Asırlardır çok sayıda medeniyete ev sahipliği yapan Hatay başta olmak üzere Mersin, Osmaniye ve Adana'da antik kentlerde yürütülen kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan bulgular, tarihe ışık tutuyor. Anadolu Ajansının antik kentlerdeki kazılara ilişkin dosya haberinin yedinci bölümünde Doğu Akdeniz'deki çalışmalar anlatıldı.

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan, tarihte "Yenilmez Şehir" adıyla bilinen Adana'nın Kozan ilçesindeki Anavarza Antik Kenti'nde, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Adana Valiliği gözetiminde sezon kazısı ve restorasyon çalışmaları devam ediyor. Antik dünyanın ilk çift şeritli yolunun yanı sıra görkemli kapısı ve surlarıyla öne çıkan yaklaşık 7 bin 500 yıllık geçmişe sahip antik kentte, bu sezonki kazılarda 10 işçi görevalıyor.

Geçen sezon sütunlu cadde, "Zafer Takı" ve hamam etrafında şekillenen ve üzerinde Grekçe yazıtın yer aldığı Kilikya Generali İllus'a ait olduğu değerlendirilen hamam-saray kompleksi bulunan antik kentte bu sezonki kazılarda tarihe ışık tutacak yeni buluntulara ulaşılmaya çalışılıyor. Anavarza'da 4 Eylül'de başlayan kazılar, sütunlu caddedeki dükkanların gün yüzüne çıkarılması için sürdürülüyor.

Antik kentteki Romalıların 3. yüzyılda Perslere karşı kazandığı zaferin anısına inşa ettirilen "Zafer Takı" olarak adlandırılan kapıda ekipler restorasyon çalışmaları yürütüyor.

Mersin'deki Kelenderis, Olba, Elaiussa Sebaste ve Soli Pompeipolis antik kentlerinde ekiplerin kazı çalışmaları devam ediyor. Aydıncık ilçesinde farklı medeniyetlerin izlerini taşıyan Kelenderis Antik Kenti'nde arkeolojik kazılar, 36 yıldır sürüyor.

İçerisinde Roma dönemine ait hamam, odeion (müzikal faaliyetlerin yapıldığı yer), bazilikal planlı kilise ve mozaiklerin bulunduğu antik kentteki sezon kazıları, Batman Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Mahmut Aydın başkanlığındaki 25 kişilik ekip tarafından yürütülüyor. Bu sezon, altında Helenistik Dönem'e ait seramikler yer alan tabanlar ortaya çıkan antik kentte, yaklaşık 2 bin 300 yıllık olduğu değerlendirilen 3 başlı tanrıça Hekate figürü de bulundu. Kazı ve koruma çalışmalarının devam ettiği antik kentte, Roma dönemine ait odeionu tamamen ortaya çıkarılması, bölgenin de 2 yıl içerisinde turizme açılması planlanıyor.

Helenistik Dönem'de Olba Krallığı'nın merkezi ve önemli ticaret şehri olan, Mersin'in Silifke ilçesindeki Olba Antik Kenti'nde de temmuzda başlayan sezon kazıları, Ardahan Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Doç. Dr. Yavuz Yeğin başkanlığındaki 15 kişilik ekiple sürdürülüyor. Dönem kazısında milattan sonra 2. yüzyıla ait olduğu değerlendirilen kadın heykeli ve üzerinde mitolojik sahnelerin yer aldığı 2 friz (mimarlıkta taban kirişi ile çatı arasında kalan, kabartmalarla bezeli ya da düz şerit) parçası gün yüzüne çıkarıldı. Koruma altına alınan eserler, incelenmek üzere Silifke Müze Müdürlüğüne teslim edildi.

Roma ve Bizans dönemlerinin izlerini taşıyan, Erdemli ilçesindeki Elaiussa Sebaste Antik Kenti'ndeki 29. dönem arkeolojik çalışmalar, Kastamonu Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Asena Kızılarslanoğlu'nun öncülüğündeki 15 kişilik ekiple sürdürülüyor. Antik kentteki çalışmalar, turizme açılması hedeflenen kuzey bölümdeki Roma yolunda yer alan nekropolde (mezarlık) devam ediyor. Projenin tamamlanmasıyla, farklı tipolojideki mezarları barındıran nekropolde çevre düzenlemesine başlanacak ve ziyaretçiler için rota oluşturulacak.

Tarihi milattan sonra 2. ve 3. yüzyıllara uzanan, sütunlarının bir kısmı bugüne kadar korunan, Mezitli ilçesindeki Soli Pompeipolis Antik Kenti'nde 25. dönem kazıları, Mersin Müze Müdürlüğü başkanlığında, Mersin Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Deniz Kaplan öncülüğündeki 11 kişilik ekiple yürütülüyor. İki yıl önce arkeolojik olarak ortaya çıkarılan, Helenistik Dönem'in ünlü gök bilimcisi ve şairi Aratos'un anıt mezarındaki kazı çalışmaları tamamlanmasıyla restorasyon ve restitüsyon süreci için hazırlık yapılıyor. Geçmiş yıllarda ortaya çıkarılan arkeolojik buluntular için bilimsel değerlendirme ve kataloglandırma faaliyetlerinin yürütüldüğü antik kentte, aynı zamanda jeoradar çalışması gerçekleştiriliyor. Ekipler, antik kent için öneme sahip höyükte de temizlik ve düzenleme çalışması yapıyor.

Kent merkezine 12 kilometre uzaklıkta bulunan ve tarihi milattan önce 500'lü yıllara dayanan, sütunlu caddesi, tiyatrosu, hamam yapısı, kiliseleri ve tarihi kalesi ile bugüne kadar ayakta kalabilen Kastabala Antik Kenti'nde kazı ve kurtarma çalışmaları devam ediyor. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü gözetiminde, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Faris Demir başkanlığında yürütülen kazılar, antik tiyatro ve çevresinde yoğunlaştı.

Yaklaşık 5 bin kişilik olduğu tahmin edilen tiyatronun mimari bloklarında geçen yıl, o dönem oynanan komedi ve dram oyunlarını betimleyen 10 kabartma mask (yüze takılan insan, hayvan, düşsel, mitolojik varlık yüzü biçiminde olan nesne) ile iki yunus kabartmalı protokol koltuğu bulundu. Yapılan kazılarda, tiyatronun toprak altında kalan 7 basamağının yanı sıra tiyatronun podyum bölümü de gün yüzüne çıkarıldı. Tiyatro bölümünün yüzde 80'i, orkestra kısmının ise yüzde 100'e yakını ortaya çıkarılan antik kentteki çalışmalar sürüyor.

Hatay'ın Erzin ilçesinde, İssos Harabeleri olarak da bilinen Epiphaneia Antik Kenti'nde 2006'da kurtarma kazısı olarak başlayan çalışmalar, Hatay Arkeoloji Müzesi başkanlığında, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Banu Özdilek'in bilimsel danışmanlığında devam etti.

Kazılarda farklı dönem ve kültürlere ait seramikler, tabaklar, kandiller ve sikkeler bulundu.

İlk iskan tarihiyle 6 bin yıl öncesine dayanan Epiphaneia Antik Kenti'nde geçen yılki kazılarda, kırsal aktivitenin anlatıldığı ve her ayın karşılığında personifikasyonun (kişileştirme) yer aldığı "Takvimler Mozaiği" bulundu.

Bu sezon kazılarının tamamlandığı Epiphaneia Antik Kenti'nin tanıtımı ve turizme kazandırılması için proje yürütülüyor.