İspanya’daki Cantabria Üniversitesi’nde gelişim biyolojisi üzerine çalışan Federica Bertocchini, iki yıl önce arka bahçesini temizlerken söz konusu bu minik solucanlar ile tanıştı.

Arı kovanından çıkardığı bu balmumu solucanları plastik bir poşete koyan Bertocchini, bir saat sonra plastik poşetin üzerinde minik delikler fark etti. Yapılan araştırmaya göre bilim insanları, 'balmumu solucanı' olarak bilinen ve balıkçıların yem olarak kullandığı solucan türünün çözülemediği için okyanusları kirleten market poşetlerini sindirebildiğini keşfetti.

Balmumu solucanları, adını içinde yaşadığı balmumlarından alıyor. Plastik de tıpkı balmumu gibi polimer olduğu için, solucanlar tarafından keyifle tüketilebiliyor. Nature Communications'da yayımlanan yeni bir makaleye göre çözüm beklenmedik bir yerde ortaya çıktı. Balmumu solucanlarının tükürüğündeki enzimler özellikle poşetlerin üretiminde kullanılan polietileni kolayca bozuyor.

Bu solucanlar oda sıcaklığında plastiği hızlıca yiyip tüketebiliyor. Normalde balmumu solucanları arı kovanlarının peteklerinde yaşıyor. Amatör arıcı ve araştırmacı Federica Bertocchini 2017 yılında söz konusu keşfe tesadüfen denk geldi.

TESAFÜFEN KEŞFEDİLDİ Bertocchini, "Arı kovanlarım balmumu solucanlarıyla doluydu, bu yüzden onları temizlemeye ve solucanları plastik bir torbaya koymaya başladım. Bir süre sonra bir sürü delik fark ettim. Bunun sadece bir çiğneme olmadığını, kimyasal bir bozulma olduğunu gördük" dedi.

Oysa plastik dayanıklı olacak şekilde üretildiğinden, bozulmadan kalması, ekosistemleri, deniz ürünlerini, suyu ve hatta insanların kan dolaşımını kirletmesiyle biliniyor. Normal şartlarda doğada kimyasal bozuluma uğraması 400 yıldan uzun sürüyor. Bilim insanları bu bozulmanın yapısını incelediğinde balmumu solucanlarının tükürüğünde iki enzim keşfetti. Demetra ve ceres adı verilen bu enzimlerin plastiği parçalama özelliğine sahip bilinen ilk hayvan enzimleri olduğu belirtiliyor.

ÜRETİLEN PLASTİĞİN YÜZDE 30'U POLİETİLEN Polietilen tüm sentetik plastik üretiminin yüzde 30'unu oluşturuyor. Doğada bir süre sonra ufak parçalara bölünüp mikroplastik olarak varolmaya devam ediyorlar. Yabi polietilen görünmezliğini yitiriyor ama plastiklik özelliği çok daha uzun süre sürüyor.

The Guardian'a konuşan Birleşik Krallık'taki Portsmouth Üniversitesi'ndeki Enzim İnovasyon Merkezi'nin direktörü Andy Pickford balmumu solucanları plastiği çok hızlı ve aşırı sıcaklık koşullarına ihtiyaç duymadan bozduğundan, “enzimatik bozulma, polietilen atıklarını kullanmanın bir yolu olabilir” dedi. Plastik 1950'li yıllardan beri modern hayatın yapıtaşları arasında yer alıyor. Zamanla ortaya çıktı ki bu kullanışlı ürün aynı zamanda doğamızı yok ediyor. Bilim insanları uzun yıllardır plastik kirliliğine karşı etkili yöntemleri araştırıyor.

Bilim insanları balmumu solucanının tükürüğünün plastiği hızla parçaladığını tespit etti. Enzimin bir plastik türü olan polietileni oda sıcaklığında saatler içinde yok ettiği öne sürüldü. Polietilenin doğada yok olma süresi ise 400 yıl. Yine de böyle bir sistemin de dezavantajı var. Polietileni parçalayacak kadar solucan yetiştirilmesi gerekiyor. Bu da böcek karbondioksitinin artması demek.