Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bilimsel Endüstriyel ve Teknolojik Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde (BETUM) tarafından geliştirilen Sensör Tabanlı Sistem, öncelikle hastanelerde hastaların korunması için iç ortam hava kalitesini belirlemeye dönük olarak tasarlandı. Sistem önemli parametreleri anlık olarak tespit ederek sağlığa elverişsiz durumları anında ilgili personellere bilgilendirilmesini sağlarken sensörler arasındaki kablosuz haberleşme sistemi sayesinde Yoğun Bakım Üniteleri gibi kritik öneme sahip ortamlarda oluşabilecek potansiyel risklerin önüne geçilebilecek.

BAİBÜ’lü akademisyenlerden oluşan proje ekibi; Bilimsel Endüstriyel ve Teknolojik Uygulama ve Araştırma Merkezinden (BETUM) proje yürütücüsü Öğr. Gör. Dr. Sanaz Lakestanı, Bilgisayar Mühendisliği Bölümünden Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Milli, Tıp Fakültesi Cerrahi Tıp Bilimleri Bölümü/Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı öğretim üyeleri Prof. Dr. Abdullah Demirhan ve Doç. Dr. İsa Yıldız’dan oluşuyor. Dünyada iç ortam hava kalite parametrelerinin izlenmesi için kullanılan sensör tabanlı sistemler genelde aynı anda en fazla üç ila dört faktörü ölçebiliyorken BAİBÜ’de geliştirilen sistem aynı anda PM10, PM2.5, CO2, CO, Formaldehit, Toplam Uçucu Organik Bileşikleri, Işık, Sıcaklık ve Bağıl nem gibi 9 parametre ölçen ilk ve tek sistem oldu.

Özellikle pandemi döneminde gündeme gelen ve herkesin dikkatini çeken hastanelerin yoğun bakım ünitelerinin iç ortam hava kalitesi gündeme gelmişti. Sensör tabanlı sisteme entegre edilen yazılım sayesinde, yoğun bakım üniteleri gibi kritik alanların hava kalitesinin değişimini anlık izleyerek risk oluşturabilecek durumda sorumlu personele ve hastane yönetimine GSM üzerinden uyarı mesajlar ile bilgiyi aktarabiliyor. Geliştirilen sistem, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi yoğun bakım ünitesinde bir ay boyunca test edilerek sistemin tüm bileşenlerinin çalışması kontrol edildi. Test süresince elde edilen veriler kaydedilerek kontrolleri sağlandı. Sistemin kararlılığı saha tecrübesi ile ortaya çıktı.

Araştırma ekibinin yeni hedefi, sensörlerden elde edilen veriler üzerinde veri madenciliği yöntemleri ve yapay zeka algoritmaları kullanılarak, yarım saatlik ve bir saatlik muhtemel parametre değerleri tahmin edilmesi, buna bağlı olarak hastane yönetimlerinin eylem planlarını zamanında hayata geçirebilmeleri için proaktif bir sistem tasarlanması ve geliştirilmesi planlanıyor.

Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Milli, “Projenin amacı şu, yoğun bakım üniteleri gibi kritik bölgelerde iç ortam hava parametrelerinin ve iç ortam fiziksel koşullarının anlık izlenmesi, muhtemel potansiyel bir olumsuz koşullarda ilgili personele zamanında haber verebilmesini amaçlıyoruz. Kurduğumuz sistemde sensörler, bir kablosuz ağ kurduk 4 farklı görevi yerine getirebilecek, 4 farklı düğüm tasarladık. Bu düğümler üzerinden toplam 6 sensör 9 farklı parametreyi ölçüyor. Yoğun bakım üniteleri gibi kritik yerlerde bu kadar çok parametre ile bu kadar çok parametreyi ölçen ilk ve tek algılayıcı ağ bu yüzden dünyada ilk ve tek diyebiliriz” diye konuştu.

Proje yürütücüsü Öğr. Gör. Dr. Sanaz Lakestanı, “İç ortam hava kalitesi insan sağlığı açısından çok önemlidir. Çünkü insanlar zamanlarının yüzde 80’ini iç ortamlarda geçiriyor. Özellikle hastanede bulunan vatandaşlar hassas grupta yer alıyorlar. Bu yüzden iç ortam hava kalitesi çok önemlidir. Bu nedenle biz bu çalışmayı pandemi döneminde, yoğun bakım ünitelerinde yürüttük. Bu süreçte, değişiklikler olduğu zaman SMS ile hastane yönetimine ulaştırdık. Mikro organizmalar bakteri ve virüsleri de kapsıyor. Bu nedenle bizim kullandığımız sensörler yardımıyla enfeksiyon hastalıklarının azalması yönünde önemli bir adım attık” dedi.