Haber Merkezi Giriş Tarihi: 2025-11-26 17:12

Bağırsaklarımız tehlikede: Kimyasallar sessizce sağlığımızı bozuyor

Bağırsak mikrobiyomu, sindirim sistemimizde bulunan binlerce bakteri türü ve mikro-organizmadan oluşuyor. Bu sistem; kanser, uykusuzluk, kalp hastalıkları, tip 2 diyabet ve erken doğum gibi geniş bir sağlık yelpazesiyle ilişkilendiriliyor. Bilim insanları, doğada parçalanmayan ve “sonsuz kimyasal” olarak bilinen PFAS dahil toplam 1076 kimyasal kirleticiyi 22 farklı bağırsak bakteri türü üzerinde test ederek bu 168 toksik kimyasalı belirledi. Toksik bulunan maddeler arasında tarımda kullanılan pestisitler — özellikle herbisitler ve insektisitler — ile plastik ve yangın geciktirici maddelerde kullanılan endüstriyel kimyasallar yer aldı.

Bu kimyasallar genellikle yiyecek, içme suyu ve çevresel maruziyetler yoluyla vücudumuza giriyor ve araştırmaya göre çoğunun bağırsak bakterilerini etkilediği daha önce bilinmiyordu. Araştırma Nature Microbiology dergisinde yayımlandı. Çalışmanın yazarlarından Cambridge Üniversitesi araştırmacısı Indra Roux şunları söyledi: “Bazı kimyasalların bu kadar güçlü etkileri olması bizi şaşırttı. Örneğin yangın geciktiriciler ve plastikleştiriciler gibi birçok endüstriyel kimyasalın yaşayan organizmaları etkilemediği düşünülüyordu ama etkiliyor.” İnsanların bu kimyasallara ne kadar maruz kaldığı ve bunun gerçek hayatta bağırsak sağlığını nasıl etkilediği henüz net değil. Ancak önceki çalışmalar, çevresel kirleticilerin bağırsak mikrobiyomunu değiştirerek obezite ve insülin direncine yol açabileceğini gösteriyor.

Laboratuvar testlerinde bazı bakterilerin kimyasal kirleticilerden kaçınmak için işlevlerini değiştirdiği görüldü. Bu süreç bazı bakterilerin antibiyotiklere direnç kazanmasına neden oldu. Araştırmacılar, bunun insan bağırsağına da yansıması halinde enfeksiyonların tedavisini zorlaştırabileceği ve artan antimikrobiyal direnç (AMR) riskine katkıda bulunabileceği uyarısında bulundu. Kimyasallar için yapılan güvenlik testlerinin genellikle dar hedeflere odaklanıyor. Örneğin bir mantar ilacının parazit sporlarını ne kadar iyi öldürdüğü gibi araştırmalar yapılıyor. Ancak bağırsak bakterileri üzerindeki potansiyel etkileri gibi durumlar ise göz ardı ediliyor.

Cambridge Üniversitesi’nden Stephan Kamrad, “İnsan kullanımına yönelik yeni kimyasalların güvenlik değerlendirmeleri, bağırsak bakterilerimiz için de güvenli olduklarını garanti etmelidir,” dedi. Araştırmacılar, toksik etkilerin gerçek dünyada insan sağlığına yansıyıp yansımadığını anlamak için kimyasal maruziyetine ilişkin daha fazla saha verisi çağrısında bulundu. Bu arada, maruziyeti azaltmak için insanların evde pestisit kullanımından kaçınmaları ve meyve-sebzelerini iyi yıkamaları tavsiye edildi.