Ekonomide hassas cerrahi operasyonlar
Mevduatların kredileri geçtiği bir dönemdeyiz. 2021’de kapanmaların sonrasında coşan kredi/mevduat oranı faiz artışları sonrasında %80 bandından aşağıya doğru azalmaya devam ediyor. Böyle devam eder de krediler azalırsa netice itibariyle peşinden mevduat faizi oranları da azalacak. Dolayısıyla da faizler bir süre sonra gerilemeye başlayacak ve dengeli bir ortamda enflasyon gerileyecek. Mesele böyle bir ortamda yeterli döviz kaynağının sağlanmasıyla döviz şoklarının ortaya çıkmamasında. Bu son derece önemli. Aksi takdirde tüm plan bozulabilir ve kontrol edilemez hale gelirse devalüasyon ihtimali belirebilir. Diğer yandan faiz artışlarıyla sebep olunan soğumanın işsizliği de azdırmaması gerekiyor. Bu sebeple ekonomi yönetimi adeta hassas bir cerrah ekibi çalışıyor.
Eğer operasyonda herhangi bir komplikasyon yaşanmaz ve ulaşılan yüksek faizli koşullardayken dengeyi bozmayacak vadelerde sıcak para (uzun vadeli doğrudan yabancı yatırım gelmesi şu an için çok zor) girişi sağlanırsa zaman kazanmak adına iyi bir fırsat kazanılmış olacak. Böyle bir ortamda vatandaşla doğru iletişim kurulabilir ve güven verilebilirse her ne kadar son dönemde gözden düşmüş olsa da borsaya ciddi kaynak oluşturulabilir ve bu kaynakla istihdam eksikliğinde ciddi azaltma sağlanabilir. Doğru iletişim kurulamaz ve belirsizlik yaşatılırsa en kötü senaryo ile para tekrar dövize yönelir, yukarıdaki istenmeyen senaryoya katkı sağlanmış olur.
En önemli mesele artık işsizliğin artmasına izin vermeyecek şekilde dışardan (vade konusunda problem çıkarmayacak) sıcak para girişi ile KKM’den çıkışların döviz talebi oluşturmak yerine borsaya kaynak oluşturmasını sağlamak. Tüm bunları yaparken de bütçede 2023’te oluşan ve deprem gibi acı olayların ciddi katkısı olan bütçe açıklarının oluşmaması gerekiyor.
Çok zorlu bir çizgiden geçiyoruz. İşin sevindirici tarafı yurtdışından önemli girişler başladı. Her ne kadar şu an içi ağırlıklı İngiliz kaynaklı olsa da diğer ülkelerden de girişler başlayacaktır. Tehlikeli aktör ise ABD. Gerilen ilişkilerde Türkiye’yi zorlamak için finansal operasyonlara devam edecekler gibi gözüküyor. Hele ki seçimler öncesinde…