Milyonlarca kişiye güzel haber verildi. Emeklilik sistemi artık sil baştan değişecek. Emeklilikte yeni düzenleme ile birlikte milyonlara ikinci emekli maaşı sürprizi geldi. Yeni düzenleme o tarihte yürürlüğe girecek. Peki yeni emeklilik sistemi nasıl işleyecek?

Kamuoyu ile paylaşılan Orta Vadeli Program'da yer alan ikinci basamakta emeklilik ile çalışanlar çifte maaş alacağı duyuruldu. Artık kıdem tazminatı garanti olacak, ikinci emeklilikte yaş düşecek. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, işverenin katkısının olduğu yeni bir sistemi öngördüklerini söyledi.

Türkiye'de bir süre önce gündeme gelen ikinci emeklilik konsepti, Orta Vadeli Program'a (OVP) dahil edildi. İkinci basamak emeklilik olarak adlandırılan bu sistem, tamamlayıcı emeklilik olarak işleyecek ve işverenin de katkısını içerecek.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Orta Vadeli Program'a (OVP) göre, Türkiye'de uzun zamandır uygulanan Otomatik Katılımlı Bireysel Emeklilik Sistemi daha da geliştirilecek ve milyonlarca çalışana ikinci bir emeklilik fırsatı sunacak.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yeni emeklilik sistemi hakkında, "İşverenin katkısı olduğu yeni bir bireysel emeklilik modeli öngörüyoruz. Amaç sistemde kalış süresini ve fon tutarını artırmak" ifadelerini kullandı.

Dünya genelinde farklı yöntemlerle uygulanan tamamlayıcı emeklilik sistemi, çalışanların emekli olduklarında gelirlerinin azalmamasını ve yaşam standartlarının değişmemesini hedefliyor. Bu sayede emeklilik döneminde kamudan sağlanan gelirin dışında ek bir maaş elde edilmesi amaçlanıyor.

Sistemin yürürlüğe girmesi için 2024 yılında yasal düzenleme yapılması planlanıyor. Yasa yürürlüğe girdiğinde, çalışanlar için yeni bir dönemin kapıları aralanacak.

Günümüzde uygulanan otomatik katılım ile Bireysel Emeklilik Sistemi'nde çalışanların maaşlarından en az yüzde 3 kesinti yapılıp, bu paralar prim olarak biriktiriliyor. Ancak bu sistem zorunlu değil, isteyen çalışan ayrılabilir.

Yeni sistemle, çalışanlar 10 yıl boyunca prim ödeyerek 55 yaşında emekli olabilecek. 10 yılın sonunda ve 56 yaşın dolmasının ardından, hak sahipleri istedikleri takdirde toplu para alabilecek ya da ömür boyu sürecek bir emekli maaşı seçeneğinden faydalanabilecek.

Yeni getirilecek sistemle, işverenler de primlere katkıda bulunacak. Böylece birikimler artacak, işverenler her ay sigorta primi öder gibi çalışanın hesabına para aktaracak. Sistem zorunlu olacağı için çalışanlar ve işverenler için bağlayıcı olacak.

Yeni sistem, işverenlerin de katkısını içerdiği için kıdem tazminatı ile entegre olacak. Bu şekilde oluşturulacak kıdem tazminatı fonu benzeri yapı sayesinde işverenler, çalışanlar işten ayrılırken değil her ay tazminat ödemeleri yapacaklar.

Birikimler, belirli şartlar dışında kullanılamayacak ve çalışan iş değiştirse bile birikimini yeni işyerine taşıyabilecek. Çalışanlar, ev alma, evlenme, hastalık gibi belirli sebeplerle birikimlerinin bir kısmını kullanabilecekler.

Bu sistem, günümüzde büyük bir sorun haline gelen ve sürdürülemez hale gelen kıdem tazminatı alamama sorununu da çözecek. Her çalışan işten ayrıldığında kıdem tazminatını garanti altına alacak. Sistemin garantisi devlet olacak ve kıdem tazminatı alamama gibi bir sorun yaşanmayacak.

Belli bir süredir çalışan vatandaşlar, yeni emeklilik ve tazminat sistemi yürürlüğe girdikten sonra biriken tazminatlarını bu hesaplarına aktarabilecekler. Böylece işten ayrılırken tazminat alıp almayacakları belirsiz olan mevcut çalışanlar, yeni birikim sahibi olacak ve kıdem tazminatlarına güvence sağlanacak.

Kıdem tazminatı hesabı konusunda merak edilen bir diğer konu ise şu anda mevcut durumda en az 1 yıl çalışan ve işten kendi isteği ve kusuru dışında çıkarılan işçilerin her yıl için bir brüt maaş kıdem tazminatı aldığıdır.

Bu miktar her ay için maaşın yüzde 8,33'üne denk geliyor. Eğer kapsam değiştirilmezse, çalışanın hesabında yüzde 3 kendi hissesi ve yüzde 8,33 de işverenin tazminat katkısı olmak üzere her ay ücretinin yüzde 11,33'ü kadar birikim olacak.

Eğer sistem kıdem tazminatı ödemesi kadar birikim öngörürse, bu durumda çalışanın maaşının yüzde 3'ü ve işverenin yüzde 5,33'lük katkısıyla toplamda yüzde 8,33 olarak işleyecek.

Birikimler, çeşitli fonlarda değerlendirilecek ve bu şekilde zamanla artış gösterecek. Bu aşamada, çalışanlar kendi tercihlerine göre faizli veya faizsiz fonları seçerek birikimlerini değerlendirebilecekler.

Mevcut sistemde Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile emeklilik yaşının 55 olduğu uygulanmaktadır. Yeni tamamlayıcı emeklilik sisteminde bu yaş şartının değiştirilmesi olasıdır. Şu an üzerinde çalışılan formüller arasında 60 yaş seçeneği de bulunmaktadır. Ancak bu konuda kesin karar, yasal düzenleme sırasında verilecektir.

Tamamlayıcı emeklilik sistemine dahil olan çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primleri kesilmeyecek. İşveren, mevcut sistemde olduğu gibi SGK'ya prim ödemeye devam edecek ve ayrıca çalışanın hesabına tamamlayıcı emeklilik primi ve tazminat ödemesi olarak para aktaracak.

Bu sayede SGK'dan emeklilik hakkı devam edecek ve yeni sistem, çalışanlara ikinci bir emeklilik imkanı sunacak. Böylece çalışanlar hem SGK'dan emekli maaşı alabilecekler hem de yeni sistemde biriken paralarını toplu olarak veya aylık maaş olarak talep edebilecekler.