Giriş Tarihi: 2025-11-28 09:37

35 milyar dolarlık uçak çöplüğü

Davis-Monthan Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri Üssü üzerinde yer alan ve yaklaşık 26.5 kilometre boyunca uzanan bu devasa mezarlık, günümüzde 4.500 askeri uçak ile 40 uzay aracının paslanmadan korunarak saklandığı bir merkez konumunda. Çölde yan yana dizili bu dev filonun toplam değeri ise 35 milyar doları aşmış durumda.

Hava Kuvvetleri’nden Donanma’ya, Deniz Piyadeleri’nden Sahil Güvenlik’e ve NASA’ya kadar birçok kurumun artık kullanılmayan uçakları, yıllar içinde birer birer buraya taşındı ve bu büyük çölde sessizliğe gömüldü.

Tucson’un seçilmesinin nedeni, bölgenin sunduğu sıra dışı iklim koşulları. Yıl boyunca düşük nem oranına sahip olan bu çöl şehri, neredeyse hiç yağış almıyor. Yıllık yağış miktarının 28 santimetrenin altında olması, uçakların metal gövdelerinin paslanmadan uzun süre korunmasına imkan veriyor.

Nemli ya da yağışlı bölgelerde yıllar içinde çürüyebilecek dev makineler, burada adeta doğal bir hangarda saklanıyor. Bu koşullar, Tucson’u ABD’nin onlarca yıldır ihtiyaç duymadığı ya da ileride yedek parça olarak kullanmak istediği uçaklar için ideal bir depo alanına dönüştürmüş durumda.

Bu dev mezarlığın hikayesi, II. Dünya Savaşı’nın hemen sonrasına dayanıyor. Japonya’nın Eylül 1945’te teslim olmasıyla birlikte ABD, savaş boyunca üretilen binlerce uçağı ne yapacağını düşünmeye başladı. Savaş sona ermişti ve artık dev bombardıman uçaklarından nakliye uçaklarına kadar geniş bir filo tamamen fazla hale gelmişti.

Hava Kuvvetleri bu uçakların bozulmadan saklanabileceği geniş, kuru ve güvenli bir alan arayışına girdi ve Tucson böylece öne çıktı. 1946 baharına gelindiğinde bölgede 600’den fazla Boeing B-29 Superfortress ve 200’den fazla C-47 Skytrain uçağı depolanmıştı. Gökyüzünün bir zamanlar en güçlü makineleri olan bu uçaklar, savaşın ardından çöl güneşi altında sıralanmış halde korunmaya alındı.

Uçak mezarlığı yıllar içinde daha da büyüdü. 1965 yılında Savunma Bakanlığı’nın Phoenix’teki Birleşik Devletler Donanması uçak depolama tesisini kapatma kararı alması, Tucson’un önemini bir kez daha artırdı.

Phoenix’teki tüm fazla uçaklar Davis-Monthan Üssü’ne gönderildi ve böylece Tucson, dünyanın en büyük uçak depolama alanı olarak anılmaya başladı. Bugün bu alan hem kullanımdan kaldırılmış uçakların hem de gerektiğinde yeniden hizmete alınabilecek veya yedek parça olarak değerlendirilebilecek araçların bekletildiği son derece stratejik bir merkez olarak kabul ediliyor.

Her ne kadar “uçak mezarlığı” olarak bilinse de bu devasa alan yalnızca hurdaya ayrılan uçakların değil, aynı zamanda Amerikan savunma sisteminin gelecekte ihtiyaç duyabileceği makinelerin de saklandığı sessiz bir arşiv niteliğinde. Tucson’un çöl iklimi altında yan yana dizilen binlerce uçak, hem havacılık tarihinin en büyük görsel arşivlerinden birini oluşturuyor hem de ABD’nin savaş sonrası stratejik planlamasının en dikkat çekici örneklerinden biri olarak varlığını sürdürüyor.