Haber Merkezi Giriş Tarihi: 2025-09-02 00:30

Hiç karar veremiyorum diyorsanız: Kronik kararsızlık hastalığın habercisi olabilir! (Aboulomania)

Kronik kararsızlık karar vermeme parçalarının bir büyüme haline gelmesidir . Kararsızlık yaşayan kimseler yanlış bir seçim yapma olası sonuçlardan çekinirlerken hiçbir eylemde bulunmamanın ötesinde gözden kaçırılabilirler. Bazen anksiyete nedeniyle karar vermekte zorlanılırken kararsızlık bir yeterlilik haline gelen kişilerin bilinçsizce karar veremezler. Bu durum büyük seçimlerde yaşanabildiği gibi küçük, günlük hayatta kalabilen seçimlerde idarede oldukça zor bir hal alabilir. Örneğin o gün hangi kafede kahve içeceğine karar vermek kararsız kişinin birkaç saatini alabilir, onu fiziksel ve zihinsel olarak yorabilir.

Kronik kararsızlığı olan kişiler, karar vereceklerinden emin olduklarında şüphelere odaklanırlar. Herhangi bir kararın onları yanlış yola götürebilir ve pişman olabileceklerini bağlantı için takılıp kalabilirler, erteleyebilirler, unutabilirler, kaçınabilirler. Bu durum kararsız kişinin hayatta kalmasının sağladığı zevki olumsuz etkilerken, onun hayatının de yorulmasına ve zorlanmasına sebep olabilir. (Potworowski, 2010) Kararsızlığa ne sebep olur? - Başarısızlık korkusu - Ailenin etkisi o Büyürken kendi kararlarını verememiş olmak - Mükemmeliyetçilik - Sürekli bireysel mutluluğu, kapsamlı içerme - Küçük ayrıntılarda kayıp - Özgüven eksikliği o şüphe etmek - Başka ruhsal hastalık Kronik kararsızlığı olan onun bireyin karar vermesini her yerde kendine has rutinleri vardır (Seif & Winston, 2021): Erteleme: Ne gerçekleşmesini bilmek, ancak bunu yapamamak. - Bilinçsiz bir şekilde, seçim yapmayı reddetmek. Aktif olmaktan kaçınmak: - Karar vermekten kaçınmak, durumu görmezden gelmek. - Vermeniz gereken hiçbir karar yokmuş gibi davranmak. “Elverişli” unutma: - Bilinç altının kişinin karar verme durumundan korunması için kullanılan bir yöntemdir. - Kişinin bilinçsizce durumunu gerçekten unutması. Bu şekilde anksiyete hissetmemesi. - Bir rutin olduğu fark edilene kadar tesadüfi olmayacak.

Kaçış “kararları”: - Sadece geçici, değiştirilebilir, çevrilebilir kararların alınması. Kararsızlık, diğer seçeneklerin güzelce araştırılıp eninde sonunda bir seçim yapılması olumlu da olabilir. Ancak bu durum kişinin hayatı düşecek düzeyde kronikleştiyse aşağıdaki karar verme süreci hızlandırılabilir (Yılmaz, nd): - Artı ve eksi listesi dosyası o Örneğin araba değişimi yapmak sistemi. Arasında kalabilmeniz için araba markası seçeneklerinin artılarını ve eksilerini bir kağıtta bulabileceğiniz alternatifleri karşılaştırabilir, daha rahat karar verebilirsiniz. - Güvenilen biri içini açın, zihninizi boşaltın o Güvendiğiniz bir kişinin yorum yapmadan sizi dinlemesini rica edin. Ona kendinizi, fikirlerinizi anlatırken bazı şeyleri sizin için de oturacaktır. - Öncesinde araştırma yapmak o Arkadaşınızla sizi daha iyi bildiğiniz bir semtte buluşacaksınız. Öncesinde bir araştırma yaparak hangi kafenin sizin isteklerinize daha uygun olduğunu belirterek, gittiğinizde birçok farklı seçenekte kafanızın karışmasına engel olabilirsiniz. - Hata başlangıcından korkmak o O günkü dondurma çeşidi belki de hoşunuza gitmeyecek. Fakat bunu denemeden bilemezsiniz. Belki de en sevdiğiniz dondurma çeşidini seçin. - Seçenekleri azaltmak o Doğum gününüzü nerede kutlayacağınız konusunda kafanız mı karıştı? Olabildiğince az mekan araştırın. Ne kadar fazla seçenek, o kadar kafa karışıklığı… - Yedek tercihler oluşturmak o Yeni bir restoran deniyorsunuz. Eğer canınız başka bir şey çekmediyse menüden her zaman kullandığınız bir yemeği seçin. - Karar için kendisini kutlamak için kendisine verilen o Son kararlarınızı sorgulamaktan vazgeçmeyin ve verdiğiniz karar için kendinizi kutlayın. - Kendi kararlarınızı kendiniz verin Begüm Kayaalp'a göre: o Kimse sizi sizi o kadar iyi tanıyamaz. Kendi yaşamını bireysel ellere bırakmayın diyor.

Kararsızlık Nedir? Nedenleri Nelerdir? Kararsızlık, bir konuda karar verememe ya da seçim yapamama olarak tanımlanabilir. Kararsızlık halinin ruhsal bir hastalık mı yoksa üşengeçlikten, önemsememeden ya da ya da motivasyon eksikliğinden mi kaynaklandığını belirlemek gerekmektedir. Gerçek kararsızlıkta neyin ya da hangisinin daha doğru olduğu konusunda bir sonuca varamama söz konusudur. Kararsız kişilerin kafaları sürekli kararlarının yanlış olabileceği, yanlış yaparsa sonradan pişman olacağı ve sorumluluğunu taşıyamayacağı düşünceleri ile meşguldür. Bu düşüncelere sıklıkla kaygı ve korku da eşlik eder. En sık görülen kararsızlık nedenleri nelerdir? Özgüven eksikliği Detaylara takılıp kalma Hata yapma korkusu Başkaları ne der düşüncesi Mükemmeliyetçilik Kararı karşıdakinin vermesini bekleme Karşıdakini kıramama “Hayır” diyememe Bağımlı kişilik yapısı Bilgi sahibi olmadığı bir konuyla karşı karşıya olma Kimlik karmaşası Sorunlu, çatışmalı bir ortam Karşıdakinin baskın tutumu Her türlü kararın olumsuz sonuçlar içermesi Nasıl sağlıklı karar verilir? Avantaj ve Dezavantajları Listeleyin: Kararsız kaldığınız durumlarda kafanızın içerisinde dönüp duran ihtimallerle boğuşmak yerine, elinize bir kalem kağıt alıp olası ihtimalleri ve aklınıza gelen tüm avantaj ve dezavantajlarını, bu ihtimaller dahilinde ortaya çıkabilecek sorunları ve çözümleri listeleyin. Listedeki maddelerin çoğunluğunun ve içeriklerinin size ne anlam ifade ettiğini değerlendirin. Karar almanızın çok daha kolay bir hale geldiğini göreceksiniz. 10/10/10 kuralını kullanın: Bu kural size bir karar alırken, kendinize 10 dakika, 10 ay ve 10 yıl sonrasında bu karara dair ne hissedeceğinizi sormanızı önerir. İlk sorunuz aldığınız kararın sizi şu an nasıl etkilediğine cevap verir. İkinci sorunuz, kararınızın gerçek sonuçlarını elde etmeye başlayacağınız zaman üzerine düşünmenizi hedefler. Son soruda ise, kararınızın hemen hemen tüm sonuçlarıyla yüzleştiğiniz ve tüm mahsullerini topladığınız zamanı derinlemesine düşünmenizi sağlar. Böylelikle, bir kararı enine boyuna düşünmüş, değerlendirmiş ve uzun vadeli sonuçları üzerine düşünmüş olursunuz. Bu sizi kararı almak veya diğer seçeneğe yönelmek için motive edecektir. Kararlarınızı Kendi İsteğiniz Doğrultusunda Almaya Özen Gösterin: Karar alırken çevrenizden fikir almanız size yardımcı olacaktır ama son aşamada sorumluluğu kendi üzerinize alın. İçinize sinmeyen, arkasında durmayacağınız kararları almaktan kaçının. Kararınız istediğiniz biçimde sonuçlanmadığı takdirde, çevrenizdekileri sizi etkilemekle suçlamak iki taraf için de büyük pişmanlıklara sebep olabilir. Bu yüzden, her ne olursa olsun kendi istekleriniz dahilinde adımlar atın. Arkadaşınıza Fikir Veriyormuşsunuz Gibi Yapın: Olaylara dışarıdan bakmak, her zaman olayın içerisinde olmaktan daha kolaydır. Kendi adınıza karar alırken, günlerce düşünmek durumunda kalabilirsiniz. Fakat, bir arkadaşınız size akıl danıştığında çok daha kolay yorum yaparsınız. Bu doğrultuda, karar almanız gerektiğinde, sanki bir arkadaşınız sizden yardım istiyormuş gibi durumu değerlendirin. Kendi başınıza konuşmalar yapın, sorular sorun mümkün olduğunca objektif düşünerek kararınızı verin. Kararsızlık Ruhsal Bir Sorun Mudur? Kararsızlık her zaman ruhsal bir sorun olarak atfedilemez. Herkesin hayatında karar vermekte zorlandığı bazı anlar var olmuştur. Kararsızlık halinin ruhsal bir sorun olarak değerlendirilebilmesi için birkaç farklı açıdan incelemek gerekir. Aşağıda verilmiş olan maddeler üzerinde düşünülüp eğer bu maddeler kişi için geçerliyse o zaman ruhsal bir sorun olduğundan şüphelenmek gerekir. Kişinin yaşamını olumsuz yönde etkilemesi Strese yol açması Zaman kaybına neden olması Diğer insanlarla ilişkilerinin bozulmasına sebep olması Üretkenliğini kısıtlaması Yaptığı işlere engel olması Kararsızlık çoğu zaman kişilik yapısı ile ilgilidir. Kararsızlığın en belirgin olarak yaşandığı kişilik bozukluğu obsesif kompulsif kişilik bozukluğudur. Karar vermeniz ne kadar güçleşirse, anksiyete ve geriliminiz de o kadar artar. Sonunda bu gerilim ve anksiyete sağlıklı bakış açınızı bozup yanlış kararlar almanıza sebep olabilir. Kararsızlık bir ruhsal hastalıktan veya özgüven eksikliği, geçmiş kararların kötü sonuçlar doğurmuş olması gibi nedenlerden kaynaklanıyorsa tedavisinin bir ruh sağlığı uzmanı tarafından yürütülmesi gerekmektedir. Kararsızlığın köklü tedavisi psikoterapi ile mümkündür. Bu tür durumlarda psikoterapi eğitimi almış olan bir psikiyatriste ya da klinik psikoloğa başvurulmalıdır. (cemkaya.net)

Aboulomania (irade bozukluğu) nedir? Aboulomania (irade bozukluğu), patolojik düzeyde kararsızlık ve irade yetersizliği ile karakterize edilen, psikolojik işlevselliği bozan bir zihinsel durumdur. Terim, Yunanca “a-” (olumsuzluk), “boulē” (irade) ve “mania” (saplantı) kelimelerinden türetilmiştir. Bu kavram, özellikle günlük yaşamdaki sıradan kararları dahi vermekte zorlanan bireyleri tanımlamak için kullanılır. Her ne kadar DSM-5 ya da ICD-11 gibi tanı sistemlerinde resmi bir tanı olarak yer almasa da, psikopatoloji literatüründe yerleşmiş tanımlayıcı bir terimdir. Aboulomania belirtileri nelerdir? Aboulomania’sı olan bireylerde görülebilecek bazı tipik belirtiler şunlardır: Sürekli olarak karar verme sürecinde zorluk yaşama Küçük ya da önemsiz konularda dahi aşırı tereddüt Başkalarının fikir ve yönlendirmelerine aşırı bağımlılık Alınan kararların sık sık sorgulanması ve değiştirilmesi Karar sürecinde yoğun anksiyete yaşanması Kararsızlık nedeniyle işlev kaybı (sosyal, akademik, mesleki alanlarda) Klinik dinamikler Anksiyete ile ilişkisi Aboulomania, çoğunlukla yaygın anksiyete bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu ya da mükemmeliyetçilik örüntüleriyle birlikte görülür. Karar verme anı, bireyde “yanlış yapma” korkusunu tetikler ve bu korku, karar sürecini felç eder. Kişilik yapılarıyla ilişkisi Patolojik kararsızlık çoğu zaman şu kişilik yapılanmalarıyla ilişkilidir: Bağımlı kişilik bozukluğu: Başkalarına onay için yönelme, karar vermede dışsal desteğe duyulan yoğun ihtiyaç. Obsesif-kompulsif kişilik özellikleri: Mükemmel ve hatasız karar verme çabası nedeniyle sürecin uzaması veya tekrarlanması. Borderline kişilik örüntüsü: Benlik algısında belirsizlik, ani fikir değişiklikleri ve duygusal dalgalanmalar nedeniyle kararların sık değişmesi. Psikodinamik perspektif Psikodinamik açıdan aboulomania, bireyin içsel çatışmalarla boğuştuğu, özellikle de güçlü bir superego baskısı altında kaldığı durumlarda ortaya çıkabilir. Kişi bir karar verdiğinde içsel bir eleştirmen (içselleştirilmiş ebeveyn figürü) tarafından yargılanacağına dair bilinçdışı bir korku hissedebilir. Bu, karar almayı tehlikeli veya suçluluk verici bir eylem haline getirir. Ayrıca, özgürlükle gelen sorumluluk korkusu, karar vermekten kaçınma eğilimini besler. Aboulomania ve tanı sistemleri Her ne kadar aboulomania tanısı DSM-5 ya da ICD-11 içinde doğrudan yer almasa da, bu kavramı açıklayan özellikler şu tanıların altında yer alabilir: Yaygın Anksiyete Bozukluğu (GAD) Bağımlı Kişilik Bozukluğu Distimik bozukluk ya da depresyon (karar verme güçlüğü önemli bir belirtidir) Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu Dolayısıyla aboulomania, psikiyatrik sınıflamalarda bir “kategori” değil, bir boyut (dimensiyon) olarak değerlendirilebilir. Tedavi yöntemleri Aboulomania’nın tedavisinde aşağıdaki yaklaşımlar etkili olabilir: Psikoterapi Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Karar verme sürecini etkileyen işlevsiz düşüncelerin sorgulanması ve değiştirilmesi. Şema Terapi: “Kusurluluk”, “başarısızlık”, “bağımlılık” gibi temel şemaların işlenmesi. Psikodinamik Psikoterapi: Karar verememe durumunun bilinçdışı nedenlerinin ve aktarım süreçlerinin çalışılması. EMDR Terapisi: Karar alma anlarıyla ilişkili geçmiş travmaların ya da olumsuz yaşam deneyimlerinin yeniden işlenmesi. İlaç tedavisi. Eğer aboulomania, ciddi bir anksiyete bozukluğu ya da depresyon ile birlikte görülüyorsa, antidepresan ya da anksiyolitik ilaçlar destekleyici olabilir. Ancak ilaç tedavisi çoğunlukla psikoterapiyle birlikte önerilir. Sonuç. Aboulomania, resmi bir tanı olmasa da psikolojik işlevselliği ciddi biçimde bozabilen bir durumdur. Kararsızlık sıradan bir kişilik özelliği olmaktan çıkıp bireyin yaşam kalitesini düşürmeye başladığında, altında yatan yapılar profesyonel bir değerlendirme gerektirir. Psikoterapi bu anlamda hem semptomları hafifletmek hem de temel yapıları dönüştürmek açısından etkili bir araçtır.