AA Giriş Tarihi: 2025-12-16 12:44

KMÜ’de buğday kök açılarını ölçen cihaz geliştirildi

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesinde (KMÜ), sera ortamında gerçekleştirilen ıslah çalışmalarında buğday kök açılarının gerçek zamanlı ölçülmesini sağlayan cihaz üretime katkı sağlayacak.

KMÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Nevzat Aydın başkanlığında, Dr. Öğr. Üyesi Muhammet Rojhat Kara ve Dr. Öğr. Üyesi Mesut Ersin Sönmez tarafından geliştirilen "Kapasitif Tahıl Kök Açı Belirleme Sensörü", Türk Patent ve Marka Kurumundan (TÜRKPATENT) patent aldı.

3D yazıcı teknolojisi kullanılarak üretilen özel saksı ve kapasitif sensörlerden oluşan cihaz ile buğday köklerinin gelişim süreci takip edilerek yeni tohum türleri geliştirilmesinin kolaylaştırılması planlanıyor.

Prof. Dr. Nevzat Aydın, yeni buğday çeşitlerinin ıslahında sera ortamında gerçekleştirilen çalışmaların büyük önemi olduğunu söyledi.

Bitkilerde kök açılarının kuraklığa dayanıklılıkta önemli bir gösterge olduğunu, geliştirilen cihazla bunun daha hızlı ve doğru yapılabildiğini belirten Aydın, şunları kaydetti:

"Üniversitemizde buğday tohumu geliştirme çalışmalarını yürütüyoruz. Ayrıca farklı teknolojilerle ilgilenmeye başladık. Buğdayın kökü dar açılı gelişirse derindeki suyu daha rahat kullanabiliyor. Kuraklığa toleranslı bitki geliştirmek istediğimizde kök açılarını ölçmüş olmamız gerekiyor. Kök açısı ölçmek için 3D yazıcılarla bastığımız ekipmanda açı kanalları var. Tohumları belli bir derinliğe ekildikten sonra doğal şartlarda büyüyerek kökleri gelişiyor. Ekipmanımızda ciddi bir elektronik altyapı var. Kökler kanallardan geçtiğinde sensörler kökün gelişimini takip edip bilgisayara veri gönderiyor. Cihaz kökün biyokütlesi, büyüme hızı, strese maruz bırakıldığında gelişme davranışı gibi bilgileri de bize sunacak. "

Aydın, KMÜ'nün Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından 2021'de "Hassas Tarım Ve Yenilikçi İşletme Teknolojileri" alanında bölgesel kalkınma odaklı üniversitesi seçildiğini vurguladı.

Üniversite olarak gıda güvenliğine destek vermek ve yeni teknolojiler geliştirmek için çalıştıklarını anlatan Aydın, şöyle devam etti: "Avustralya'da bir ekip kökleri şeffaf saksı teknolojisiyle ölçüyordu. Biz o ekipmanları bulamadığımız için kendi ekipmanımızı geliştirdik. Bizim yöntemimiz onlara göre çok daha kolay ve sürdürülebilir. Üniversitemizde tasarımımızı yapıp farklı denemeler gerçekleştirdik. Kullandığımız sensörler ve ekipmanların optimizasyonu elektrik-elektronik mühendisliği bölümü öğretim üyelerimiz tarafından geliştirilip optimize edildi. Bu tip patentler almamız çalışma alanımızın genişlemesine ve daha fazla veri üretmemize vesile oldu. Bu verilerle kurak şartlarda yetişebilecek bitkileri geliştirmek için elimiz çok ciddi güçlenmiş oluyor.”

“İklim değişikliğinin en büyük etkisi gıda temini ve güvenliği anlamında yaşanacak. Bunun için de en çevreci ve kolay çözüm tohum geliştirmek. Çünkü tohumunuz kuraklığa toleranslıysa daha az suyla ürün alabiliyorsunuz. Eğer hastalığa dayanıklıysa daha az ilaç kullanıyorsunuz. Bu konuda önemli çalışmalar yapmayı planlıyoruz."