Gerçeği değiştiren 10 beyin tuzağı Beyin için "gerçeklik", bizim onun hakkındaki dar fikirlerimizden çok daha geniş bir kavramdır. Fiziksel deneyimin gerçek olduğunu ve kurgunun gerçek olmadığını düşünmeye alışkınız. Ancak beyin için neredeyse hiçbir fark yoktur.

Aynı zamanda, fiziksel dünyada şu anda gözlemlemediğimiz şeyleri görme veya hayal etme yeteneği olarak sanrılar, bilincimizin önemli bir aracıdır. Onların yardımıyla, beyni değiştirmemize izin veren yeni ve anlamlı algı görüntüleri oluştururuz. İşte gerçeği değiştiren 10 beyin tuzağı:

Plasebo ve nosebo etkileri En yaygın beyin kandırma seçeneklerinden biri plasebodur. Bir kişinin ilacın kendisini daha iyi hissetmesine yardımcı olacağına içtenlikle inanması yeterlidir. Bu etki, "sihirli çare" sunan kişiye duyulan güvenin derecesine ve hastalığın önlenebilirliğine bağlıdır. Harvard'da 2012'de yayınlanan araştırma, plasebo tuzağına olan bağımlılığın genetik olduğunu doğrulamaktadır. Bu arada, ters etki de vardır; bir kişinin durumu gerçekten etkileyemeyen bir ilaçtan daha da kötüleştiği nosebo etkisi.

Gerçek yalan istatistikleri Herkes, istatistiğin kesin bir bilim olduğunu ve tahminlere yer vermediğini bilir, ancak kesin sayılar bile bir kişiyi aldatabilir ve dar görüşlü bir karara sürükleyebilir. Veri analizi için farklı sistemler kullanılır. Örneğin, aynı bölgedeki sakinlerin gelirlerini farklı ortalama sistemleri kullanarak hesaplamak mümkündür. Bir ortalama sistemine göre 10 bin TL çıkan gelir, farklı bir ortalama türüne göre 3 bin TL çıkabilir. Ancak geliri hesaplanan kişiler aynı kişilerdir. Böylece istatistiklerin yardımıyla sayıları kolayca değiştirebilmek mümkündür. Bu bağlamda aynı şey için sunulan çeşitli istatistikler, beyninizi tuzağa düşürebilir.

Hayatta kalanların hatası Bazen bir kişi "hayatta kalan" verilere ilişkin istatistiklere güvenir: Bir hastalığı yenen veya sıfırdan bir iş geliştirmede zirveye ulaşan insanlar hakkında daha fazla hikayeye güvenir. Aynı zamanda beyin, madalyonun sadece bir yüzünü algılar ve kişi, ciddi yatırımlar yapmadan bir işe başlamanın kolay olduğu ve bir maraton koşmanın sağlık için çok iyi olduğu izlenimini edinir. Genelleştirilmiş açıklamalar, kural olarak bazı iş adamlarının iflas ettiği ve son mallarını kaybettiği ve maratona hazırlıksız olan kişilerin genellikle ciddi yaralanmalara maruz kaldığı ve hatta öldüğü bilgisini içermez.

Geri görüş hatası Geri görüş, bir kişinin, hakkında hiçbir bilgi olmamasına rağmen meydana gelen gerçekleri önceden tahmin edildiği gibi düşünmesinin yaygın olduğu, geriye dönük bir çarpıtmadır. Bu fenomen bir hafıza hatasıdır. Kişiye, olanların sonuçlarını böyle hayal etmiş gibi görünür. Örneğin, yeni bir makale okuduğunuzda, öğrenilen materyal basit ve hatta açık görünür. Geri görüş, "Ben de öyle düşündüm" ifadesiyle tanımlanabilecek bir kibir etkisi yaratır. Bunu bilemeseniz ve düşünemeseniz de, böyle hissedersiniz.

Alışverişte Stockholm sendromu Stockholm Sendromu, kurbanın saldırgana duyduğu sempatidir. Aynı adı taşıyan alışverişçi sendromu, ana terimin bir tür yorumudur, ancak bu durumda “saldırgan” bilinçsiz ve gereksiz satın alımlardır. Kişi kendini haklı çıkarmaya başlar, satın alınan öğelere daha fazla gerekli nitelik ve işlevler bulur.

Fonksiyonel sabitlik Bu durum, kalıplaşmış düşünce ile ilişkilidir. Beyin, bir nesneyi belirli bir amaç için kullanma alışkanlığının tuzağına düşer ve tanıdık şeyi farklı algılamayı reddeder. Tek başına çarpıtma, deneyim temelinde ortaya çıkar ve zamandan tasarruf sağlar, ancak düşünmenin yaratıcılığında bir azalmaya yol açar. Fonksiyonel sabitliği araştırmak için deneklere raptiyeler, kibritler ve bir mum verildiği bir deney yapılmıştır. Sıcak mum masaya damlamaması için duvara yapıştırılmalıdır. Deneklerin çoğu, kutunun dışında bir stand yapmak yerine, raptiyelerin kendilerini kullanarak damlamayı önlemeye çalışmıştır.

Oyuncu hatası Kumarhaneler, milyonlarca dolarlık gelirlerini bu psikolojik etkiye borçludur. Oyuncunun hatası, rastgele bir seçim yapan bir kumarbazın önceki girişimlerle bir sonraki arasında bir ilişki bulma eğiliminde olmasıdır. Başka bir deyişle, "şimdi kesinlikle şanslı olacağım, çünkü birçok kez denedim" inancıdır. Aslında, madeni paraya ne kadar yazı gelirse gelsin, turanın sonucu daha yakın gelmez. Hem tura hem yazı gelme olasılığı her zaman aynı olacaktır.

Çapa etkisi Her birimiz çapa etkisi ile her gün karşılaşıyoruz. Örneğin, bir mağazaya gittiniz ve eskiden iki katı fiyatlı olan bir ürünü bugün alabileceğiniz fiyata indiğini görüyorsunuz ve satın alıyorsunuz. Ancak ürünü bariz bir fayda gördüğünüz için satın almıyorsunuz, fiyatı düştüğü için satın alıyorsunuz. Amos Tversky ve Daniel Kahneman (2002 Nobel ekonomi ödülü sahibi) tarafından 1974 yılında yapılan bir çalışmada bildirildiği gibi çapa etkisi deneysel olarak kanıtlanmıştır. Katılımcıları deneye bağlamak için basit bir ölçek kullanılmıştır. Katılımcıların rulet çarkını döndürdüğü 2 grup katılımcıya, BM'deki Afrika ülkelerinin yüzdesi hakkında soru soruldu. Rulet çarkında sayı yüksek olan grupta, katılımcıların cevap olarak daha yüksek olan sayıyı belirttiği görüldü. yani sayılar, kişilerin beynini etkileyerek tepkilerini ve cevaplarını değiştiriyor.

Sahte hafıza Sahte hafıza etkisi uzun zamandır biliniyordu ve ikinci adı "Mandela etkisi"ni 2013'te aldı. 2013'te arama motorları, bir liderin ölümüyle ilgili birçok arama aldı; bu incelemeler, çoğu insanın Nelson Mandela'nın 1960'larda öldüğüne inandığını gösterdi. O dönemde cezaevine girdi, tahliye edildikten sonra mücadelesine devam etti ve 1994 yılında Güney Afrika Devlet Başkanı oldu. Herkesin bir sahte hafızası vardır. Başkalarından duyduğumuz bilgilere dayanarak kişisel fikirlerimiz ve fantezilerimiz temelinde oluşturulur. Sıklıkla, stresli bir olaya yanıt olarak yanlış hafıza oluşur. Bu nedenle, felaketlerden kurtulanların çoğu kez tanıklıklarında kafaları karışır ve çelişkili şeyleri hatırlayabilir.

Ikea etkisi Adını en büyük mobilya perakendecisinden alan bilişsel önyargı, yapmak için çaba sarf ettiğimiz bir ürün için daha fazla ödemeye istekli olmamızdır. IKEA etkisi, sadece mağazalarda alışveriş yapmakla ilgili değildir. Ayrıca, çalışmamızın sonuçlarını başkalarının çalışmalarının sonuçlarından daha önemli görme eğiliminde olduğumuzda da geçerlidir. Bilinçaltında, genellikle başkalarını görmezden gelerek, yalnızca kendi düşüncelerimize dayanan bir dünya resmi oluştururuz.