuk teklif etti.

Krizin nasıl çözüleceği henüz netlik kazanmadı ancak denize açılmak isteyen Etiyopya'ya Somali'den bir liman verilmesi tansiyonu düşürmek için en önemli seçenek durumunda.

Zira Somali topraklarında birlik ve bütünlüğün yeniden tesisi için ayrılıkçı Somaliland'e askeri operasyona kesin gözüyle bakılıyor. Kuzeydeki bölgeyi yeniden Mogadişu'ya bağlayacak süreç orta ve uzun vadede gerçeğe dönüşecek.

Ankara-Mogadişu arasında imzalanan deniz güvenlik anlaşması, 2011 yılından beri bu ülkeyle kurulan derin ilişkilerin bir yansıması. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yurtdışındaki en büyük üssü başkent Mogadişu'da bulunuyor. TSK subayları yıllardır Somali güvenlik güçlerini eğitimden geçiriyor. Şimdiye dek bu merkezde 10 binden fazla askerin eğitildiği belirtiliyor.

Askerî becerilerini geliştirirken aynı zamanda Türkçe de öğrenen Somalililer, terör örgütü eş-Şebab'a karşı mücadelede ardı ardına zaferler elde etti. Teröristlerin geriletilmesiyle birlikte yaşanan istikrar ortamı, Somali Silahlı Kuvvetleri'nin daha da geliştirilmesi için fırsat oldu.

Somali karasuları ve deniz yetki alanlarından çıkarılacak petrol/doğalgazdan elde edilen gelirin yüzde 30'u, güvenlik/eğitim hizmetleri karşılığında Türkiye'ye verilecek. Bu esnada Türkiye desteğiyle Somali'ye sıfırdan 'deniz kuvvetleri' kurulacak. Somalili denizcilerin eğitimi de tamamıyla Türk bahriyesi tarafından sağlanacak.

Jeostratejik etkileri bakımından küresel ölçekte önemli görülen anlaşmayı New Arab adlı yayın organına verdiği demeçte uluslararası politika uzmanı Tunç Demirtaş yorumladı. Türkiye tarafından oluşturulacak Somali Deniz Kuvvetleri'nin güvenlik ve ekonomik tehditlere karşı caydırıcı olacağına vurgu yapan Demirtaş, güvenlik faaliyetlerinin bölgedeki yasadışı balıkçılığı da önleyeceğini belirtiyor.

Anlaşma Türk şirketlerine Somali sularında gaz ve petrol arama fırsatı da sağlıyor.

Türkiye'nin Somali ile yaptığı anlaşmanın benzerini Cibuti ile de imzaladığına dikkat çeken Demirtaş, "Türkiye'nin Aden Körfezi'nde aktif güvenlik faktörü olma ihtimali sadece bölgesel aktörleri endişelendirmekle kalmadı; aynı zamanda bir tehdit ve tehlike olarak görülüyor" yorumunda bulundu.

BAE İTİRAZ EDEBİLİR Somalili siyasi analist Mahmud Farah ise uluslararası ticaretin kalbi olan Kızıldeniz kapısında Türk nüfuzunun artacağını hatırlatarak mevcut tabloya BAE'nin itiraz edebileceğini kaydetti.

Ayrılıkçı Somaliland eyaletinde BAE'nin ciddi yatırımları bulunduğunu kaydeden Farah, meselenin Ankara-Abu Dabi hattında gerilime yol açabileceğini dile getiriyor.

Türk donanması için Somali kıyılarında deniz üsleri oluşturulacağını söyleyen güvenlik politikaları uzmanı Mete Sohtaroğlu ise olası yerler arasında Hobyo, Laskoray ve Kismayo'yu sayıyor. Kendisine ait Youtube kanalındaki yayınında Sohtaroğlu, Ankara-Mogadişu anlaşmasının Somali açıklarında Türk balıkçılık sektörü için de fırsat olduğuna dikkat çekiyor. Ayrılıkçı Somaliland'e yönelik operasyonun kaçınılmaz olduğunu da söyleyen Sohtaroğlu şu yorumda bulundu:

"Etiyopya, Somaliland ile anlaşma yaparak Kızıldeniz'e erişim elde etmek istiyor. Bu hamle bölge ülkelerinin hem askeri hem de siyasi olarak diş göstermelerine sebebiyet verdi. Anlaşma Somali hükümetini de hayli kızdırdı.

Ayrılıkçı Somaliland bölgesinde 20 kilometrelik kıyı şeridi için Etiyopya'nın imzaladığı anlaşma bir ilginç bloğu da ortaya çıkardı: Birleşik Arap Emirlikleri, Etiyopya ve Somaliland... Bu bloğun karşısında ise Somali, Mısır, Eritre, ABD, Türkiye ve Katar'ın oluşturduğu bir başka karşı blok var."

"Etiyopya, üs karşılığında Somaliland'de altyapı yatırımları yapma ve bölgeye elektrik sağlama sözü verdi. Etiyopya, Somaliland'e askeri olarak destek vereceğini de taahhüt etti.

Türkiye'nin Somali ile yaptığı anlaşma ise Türk savunma sanayii ürünlerinin geniş bir ölçekte Somali'ye satılması anlamına geliyor. Somali donanmasının ve güvenlik mimarisinin oluşturulmasıyla birlikte önümüzdeki 1-2 yıl içerisinde Somali ordusunun Somaliland, Puntland ve Jubaland bölgelerine askeri operasyonlarını bekleyebiliriz.

Yani Mısır, Eritre, Türkiye, Katar bloğunun Somali'de kabile ayrımcılığını ortadan kaldırmayı ve Somali'yi üniter bir devlet haline getireceğini düşünüyorum. Dolayısıyla Somali'nin Somaliland'e birkaç yıl içinde askerî operasyonuyla üniter bir Somali ile karşılaşacağız. Mogadişu yönetimi Somaliland'de de egemenliğini ilan etmek için gerekli altyapıyı kuruyor."

KAYNAK: TR HABER