TerraPower'ın başkanı ve kurucusu Bill Gates, ABD’de türünün ilk örneği olan gelişmiş nükleer reaktör tesisinin sahasında düzenlenen tören ile Natrium adlı santralinin temellerini attı. Gerektiğinde sistemin çıkışını 500 MW güce çıkarabilen ve yenilenebilir kaynaklarla sorunsuz bir şekilde entegre olmasını sağlayan erimiş tuz bazlı enerji depolama sistemine sahip 345 MWe sodyum soğutmalı hızlı reaktör (fast reactor), emekliye ayrılan bir kömür santralin yakınında inşa ediliyor.

Gates'e göre Natrium dünyadaki en gelişmiş nükleer tesis olacak ve geleneksel reaktörlere göre çok daha güvenli olacak. Ünlü milyarder Natrium’un aynı zamanda çok daha az atık üreteceğinin de altını çiziyor. Natrium, dünyanın geliştirilmekte olan tek kömürden nükleere geçiş projesi olarak da dikkat çekiyor. Tamamlandığında 200 ila 250 kişiyi istihdam edecek olan tesiste 110 eski kömür işçisi de yer alacak.

TerraPower, Natrium santralini 2030 yılında faaliyete geçirmeyi hedefliyor. Ancak bu süre her şeyin yolunda gittiği bir senaryo için geçerli. ABD Nükleer Düzenleme Komisyonu, TerraPower'ın geçen ay kabul ettiği inşaat izni başvurusunu incelerken firma ise ilk olarak santralin nükleer olmayan kısımlarını inşa edecek. İnşaat, buhar türbinlerinin ve enerji üreten diğer makinelerin yer alacağı “enerji adasında” 2025 yılında başlayacak. “Nükleer ada” olarak belirtilen kısımdaki çalışmalar ise 2026’da başlayacak. Bu arada TerraPower'ın reaktörü çalıştırma izni almak için ayrı bir işletme lisansı da almak zorunda.,

Natrium reaktörünün geleneksel nükleer üretim için gerekli olan karmaşık muhafaza yapılarına, soğutma suyu sirkülasyonuna ve yedek güvenlik sistemlerine ihtiyaç duymadığı, bu sayede çok daha az yer kaplayarak pahalı beton ve çelik ihtiyacını azalttığı belirtiliyor. Natrium, reaktörü soğutmak için su yerine sodyum bazlı bir teknoloji kullanan gelişmiş bir nükleer reaktör olacak.

TerraPower tarafından geliştirilen bu benzersiz teknoloji 345 megawatt'ta temiz, baz yük işletimi sağlarken 500 megawatt'a kadar esneyebilme kapasitesiyle 400.000 eve yetecek kadar enerji üretebilecek. 345 MW'lık sodyum soğutmalı hızlı reaktör ile erimiş tuz bazlı enerji depolama sistemi bir araya getiriliyor. Enerji depolama özelliği, tesisin yenilenebilir kaynaklarla sorunsuz bir şekilde entegre olmasını da sağlıyor. Bu yönüyle de Natrium, bir ilk olma özelliği taşıyor.

Su yerine sıvı sodyumun kullanılması ise soğutma tarafında işleri kolaylaştırıyor. Zira suya göre kaynama noktası 8 kat daha yüksek, böylelikle üretilen tüm ekstra ısı emilebiliyor. Bununla birlikte suyun aksine sodyumu sistemde dolaştırmaya da gerek yok. Sodyumun ısındıkça yükseldiği ve soğuduğu belirtiliyor.

Hızlı reaktör nedir? Eğer bir reaktörde termal nötronlar fisyon tepkimelerinin çoğuna neden oluyorsa, bu tür reaktörlere “termal reaktör (thermal reactor)”, hızlı nötronlar fisyon tepkimelerinin çoğuna neden oluyorsa, bu tür reaktörlere de “hızlı reaktör (fast reactor)” adı veriliyor. Termal reaktörlerde nötronları yavaşlatmak için çeşitli yavaşlatıcı malzemeler kullanılırken hızlı reaktörlerde kullanılmamaktadır. Halihazırda kurulu olan nükleer santrallerin yüzde 99'u termal reaktör sınıfına giriyor. (DonanımHaber)