Bursa Cumalıkızık arası 12 kilometredir. İstanbul Cumalıkızık arası 168 kilometre ve aşağı yukarı 2 saat 20 dakika mesafededir.

Ancak İDO ve BUDO‘nun feribot ve denizotobüsü seferleri sayesinde gelip gitmek daha kolay bir hal aldı.

CUMALIKIZIK'IN TARİHİ
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde bulunan Cumalıkızık’ın kuruluş hikayesi 1300’lü yıllara kadar uzanıyor.

Osmanlı’nın erken dönem sivil mimari örneklerine ev sahipliği yapan köy, bu dönemde Uludağ çevresine kurulan 7 kızık köyünden biri.

O zamanlar dağ eteklerinde kurulan köyleri tanımlamak için ''kızık'' sözcüğü kullanılıyordu.

Bu köylerden Cumalıkızık, Derekızık, Hamamlıkızık, Fidyekızık ve Değirmenlikızık olmak üzere beşi günümüze kadar ulaşmıştır.

Aralarında orijinal dokusuna en yakın şekilde korunmuş olanı ise Cumalıkızık.

Eskiden tüm kızık köylerindeki halkın cuma namazı için toplandığı yer olması sebebiyle köyün bu ismi aldığı rivayet ediliyor.

Köyde 250’yi aşkın ev bulunuyor.

Ancak restorasyonlarla birlikte bu evlerin hemen hemen yarısı kullanılır durumda.

KIZIKLAR KİMDİR?
Kızık, konar göçer Oğuz Türkleri‘ne verilen bir isimdir.

Oğuzlar 13. yüzyılın başlarında Moğolların saldırılarından kaçarak Orta Asya’dan Anadolu, İran ve Suriye'ye göç etmişlerdi.

Kızıkların 1306 yılı civarında Bursa'ya yerleştikleri sanılmaktadır.

Bursa merkezdeki hanlar ve burası gibi civar köyler arasındaki ticari ilişkilerin Osmanlı İmparatroluğu’nun kuruluşunda önemli rolü bulunmaktadır.

OSMANLI'NIN KURULUŞUNA TANIK OLDU
Cumalıkızık, Bursa ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşuna şahit olmuş, bir Dünya Savaşı, bir de Kurtuluş Savaşı atlatmış bir köydür.

Anadolu'nun düşman tarafından işgali sırasında bölgede 15'den fazla Kızık köyü vardı. Ancak savaş sırasında diğerleri yakılarak yokedildi.

Cumalıkazık köyü anlatılanlara göre şöyle kurtulmuştur:
Anadolu'nun işgali sırasında köyü koruyacak kimse yokmuş çünkü herkes cephedeymiş.

Diğer köylerin yağmalandığını duyan köylüler, kendi köylerini kurtarmak için bir çocuğu Türk askerlerine erzak götürür gibi dağa yollarlar.

Dönüşte de çocuk Yunanlar’a bilerek yakalanır. Çocuğa kaç asker var diye sorarlar.

Çocuk ''Ohooo, yüzlerce'' diyince, onlar da apar topar köye bir zarar veremeden çekilirler. Fakat bu hikayenin kesinliği bilinmemektedir.

Cumalıkızık köyü 1980 yılında Anıtlar Yüksek Kurulu’nun kararı ile koruma altına alındı ve burada izinsiz tek bir çivinin bile çakılması yasaklandı.

1981 yılında Kentsel ve Doğal Sit Alanı olarak ilan edildi.

2000’de UNESCO tarafından önce Dünya Mirası Geçici Listesi’ne ardından 2014'de Bursa’yla beraber Dünya Mirası Listesi’ne alındı.