Teknolojik birikim ve özelliklere göre nesillere bölünen savaş uçakları yüz yılda büyük değişim yaşadı.

Silahlı kuvvetlerin vazgeçilmezi olan savaş uçakları 6. nesil ile birlikte muharip insansız uçak sistemi olarak ortaya çıktı.

Geleceğin muharebe konseptine yön verecek yerli ve milli uçağımız MİUS; ABD, Çin ve Rusya gibi ağır silah sanayisine sahip ülkelerin silahlı sistemleriyle mücadele edecek.

En çok merak edilen konuların başında ise nesiler arası farklılık gösteren savaş uçaklarının günümüze gelinceye dek hangi aşamalardan geçtiği... İşte nesil nesil savaş uçakları ve öne çıkan özellikleri...

Kırlangıç - Messerschmitt Me 262 Schwalbe 2. Dünya Savaşının sonlarına doğru üretilmiş ve savaşta aktif görev almış çift jet motorlu Alman savaş uçağı. Üretime geçilmiş ve aktif olarak hava savaşlarında kullanılmış ilk jet olarak bilinir.

Havacılık tarihi 18. yüzyıla kadar gitse de modern savaş uçaklarının ilk nesli jet yakıtlı savaş uçaklarının savaş alanlarında boy göstermesiyle ortaya çıktı. - Avcı bombardıman uçağı F84-G-Thunderjet - 1952 Türkiye -

2. Dünya Savaşının sonrasında ise pistonlu motorları tepkili jet motoru aldı ve toplara ek olarak füzeler eklendi.

Tarihsel gelişimi içinde jet uçakları nesillere ayrılarak sınıflandırıldı. Nesil terminolojisi Rus savunma deyimi sonucu ortaya çıktı ve "beşinci" nesil F-35 Lightning II'e ulaştı.

1. NESİL SAVAŞ UÇAKLARI * Fırlatma koltuğu sistemi kullanmaya başlandı. * Tailplane gibi aerodinamik yenilikler getirildi.

* Makineli tüfek entegrasyonu yapıldı. * Güdümsüz mühimmatlar kullanıldı. * Elektronik alt sistemler, radar ve önleme sistemleri bu aşamada mevcut değildi.

2. NESİL SAVAŞ UÇAKLARI * Alüminyum alaşım kullanmaya başlandı. * Delta kanat ve geriye ok açılı kanatlar ilk defa görüldü. * Afterburner motorlar kullanıldı, ses hızı aşıldı.

* Radarlar yer almaya başladı. Güdümlü füzeler ve hava-hava füzeleri ortaya çıktı. * Radar güdümlü füzeler ilk kez bu dönemde kullanıldı.

3. NESİL SAVAŞ UÇAKLARI * Manevra kabiliyetleri arttı. * Kokpitlerde analog göstergeler kullanılmaya başlandı. * Dikey/kısa kalkış ve iniş amaçlı teknolojiler kullanılmaya başlandı.

* Hava-hava füzelerinin etkili mevzili arttı. * Hava-yer taarruz yetenekleri gelişti. * Lazer güdüm geldi. * Dumansız motorlar geliştirildi.

4. NESİL SAVAŞ UÇAKLARI * Dijital aviyonik sistemler devreye girdi. * Dijital motor kontrol sistemleri geliştirildi. * Pulse-Doppler atış-kontrol radarı, head-up göstergeleri ve çok fonksiyonlu göstergeler bu dönemde kullanılmaya başlandı.

* İlk uzun menzilli aktif radar güdümlü hava-hava füzesi bu dönemde kullanılmaya başlandı. * Günümüz silahlı kuvvetlerinin hava güçleerinde en çok sayıda mevcut olan jet sistemi olarak yerini korumaktadır.

5. NESİL SAVAŞ UÇAKLARI * 2005'te F-22'nin hizmete girmesile başladı. * Ağ merkezli muharebe ortamında görev yapabilme kapasitesine sahip.

* Durumsal farkındalık sağlayan gelişmiş sensörler sayesinde jet uçağı etrafındaki hedefleri devamlı bir şekilde 360 derece takip edilebilmekte. * Stealth (Radara yakalanmama özelliğine sahip uçaklara "stealth" yani hayalet uçak adı veriliyor.) artık temel ister oldu. * İlk görme, ilk ateş etme ve ilk imha/tahrip etme özelliklerine sahip.

5'inci nesil çok rollü savaş uçağı olan TUSAŞ Milli Muharip Uçak (MMU), hem hava-hava, hem de hava-yer muharebelerinin gereksinimleri için üstün kabiliyetler sağlayacak. Türk Havacılık Uzay Sanayii'nin, yüksek hayatta kalma kabiliyetine haiz, güçlü ve atik platformu MMU; sahip olduğu akıllı ve güçlü savaş kabiliyetleri ile tam bir savaşçı! Türkiye 5. nesil savaş uçağı çalışmalarını sürdürüyor.

6. NESİL SAVAŞ UÇAKLARI 5. nesil uçaklarla tanışan dünya 6. nesil insansız savaş uçağı çalışmalarını da hızlandırdı. ABD, Rusya, Çin, Birleşik Krallık, Japonya, Fransa, Almanya, İtalya, İspanya, İsveç ve Tayvan gibi ülkelerin 6. nesil savaş uçakları konusunda çalışmalar gerçekleştirdiği bilinmekte. Türkiye ise bu yarışta geride kalmadı ve MİUS ile çalışmalarına devam ediyor.

Geleceğin uçan savaş sistemi olarak tasarlanan MİUS, Baykar Teknoloji imzasını taşıyor. Geliştirme çalışmaları devam eden insansız uçak, turbofan motorlu ve stealth özelliklere sahip olacak. Ancak yeni bir gelişme daha var. Baykar Teknoloji lideri Selçuk Bayraktar, yerli insansız savaş uçağı Kızılelma'nın yeni bir modeli üzerinde çalıştıklarını açıkladı.

Bayraktar, "Kızılelma'nın süpersonik varyantını da yapmayı düşünüyoruz. Sesin üstünde de uçabilen bir varyantı olacak. Bunun yanında KIZILELMA agresif manevralar yapacak" dedi.

6. nesil jet avcı uçakları, hava üstünlüğü amacıyla kullanılan savaş uçaklarının yerini alması ve 5. nesil savaş uçaklarına tamamlayıcı rol üstlenmesi hedefiyle tasarlanıyor. Genel amaç bu olsa da MİUS'un farklı görevler için çeşitli varyasyonları da olacak.

6. nesil savaş uçaklarının 2030-2040 yılları arasında aktif olarak görev alması bekleniyor.

* 6. nesil savaş uçakları insanlı veya insansız tasarıma sahip olacak. * 5. nesil savaş uçaklarına göre daha etkin manevra kabiliyetine sahip olacak. * Yapay zekanın kullanıldığı, ağ ve uydu merkezli harekât imkânı ve siber savaş kabiliyetine sahip olacak. * Yönlendirilmiş enerji silahları entegre edilebilecek. * Modüler yapı sayesinde herhangi bir parçanın değişimi 1 saate kadar düşebilecek.

* Hava, kara ve deniz birlikleri ile güçlü sensör bağlantısı kurabilecek. * Eski nesil savaş uçaklarında yer alan kokpit yapısı bulunmayacak, pilotun takacağı kask sayesinde giyilebilir kokpit tasarımı yer alacak. * Ses hızının 5-6 kat üstünde hareket edebilecek.

* Görünmezlik özellikleri eski nesil savaş uçaklarına göre daha üstün olacak. * Riski yüksek operasyonlarda droneları veya diğer insansız hava araçlarını komuta edebilecek. * Savaş uçaklarında kullanılan yüksek itiş gücüne sahip motorlar ile yolcu uçaklarında kullanılan ve daha az yakıt tüketen düşük itiş gücüne sahip motorların özellikleri tek bir motorda birleştirilecektir. Ayrıca, hibrit motor entegrasyonu üzerine de çalışmalar yapılmakta.