Doğumsal zekânın en büyük nedeninin iyot eksikliği olduğunu gösterdi.

İyot, vücutta zekâ ve beden gelişiminde çok önemli rol oynayan ve tiroit hormonlarından hem T3 hem de T4'ün temel yapı taşı olan bir mineral.

Eksikliğinde tiroit hormonu yapımı bozulur ve hipotiroidi denilen tiroit yetersizliği gelişir.

Tiroit hormonu vücutta büyüme, gelişme, ısı ayarı ve enerji sağlanmasında kilit bir hormondur.

İyot eksikliği ve buna bağlı tiroit hormon yetersizliğinde gebelerde “düşük” ve “ölü doğum”, çocukta “zekâ geriliği, cücelik, işitme kaybı, şaşılık” gelişir.

Daha ileri yaşlardaki iyot eksikliğinde guatr, zekâda gerilik, ciltte kuruluk, yorgunluk, halsizlik, kilo alma bulguları ortaya çıkar.

Özellikle Orta Anadolu, Karadeniz ve bazı dağlık bölgelerde iyot eksikliği yaygındır. İyot eksikliğinin en önemli nedeni, alınan gıdalardaki iyot eksikliği ve düşük iyot alımıdır.

Gebelikte metabolizmanın hızlanması nedeniyle iyot hızlı eksilebilir. İyot eksikliğine neden olan diğer etkenler arasında “radyasyon alımı, aşırı tütün, alkol kullanımı, selenyum” alımında eksiklik sayılabilir.

Peki ne yapmalıyız?

Mutlaka düzenli olarak tiroit fonksiyonlarınızı ve gerekirse idrardaki iyot miktarınızı kontrol ettirin.

Özellikle gebelikte anne adayları iyot eksikliği ve tiroit fonksiyonları açısından sık aralıklarla izlenmeli. Eğer riskli grupta iseniz aşağıdaki maddeleri dikkatle okuyunuz.

Balık en iyi iyot deposudur. Özellikle tuzlu su balıklarından ton balığı, morina ve mezgitte iyot yüksek orandadır. 200 gr balık, günlük iyot ihtiyacını karşılayabilir.

- Sebzelerde iyot daha azdır. En yüksek oranda ıspanakta bulunur. Meyvelerde iyot düşüktür. Sadece çilek daha fazla iyot oranına sahiptir.

- Süt ve süt ürünleri iyottan zengindir. 1 kâse yoğurt ya da 1 bardak inek sütü günlük ihtiyacın % 40-60'ını karşılar. 1 yumurta iyotun beşte birini sağlar.

- Bazı yiyeceklerin, özellikle soya fasulyesi, karalahana, şalgam, turp, karnabaharın tiroit bezinin iyot tutmasını engellediğini ve guatr oranını artırdığını gösteren çalışmalar var. Karadeniz'de guatr oranının yüksekliği buna bağlanıyor. Özellikle riskli olan kişiler dikkat etmeli.

- İyotlu tuz veya işlenmemiş deniz ya da kaya tuzu kullanın. 1 gr iyotlu sofra tuzu 70 mcg iyot içermektedir. Bu da 2 gr tuzun günlük ihtiyacı karşılayacağı anlamındadır. Ama yüksek tuz alımı ülkemizde başka bir sağlık sorunu. Hipertansiyon ve böbrekleriniz için tuz alımını abartmayın.

- İyot yetersizliği olan kişilerde, özellikle hamileler ve tuz alımı sınırlanan kişilerde yiyecek ya da içeceklere hazır iyot tabletler eklenebilir.

- Ancak aşırı iyot alımının, tiroit hormonunu gereğinden fazla ve aşırı çalıştırıp hipertiroidiye neden olabileceğini unutmayın. Bu nedenle nodüllü guatr, hipertiroidi gibi hastalıkları olan kişiler iyotsuz tuz kullanmalıdır.