Haber Merkezi Giriş Tarihi: 2025-11-24 00:45 Güncelleme Tarihi: 2025-11-24 01:10

Denizaltı avlayan İHA! ABD'ye karşı önlem

Çin’in yeni İHA’sı Wing Loong X, tam otonom denizaltı avı yapabilen ilk uzun menzilli dron oldu. 40 saat havada kalabilen platform, havadan sonar bırakıp hedefleri yapay zekayla bulabiliyor.

Çin, denizaltı avcılığı için tasarlanan ilk otonom insansız hava aracını resmen tanıttı. Wing Loong X adı verilen yeni platform, Dubai Airshow 2025’te görücüye çıkarak ülkenin denizaltı savunma kabiliyetinde iddialı bir sayfa açtı.

Geliştiricilere göre bu model, tamamen bağımsız denizaltı savunma harbi (ASW) yürütebilen dünyadaki ilk uzun menzilli İHA olma özelliğini taşıyor.

Wing Loong ailesinin görünümünü büyük ölçüde koruyan yeni dron, buna karşın donanımı ve görev profili açısından önemli bir sıçrama sunuyor. 20 metreyi aşan kanat açıklığı ile küçük bir iş jetine yakın boyutlara ulaşan sistem, 40 saate varan kesintisiz uçuş süresi ve 10 bin metre irtifa tavanı sayesinde deniz hattı üzerindeki kritik bölgelerde neredeyse iki gün boyunca kesintisiz devriye görevi üstlenebiliyor.

Yeni İHA’nın en dikkat çekici özelliklerinden biri, sonar şamandıralarını (sonobuoy) kendi başına bırakabilmesi. Normalde yalnızca insanlı deniz karakol uçaklarının gerçekleştirdiği bu işlem, su altındaki akustik verilerin toplanması için kritik öneme sahip. Wing Loong X, yalnızca bu şamandıraları dağıtmakla kalmayıp, topladığı akustik verileri yerleşik yapay zeka sistemiyle analiz ederek hedef sınıflandırması yapabildiği iddiasıyla öne çıkıyor.

Dahası, gelen bilgilere göre araç hafif sınıf anti-denizaltı torpidoları taşıyabiliyor, yani tespit ettiği hedefi kendi başına vurma kapasitesine sahip. Bu yetenekler doğrulanırsa Çin’in tartışmalı Güney Çin Denizi üzerindeki gözetim ve baskı kapasitesi dramatik biçimde artabilir. Aynı anda 20 ila 50 adet otonom denizaltı avcısı İHA’nın havada kalabilmesi, bölgedeki düşman denizaltıları için sürekli bir tespit riski yaratabilir. Bu durum, özellikle ABD ve müttefik ülkelerin denizaltıları açısından yeni taktik uyarlamalar gerektirebilir.

Ayrıca Çin, böyle bir sistemle birim maliyeti yaklaşık 220 milyon dolar olan ve 10-12 kişilik uzman ekip gerektiren insanlı deniz karakol uçaklarının (ASW) geliştirilmesi ve bakımına duyduğu ihtiyacı da büyük ölçüde azaltmış oluyor.

Buna karşılık Wing Loong X çok daha düşük maliyetle üretilebiliyor, sürü halinde konuşlandırılabiliyor ve düşürülmesi hâlinde yüksek operasyonel kayıp oluşturmuyor.

Ancak tartışmalar da yok değil. Yapay zekânın bir hedefin denizaltı olup olmadığına karar verip buna bağlı olarak torpido ateşlemesi, hem etik hem güvenlik açısından önemli soru işaretleri doğuruyor. Bu yüzden insanlı platformların eğitimli operatörleri, radar, sonar, IR ve elektronik istihbarat verilerini bir arada değerlendirerek karar veriyor. Bu hassas süreci bir dronun otonom biçimde hatasız işlemesi halen birçok uzman tarafından zor kabul edilen bir iddia.