Bursa Büyükşehir Belediyesi, 6 yıl önce İznik ilçesinin tarihi dokusunu belgelemek için helikopterle yaptırdığı hava çekimi fotoğraflarını, incelenmesi için Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şahin'e gönderdi. Fotoğrafları inceleyen Şahin, İznik Gölü'nde tarihi bir yapının siluetini gördü. Böylece bütün dünyayı heyecanlandıran bir keşfe imza atılmış oldu.

2 bin yıllık tarihe ışık tutan olayın ardından yapılan ilk kazılarda, Apollon Tapınağı, senato sarayı ve Neophytos adına 4'üncü yüzyılda inşa edilen kiliseden oluşan bir bazilika bulundu. Kültür Bakanlığı'nın izni ile İznik Müze Müdürlüğü Başkanlığı tarafından sürdürülen bazilika kazısının danışmanlığını, Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şahin yapıyor.

Çalışmalar aynı zamanda Türkiye'de ilk kez sualtında bir mimari yapıda gerçekleştirilen ilk kazı olma özelliğini taşıyor. Göl kıyısının 20 metre açığında, 2 ila 5 metre derinlikteki bazilikada, alanlarında doktora ve yüksek lisans yapan uzman dalgıçlar görev alıyor.

M.Ö. 2'nci yüzyıldan itibaren burada bir yapı kompleksi olduğu aktarıldı.

15 yaşında öldürülen Aziz Neophytos adına 4'üncü yüzyılda inşa edilen kilise, şu an kazı yaptığımız yapı olmalı. İznik, Hristiyanlar için çok önemli bir merkez. Bunun en önemli sebebi 1'inci ve 7'nci konsillerin burada toplanmış olması" dedi. "Son yüzyılın en büyük keşfi" olarak kayıtlara geçen bazilika, düzenlemelerin ardından tıpkı Göbeklitepe'de olduğu gibi yüzer bir iskele modeliyle ziyaretçilere açılacak. Ayrıca farklı kurumların yetki alanı içinde kalması sebebiyle proje oluşturma ve ilgili kurumlardan gerekli izinlerin alınması için gerçekleştirilecek sürecin Bursa Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde başlatılmasına karar verildi.