Selma Savcı Giriş Tarihi: 2025-11-26 13:39

Şanlıurfa’da tarih resmen fışkırdı: Ağzı dikili “ölüm yüzü” heykeli bilim dünyasını heyecanlandırdı

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Şanlıurfa'da yürütülen Taş Tepeler projesinin 5'inci yılında Karahantepe Karşılama Merkezi’nde düzenlenen bilgilendirme toplantısında bilim dünyasını heyecanlandıran yeni keşifleri paylaştı.

Şanlıurfa Valisi Hasan Şıldak, AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Cevahir Asuman Yazmacı, Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Kasım Gülpınar, Taş Tepeler Kazı Başkanı Necmi Karul ve il protokolünün de katıldığı tanıtım toplantısında Ersoy, Sayburç kazılarında ortaya çıkarılan ağzı dikili şekilde tasvir edilmiş yüz ifadesiyle ölü bir bireyi çağrıştıran heykelin ölüm ritüelleri ve sembolik anlatım bakımından benzersiz bir keşif olduğunu vurguladı.

Göbeklitepe’de D Yapısı’nın duvarı içine, adak olarak yerleştirildiği düşünülen insan heykelinin bulunduğunu belirten Ersoy, eserin Neolitik Dönem'deki heykeltıraşlık üslubuna dair son derece estetik ve etkileyici bir örnek sunduğunu söyledi.

Sefertepe’de 2025 sezonunda ortaya çıkan iki ayrı insan yüzü kabartmasını da paylaşan Ersoy, biri yüksek, diğeri alçak kabartma tekniğiyle işlenen bu eserlerin, daha önce Göbeklitepe, Karahantepe ve Sayburç’ta görülen üsluplardan farklı bir estetik taşıdığı belirtti. Ersoy, ayrıca Sefertepe’de bulunan, çift yüzlü insan motifi işlenmiş siyah serpantin boncuğun da bölgenin sembolik dünyasına ışık tutan önemli bir bulgu olduğunu ifade etti.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, tanıtım toplantısına yaptığı konuşmada, bölgede elde edilen bulguların 12 bin yıl önce Anadolu’da yoğun nüfuslu ve farklı ölçeklerde yerleşmelerin bulunduğunu açıkça ortaya koyduğunu belirten Bakan Ersoy, konutlar, kamusal yapılar, gömütler, fırınlar ve besin hazırlama alanlarının tespit edilmesinin, günlük yaşam ile manevi değerlerin iç içe geçtiğini gösterdiğini söyledi.

Bu bulguların, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2025’i “Aile Yılı” ilan etmesiyle de özel bir anlam kazandığını vurgulayan Bakan Ersoy, Anadolu’daki aile kurumunun tarihsel derinliğini bilimsel verilerle gösterme imkânı sunduğunu ifade etti.

Ersoy, bu kapsamlı çalışmaların Taş Tepeler bölgesini dünyanın Neolitik başkenti olarak tescillendireceğine inandıklarını dile getirdi.

Bakan Ersoy, Taş Tepeler projesinin insanlık tarihine dair tüm kabulleri değiştiren bir bilimsel sürece dönüştüğünü vurguladı. Ersoy, “Taş Tepeler, tahminlerimizin de ötesinde bir ufka kapı aralamıştır.” ifadesini kullanarak projenin ulaştığı noktaya dikkat çekti.

Neolitik Çağ’ın insanlık tarihindeki en büyük dönüşümleri barındırdığını belirten Ersoy, “Taş Tepeler projesi, Neolitik Dönem'in tüm sırlarını birer birer açığa çıkararak uygarlığın en erken izlerini benzersiz bir derinlikle gözler önüne seriyor.” dedi. Bakan Ersoy, bölgedeki tüm bulguların bilim dünyasına güvenilir ve kapsamlı veri sunduğunu vurguladı.

Bakan Ersoy, projede gelinen noktayı aktarırken Taş Tepeler’in artık 12 ayrı kazı noktasında sürdürülen geniş ve çok yönlü bir bilimsel ağa dönüştüğünü söyledi.

Geçtiğimiz Eylül ayında Japon Altes Prenses Mikasa’nın katılımıyla Ayanlar Höyük’te başlatılan kazının projeye dahil olduğunu hatırlatan Ersoy, Göbeklitepe, Karahantepe, Sayburç, Sefertepe, Harbetsuvan, Çakmaktepe, Yenimahalle, Söğüt Tarlası, Mendiktepe, Yoğunburç ve Gürcütepe’deki çalışmalarla birlikte projenin bugün 12 noktada eş zamanlı olarak yürütüldüğünü vurguladı.

Ersoy konuşmasında, Taş Tepeler projesinin İstanbul, Çukurova, Ege ve Harran Üniversiteleri başta olmak üzere 15’i Türk, 21’i yabancı toplam 36 akademik kurumun katılımıyla yürütüldüğünü belirtti. Projede görev alan bilim insanı ve öğrencilerin sayısının 2025 yılı itibarıyla 219 kişiye ulaştığını ifade eden Ersoy, bu iş birliğini benzersiz bir bilimsel güç birliği olarak tanımladı.

Bakan Ersoy, Taş Tepeler Projesi’nin yalnızca arkeolojik kazılardan ibaret olmadığını vurgulayarak bölgede yürütülen kapsamlı koruma çalışmalarını da aktardı. Ersoy, Bakanlığın “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında, geçen yıl Göbeklitepe Aslanlı Yapı ve bu yıl C Yapısı koruma–restorasyon çalışmalarının tamamlandığını söyledi. Karahantepe’de AD yapısındaki restorasyon sürecinin devam ettiğini belirten Ersoy, Sayburç’ta bir konut yapısında mimari restorasyon çalışmalarının başlatıldığını ifade etti.

Öte yandan Göbeklitepe’de yeni karşılama merkezi ile Karahantepe’de araştırma merkezi ve kazı evi inşasında son aşamaya gelindiğini belirten Ersoy, yeni Araştırma Merkezi’nin Taş Tepeler kapsamındaki tüm arkeometrik çalışmalara ev sahipliği yapacak kapasite ve donanımda planlandığını söyledi.

Tanıtım çalışmalarına da konuşmasında geniş yer veren Ersoy, 24 Ekim 2024 – 2 Mart 2025 tarihleri arasında Roma Kolezyumu’nda düzenlenen “Göbeklitepe: Kutsal Bir Yerin Gizemi” sergisinin 6 milyon ziyaretçiye ulaştığını hatırlattı. Ersoy, 2026 yılı Şubat–Temmuz aylarında Berlin James-Simon Galeri’de “Toplumun Keşfi: 12.000 Yıl Önce Göbeklitepe ve Taş Tepelerde Yaşam” başlıklı yeni bir serginin açılacağını açıkladı. Ayrıca, 2026 sonbaharında Birleşik Krallık'ın finans merkezi City of London'a ait Guildhall Sanat Galerisi'nde, 2027 sonbaharında ise Japonya Tokyo Ulusal Müzesi'nde Göbeklitepe/Taş Tepeler temalı sergilerin gerçekleştirilmesi için görüşmelerin sürdüğü bilgisini verdi.

Bakan Ersoy, konuşmasının sonunda Taş Tepeler projesine katkı sunan tüm kurum ve ekiplere teşekkür ederek projenin başarısının güçlü bir ortaklıkla mümkün olduğunu vurguladı.

Ersoy, projenin hayata geçirilmesinde başta Taş Tepeler projesi ana sponsoru Türk Hava Yolları ile Göbeklitepe kazısı sponsoru Doğuş Grubu'na, ayrıca Prof. Dr. Necmi Karul ve diğer kazı başkanları ile tüm bilim insanlarına, yerel yönetimlere, üniversitelere, yurt içi ve yurt dışından katkı sağlayan tüm kurumlara ve özellikle özveriyle çalışan kazı ekiplerine teşekkür etti.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, tanıtım toplantısı öncesinde Karahantepe Karşılama Merkezi'ndeki yeni buluntuların da yer aldığı sergiyi ziyaret etti.