DHA Giriş Tarihi: 2025-12-03 15:35

Uzmanlar uyardı! ‘Sosyal medya kullanım süresi yoğunluğu, gençlerde beyin çürümesine yol açıyor’

Sosyal medyada uzun süre zaman geçiren gençlerde görülen ‘Beyin çürümesi' (Brainrot), zihinsel yorgunluk, dikkat dağınıklığı, dalgınlık gibi davranışların artmasıyla kendini gösteren yeni bir dijital çağ sorunu haline geldi. Sürekli ekran başında olmanın sonucu olarak beynin, düşünme, odaklanma ve üretken olma kapasitesinin zayıflaması anlamına gelen beyin çürümesine ilişkin Necmettin Erbakan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Yılmaz ve uzman eğitmen Abdullah Aktürk tarafından Türkiye’de farklı üniversitelerde ve ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören bin 614 genç üzerinde kapsamlı bir araştırma yapıldı.

Araştırma sonuçlarını paylaşan Prof. Dr. Ercan Yılmaz, “Araştırma sonuçlarında ilginç bulgulara rastladık. Gençlerimizin yüzde 10’u beyin çürümesi belirtileri gösteriyor. Bu yüzde 10’un içerisinde yüzde 2’si yüksek düzeyde beyin çürümesi belirtileri gösteriyor. Bir de araştırmamızda gençlerin yüzde 52’si, ilk akıllı telefona sahip olma düzeyi 12-14 yaş aralığında. İlk sosyal medya üyeliklerini 12-14 yaş aralığında gerçekleştiriyorlar ve sosyal medya üyeliği, akıllı telefona sahip olma yaşı düştükçe beyin çürümesi de artmaya başlıyor. Sosyal medya ve akıllı telefona 18 yaş üstünde sahip olan gençlerde daha az beyin çürümesi belirtilere sahip olduğunu bulduk” dedi.

Gençlerin akıllı telefonlarında kullandığı internet paketlerinin de beyin çürümesine etkisi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Yılmaz şöyle dedi: “Gençlerin yaklaşık yüzde 55’i, 15 gigabayt internet paketi kullanıyorlar ve internet paketinin miktarı arttıkça beyin çürümesi düzeyi de artıyor. Bu da aslında ilginç bir sonuç. Kadın gençler, erkeklere göre daha fazla beyin çürümesine sahipler. Yine okul türüne göre meslek lisesinde okuyan gençler, diğer okul türlerine göre daha az beyin çürümesi belirtilerini gösteriyorlar. Bu da bize şunu gösteriyor.

Gençler bir meşgale içerisinde olduğu zaman, sosyal medyayı daha az kullanıyorlar. Dolayısıyla sosyal medyanın oluşturduğu olumsuz etkilerden daha az etkileniyorlar. Yine LGS gibi, YKS gibi aşamalarda olan gençlerde beyin çürümesi belirtileri daha az. Ama bu sınavlar bitince bir sonraki eğitim kademesindeki gençlerde beyin çürümesi belirtileri daha fazla.”

Gençlerin yoğunlukla kullandığı sosyal medya uygulamasına da dikkat çeken Prof. Dr. Yılmaz, “Çalışmamızda en fazla zararı olan sosyal medya TikTok olarak öne çıkıyor. TikTok'u yoğun bir şekilde kullanan gençlerin beyin çürüme belirtileri daha fazla. Bu da araştırmamızın ilginç sonuçlarından birisi. Bir de sosyal medyayı hemen uyku öncesinde kullandığınız zaman, uyumadan önce kullandığınız zaman bu gençlerin beyin çürümesi belirtileri daha fazla artmaya başlıyor” diye konuştu.

Uzman eğitmen Abdullah Aktürk de gençlerin sosyal medya kullanım zamanını daha uygun hale getirmek adına öneriler sundu. Aktürk, “Bizim araştırmamızın sonucunda gençlerin telefonunda sık kullandığı olan Instagram, TikTok gibi uygulamalar varsa bunları telefonundan silebilir ve bilgisayarından bağlanabilir. Böylelikle daha az kullanabilir hale gelir. Ekranı sıkıcılaştırma dediğimiz daha çok gri tonların yer aldığı ekran renklerini tercih edebilir. Ev içerisinde yasaklı bölgeler ve yasaklı zamanlar oluşturması daha doğru olur. Çünkü yatmadan önce sosyal medyayı çok kullanan birey yatak odasına telefonu sokmamak gibi bir kural koyarsa, sosyal medya kullanımı düşecektir” dedi.