İsrail'in 7 Ekim'den bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda en az 15 bin 694'ü çocuk, 10 bin 279'u kadın olmak üzere 38 bin 713 Filistinli hayatını kaybetti, 89 bin 166 kişi ise yaralandı. Bu zulme sessiz kalmayan Türkiye, Güney Afrika'nın Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) İsrail'e karşı açtığı soykırım davasına müdahil olacağını açıkladı. Türkiye, davaya müdahil olmak için bugün (7 Ağustos'ta) Lahey'de dosya sunacak.

Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Güney Afrika tarafından 29 Aralık 2023'te İsrail'e karşı açılan soykırım davasında, Soykırım Sözleşmesi'nin çeşitli hükümlerinin yorumlanması söz konusu ve Türkiye, sözleşmeye taraf olduğu cihetle davaya müdahillik beyanı sunma hakkına sahip bulunuyor. Türkiye'nin sunduğu dilekçede, İsrail'in Filistin halkına yönelik politikalarının uluslararası hukuka ve insan haklarına aykırı olduğu vurgulanacak. Dilekçede ayrıca, İsrail'in Filistin halkına yönelik politikaları, soykırım ve insan hakları ihlalleri, uluslararası hukuk ihlalleri, uluslararası hukukun uygulanabilirliği ve Türkiye'nin talepleri yer alacak.

Türkiye'nin Uluslararası Adalet Divanı'nda İsrail aleyhine açılan davaya müdahil olma kararı, dünya genelinde adalet ve insan hakları arayışındaki toplumlar için büyük bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

Türkiye'nin sunduğu dilekçeyle, İsrail'in yargılanmasının önü açılacak. TBMM Adalet Komisyonu Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel, "Güney Afrika Cumhuriyeti tarafından Uluslararası Adalet Divanı nezdinde, Soykırım Sözleşmesinin ihlali gerekçesiyle İsrail aleyhinde açılan davaya ilişkin müdahillik dilekçemizi TBMM Heyeti olarak 7 Ağustos'ta Divan'a teslim edeceğiz İsrail'in ve İsrailli yetkililerin hukuk önünde cezalandırılmaları için her platformda mücadelemizi sürdüreceğiz. Cumhurbaşkanımız liderliğinde Türkiye olarak; İsrail tarafından soykırıma uğrayan Filistin halkının yanında olmaya her daim devam edeceğiz" dedi.

İstanbul 2 Nolu Baro Başkanı Avukat Yasin Şamlı ise Türkiye'nin davaya müdahil olma kararına ilişkin şu değerlendirmede bulundu: "İsrail, kelimenin tam anlamı ile Gazze'de soykırım yapmaktadır. Katlettiği insanların yüzde 70'i kadınlar ve çocuklar. Katledilen çocuk sayısı 20 bine yaklaştı. Bu suçlar devlet terörü şeklinde işleniyor." Şamlı, dilekçede yer alan argümanları ise şu şekilde özetledi: "Uluslararası Adalet Divanı'nda yalnızca soykırım ve soykırıma ilişkin suçlar ele alınıyor. Dilekçenin ana konusu da Gazze'de işlenen soykırımdır." Yasin Şamlı, dilekçenin kabul edilmesi durumunda hukuki sürecin nasıl işleyeceğine ilişkin ise şu görüşleri paylaştı: "Türkiye Cumhuriyeti davaya müdahil olduktan sonra davanın tarafı olacaktır. Soykırım suçunun nasıl işlendiğini delilleriyle ortaya koyacak ve soykırımcıların cezalandırılmasını isteyecektir. Bu davanın iki ana yönü vardır. Birincisi uygulanacak hukuk normlarıdır. İkincisi ise delillerdir. Uluslararası Adalet Divanında görülen bu davada uygulanacak hukuk normu 1948 tarihli 'Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'dir. Biz baro olarak Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne 4 grup delil götürdük. Delillerimiz; video, fotoğraf, tanık ve fail beyanlarından oluşuyor."

Türkiye'nin UAD'deki İsrail'e karşı soykırım davasına müdahillik başvurusuna ilişkin merak edilen 5 soru ve diplomatik kaynakların verdiği cevaplar şöyle: 1- Müdahilliğin dayanağı nedir? Türkiye'nin Uluslararası Adalet Divan'na müdahillik beyanı, Divan'ın Statüsü'nün 63. maddesindeki şu ifadeye dayanıyor: 1- Uyuşmazlığın taraflardan başka devletlerin de katıldığı bir sözleşmenin yorumlanması söz konusu olduğu zaman, yazman bu devletlere hemen durumu bildirir. 2. Bu şekilde bilgilendirilen her devlet davaya müdahil olma hakkına sahiptir; ancak bu hakkını kullanırsa, kararla verilen yorum kendisi için de eşit derecede bağlayıcı olacaktır."

2- Türkiye'nin müdahilliğine ilişkin hukuki süreç nasıl ilerleyecek? Kurallara göre Divan, müdahillik beyanını görülmekte olan davanın tarafları olan Güney Afrika Cumhuriyeti ve İsrail'e bildirerek yazılı gözlemlerini isteyecek.

Divan, kabul edilebilirliğe ilişkin kararını, gerekmesi halinde sözlü duruşma tertip ederek verecek. Davanın tarafları müdahillik beyanına ilişkin gözlemlerini yazılı olarak sunabilecek, yazılı taraf gözlemleri alınması halinde, Türkiye'nin, karşı gözlemlerini yazılı olarak sunma hakkı saklı bulunuyor.

3- UAD'deki Güney Afrika-İsrail başvurusuna diğer ülkeler müdahillik talebinde bulunabilir mi? UAD'deki Güney Afrika/İsrail başvurusuna bugüne kadar Nikaragua, Kolombiya, Libya, Meksika, Filistin ve İspanya müdahillik talebinde bulundu. Divan bu başvurular ile ilgili henüz karar vermedi.

4- Müdahillik mekanizması başka davalarda uygulandı mı? UAD Statüsü'nün 63. maddesiyle düzenlenen müdahillik müessesesine UAD önündeki diğer başvurularda da müracaat edilmişti.

Buna örnek olarak, Ukrayna ve Rusya Federasyonu arasındaki başvuruda UAD 32 ülkeden gelen müdahillik beyanını kabul edilebilir bulmuştu. Bunun yanı sıra Gambiya ve Myanmar arasındaki başvuruda, Divan 7 ülkenin müdahillik talebinin kabul edilebilir olduğunu kararlaştırmıştı.

5- Dava sürecinin ne zaman sonuçlanması beklenmektedir? Divanın önündeki sürecin sonuçlanacağı tarih konusunda öngörüde bulunulmasının güç olduğu ifade ediliyor. UAD önündeki süreç, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin 29 Aralık 2023 başvurusuyla başladı. Mevcut aşamada Divan, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin, davaya görüş sunması için son tarih olarak 28 Ekim 2024'ü belirledi.

İsrail'in karşı görüşünü sunması için son tarih de 28 Temmuz 2025 olarak belirlendi. Divan'ın bugüne kadarki içtihadı göz önünde bulundurulduğunda, dava sürecinin 4-5 yıl sürebileceği değerlendiriliyor. SOYKIRIM ŞEBEKESİ NE YAPARSA YAPSIN ENGELLEYEMEYECEK Konuyla ilgili Kabine sonrası konuşan Başkan Recep Tayyip Erdoğan, "Gözünü kan bürümüş soykırım şebekesi ne yaparsa yapsın Türkiye'nin ve Türk milletinin, Filistin halkıyla dayanışmasını engelleyemeyecektir." dedi.

Türkiye olarak bölgelerindeki gelişmeleri anbean takip ettiklerini belirten Erdoğan, şöyle konuştu: "Son 10 ayda 40 bin masumun hayatına mal olan bu barbarlığın bir an önce sona ermesi için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz. Daha evvel Uluslararası Adalet Divanı'nda, İsrail aleyhine açılan soykırım davasına müdahil olma kararımızı açıklamıştık. Bununla ilgili somut adımımızı çarşamba günü atıyoruz. Meclis Hukuk Heyetimiz 7 Ağustos tarihinde Lahey'de davaya müdahillik dilekçemizi Adalet Divanı'na teslim edecektir. Türkiye adına resmi başvurumuzu inşallah böylece yapmış olacağız. Milletimin şu gerçeği çok iyi bilmesini arzu ediyorum, Türkiye, varlık yokluk mücadelesi verdiği bu zor günlerinde Filistin'in yanındadır. Tüm imkanlarıyla Filistinli kardeşlerine sahip çıkmaktadır." İsrail'in soykırım politikasına en net ve güçlü tepkiyi veren ülkenin Türkiye olduğunu vurgulayan Erdoğan, şunları söyledi: "Ülkemizin bu kararlı tavrının Netanyahu hükümetinde nasıl bir rahatsızlık oluşturduğu yapılan densiz açıklamalardan anlaşılmaktadır. Devlet adamı olmak yerine klavye soytarılığına özenenlere şunu söylemek isterim, 'Bayrağımıza ve bağımsızlığımıza dil uzatan sosyal medya şarlatanlarını rahatsız etmeyi sürdüreceğiz.' Gözünü kan bürümüş soykırım şebekesi ne yaparsa yapsın Türkiye'nin ve Türk milletinin, Filistin halkıyla dayanışmasını engelleyemeyecektir. Masumların gözyaşı üzerinden ikbal devşirmeye heveslenenler, ne kadar büyük bir gaflete düştüklerini er ya da geç anlayacaklardır. Güçlü Türkiye inşallah bölgemizde barışın teminatı olacaktır. Tarih boyunca mazlumların sığınağı olan ülkemiz kimsesizlerin, kimsesi olma vasfını koruyacaktır."

GÜNEY AFRİKA'NIN ULUSLARARASI ADALET DİVANI'NDA İSRAİL ALEYHİNE AÇTIĞI SOYKIRIM DAVASI Güney Afrika Cumhuriyeti, 29 Aralık 2023'te, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni ihlal ettiği gerekçesiyle İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanı'nda dava açmıştı. Güney Afrika, Gazze'deki durumun aciliyet teşkil etmesi nedeniyle UAD'den ihtiyati tedbirlere hükmetmesini istemiş ve tedbir talebine ilişkin duruşmalar, 11-12 Ocak'ta Lahey'deki Barış Sarayı'nda yapılmıştı. Divan, 26 Ocak'ta tedbir kararlarını açıklamıştı. Buna göre, İsrail'in Soykırım Sözleşmesi'nin 2. maddesinde tanımlanan fiillerin işlenmemesi için elinden gelen tüm önlemleri almasına, İsrail ordusunun Soykırım Sözleşmesi'nin 2. maddesindeki fiilleri işlemesini engelleyecek önlemleri ivedilikle almasına, Gazze'deki Filistinlilere yönelik soykırım çağrısı yapanları önlemek, engellemek ve cezalandırmak için gereken tüm adımları atmasına, Gazze'deki Filistinlilerin karşılaştığı olumsuz yaşam koşullarını ortadan kaldırmak için ihtiyaç duyulan temel hizmetlere ve insani yardımın sağlanmasını mümkün kılan acil ve etkili önlemleri almasına, Gazze'deki Filistinlilere karşı Soykırım Sözleşmesi'nin ihlalini gösteren delillerin yok edilmesini önlemek ve korunmasını sağlamak için etkili tedbirler almasına, kararın yürürlüğe girmesinden itibaren 1 ayda alınan tüm tedbirler hakkında Mahkemeye bir rapor sunmasına hükmetmişti. Divan, Güney Afrika'nın 6 Mart'ta yaptığı ek tedbir talebi üzerine 28 Mart'ta açıkladığı ek tedbir kararında, İsrail'den Gazze'ye acilen ihtiyaç duyulan insani yardımların ulaştırılmasını sağlamasını, Filistinlilerin haklarını ihlal etmemesi gerektiğini ve ek tedbirlere ilişkin aldığı önlemleri 1 ay içinde Mahkemeye bir rapor sunmasına karar vermişti. Divan 24 Mayıs'taki kararında, Refah'ta, sıkışan Filistinlilerin karşı karşıya kaldığı insani felaket tehlikesi nedeniyle daha önce hükmettiği tedbirlerin yeterli olmadığını belirterek, İsrail'in Refah kentine yönelik askeri saldırılarını derhal durdurmasına, Gazze'de acilen ihtiyaç duyulan hizmetlerin ve insani yardımın engelsiz bir şekilde sağlanabilmesi için Refah Sınır Kapısı'nı açık tutmasına, BM yetkili organları tarafından soykırım iddialarını araştırmak üzere görevlendirilenlerin, Gazze Şeridi'ne engelsiz erişimini sağlamak üzere etkili tedbirler almasını ve alınacak tüm tedbirlere ilişkin bir ay içinde Mahkeme'ye bir rapor sunmasına hükmetmişti.

NELER OLMUŞTU? Türkiye, Güney Afrika'nın İsrail'e karşı Uluslararası Adalet Divanı'nda 29 Aralık 2023'te açtığı davanın hemen ardından, 3 Ocak'ta yaptığı açıklamayla bu başvuruyu memnuniyetle karşıladığını kaydetmişti. 5 Mayıs'ta, Türkiye'nin Güney Afrika'nın UAD'de İsrail'e karşı açtığı soykırım davasına müdahil olacağını açıklayan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bugün Türkiye'nin davaya müdahil olmak için 7 Ağustos'ta Lahey'de dosya sunacağını bildirmişti.