Yücel Kaya Giriş Tarihi: 2025-04-24 16:51

Hayvanlar depremi önceden nasıl hisseder? Bilim insanları açıkladı: İşte nedeni

Depremler, önceden kesin olarak tahmin edilemeyen doğal afetler arasında yer alır. Ancak yıllardır hem halk arasında hem de bilimsel çevrelerde tartışılan bir konu var. Birçok insan 'Hayvanlar depremleri önceden hissedebilir mi?' sorusunu araştırıyor. Özellikle dün ve bugün İstanbul'da art arda gerçekleşen depremlerden sonra insanlar depremin önceden hissedilebileceğini merak ediyor.

HAYVANLAR DEPREMİ ÖNCEDEN HİSSEDER Mİ? Bilim insanları yıllardır depremlerin önceden tahmin edilip edilemeyeceğini araştırıyor. Özellikle evcil hayvanların depremlerden önce sergilediği sıra dışı davranışlar sonrasında daha sık gündeme geliyor. Peki bu gözlemler ne kadar bilimsel? Hayvanlar gerçekten depremi önceden haber verebilecek içgüdüsel bir yeteneğe mi sahip? İşte konuya ilişkin bilimsel açıklamalar...

BİLİM İNSANLARI AÇIKLADI Hayvanların, çevredeki fiziksel ve kimyasal değişiklikleri insanlardan çok daha önce fark edebildikleri biliniyor. Peki hayvanların depremleri önceden hissedebilmesinin olası nedenleri neler? İşte detaylar...

SİSMİK TİTREŞİMLERİ ALGILAMA YETİSİ Birçok hayvan, özellikle yerle temas hâlinde yaşayanlar (fareler, köpekler, yılanlar gibi), insanların hissedemediği mikro sarsıntıları algılayabilir. Depremden önce yer kabuğunda oluşan küçük titreşimler onlar için uyarıcı olabilir.

İŞİTME DUYUSUNUN GELİŞMİŞLİĞİ Bazı hayvanlar, insanların duyamayacağı yüksek frekanstaki sesleri duyabilir. Bu sesler, yer altındaki gerilimli tabakalarda oluşan mikro çatlamalardan kaynaklanabilir.

ELEKTRİKSEL DEĞİŞİMLERİ ALGILAMA Depremden önce yer altında oluşan elektromanyetik dalgalanmaların bazı hayvan türleri tarafından algılanabildiği öne sürülmektedir. Özellikle kuşlar ve deniz canlıları bu değişimlere duyarlıdır.

GAZ SALINIMLARI VE KİMYASAL DEĞİŞİKLİKLER Depremler öncesinde yer altından çıkan radon gibi gazların havadaki yoğunluğunu bazı hayvanlar hissedebilir. Bu, onların davranışlarında aniden değişiklik yaratabilir.

HAYVANLAR NEDEN DEPREMDEN ÖNCE HUZURSUZ OLUR? Yıllardır insanlar, özellikle evcil hayvanlarının deprem öncesi huzursuz, korkmuş ya da saklanmış olduğunu bildirmiştir. Ancak bilim dünyası bu gözlemleri yeterli veri olmadan "kanıt" olarak kabul etmez. Bu nedenle araştırmacılar, hayvanların bu davranışlarını istatistiksel olarak anlamlı hale getirecek çalışmalar yaptı. İşte o çalışmalardan bazıları...

JAPONYA DEPREMİ ÖRNEĞİ (2011) Tokyo Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, 2011'deki büyük Tōhoku depremi öncesinde evcil hayvanlarda kayda değer davranış değişiklikleri olduğunu gösterdi. Köpekler ve kedilerde, özellikle depremden 24 saat önce huzursuzluk ve aşırı hareketlilik gözlendi.

SUMATRA VE SRİ LANKA TSUNAMİSİ (2004) Bölgedeki filler, köpekler ve kuşlar, tsunamiden saatler önce daha yüksek bölgelere doğru kaçmıştı. Bu davranışlar, bölgedeki bazı yerel halkın da erken tahliye kararı almasına yardımcı olmuştu. Bilimsel verilere göre; Stanford Üniversitesi'nde yapılan deneysel çalışmalarda, çiftlik hayvanlarının (inekler, koyunlar, köpekler) hareketlerinin ve biyolojik verilerinin analiz edilmesiyle depremlerle bir korelasyon kurulmaya çalışıldı. Ancak sonuçlar hâlâ kesinlik taşımıyor.

HAYVANLAR DEPREM TAHMİNİNDE KULLANILABİLİR Mİ? Gelişen teknolojiyle birlikte, hayvanların davranışlarını anlık olarak izleyebilen sistemler üzerinde çalışmalar yapılıyor. Özellikle yapay zekâ destekli sensör sistemleri, hayvan davranışlarını analiz ederek deprem riskine dair ipuçları toplayabilir. Ancak bu sistemler henüz test aşamasında ve bilimsel güvenilirlik kazanmış değil. Birçok gözlem hayvanların depremlerden önce farklı davrandığını gösteriyor. Ancak bu davranışlar her zaman depremle ilişkili olmayabilir.