AA Giriş Tarihi: 2025-12-17 20:38

Atıktan yüksek teknolojiye: Yozgat’ta grafen ve aktif karbon hamlesi

Yozgat Bozok Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Berna Yavuz Pehlivanlı ile Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Malzeme ve Enerji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi fizikçi Prof. Dr. Hatice Kanbur Çavuş, Bozok Teknopark'ta "HADİD Enerji" ismiyle kurdukları şirkette, laboratuvar cihazları için KOSGEB'den yaklaşık 2 milyon liralık destek aldı.

Teknoparkta kurdukları laboratuvarda yaklaşık 5 ay önce çalışmaya başlayan akademisyenler, doğadaki grafitten (kurşun kalem ve bazı araç parçalarının yapımında kullanılan, yumuşak, kolay toz durumuna gelebilen, gri siyah renkli, yapay yoldan billurlaştırılabilen bir tür doğal karbon) grafen ve organik atıkları da işleyerek aktif karbon üretmeye başladı.

Prof. Dr. Berna Yavuz Pehlivanlı, grafitin tek karbonlu bir kompozisyon olduğunu ve çok yüksek sıcaklıklara maruz bırakıldığında elmasa kadar dönüşebileceğini söyledi. Grafitin, doğada yüksek sıcaklık ve basınca maruz kaldıktan sonra tek karbon haline geldiğini anlatan Pehlivanlı, laboratuvarlarda da benzer şartlar sağlanarak üretilebilen bir malzeme olduğunu ifade etti.

Kenevir atığı, mısır sapı, hurma çekirdeği, fındık kabuğu gibi organik atıkların çeşitli işlemlerden geçtikten sonra aktif karbona dönüştürülebileceğini dile getiren Pehlivanlı, şunları kaydetti: "Grafit ise daha yüksek sıcaklıklara ulaştığında grafene dönüşüyor. Yüksek teknolojinin kullandığı en önemli malzemelerden biri olan grafen, uzay teknolojilerinden günlük yaşantımızdaki bilgisayar teknolojilerine, flat ekranlardan kırılmaz camlara, gözlük camlarından korozyona dayanıklı materyallere kadar pek çok noktada kullanılıyor. Şu anda Türkiye'deki pek çok doğal grafit sahalarından örnekler aldık, kimyasal proseslerini gerçekleştirdik ve en son aşamaya kadar geldik. Gelecek sonuçlarla elektronik sektöründe elektriğin iletkenliği, pilin depolama özelliği ve yenilenebilir enerji konusunda güneş enerji panellerine, aktif karbon ürünlerinin birçoğunu verebilecek durumdayız."

DÜNYAYA SATABILIR HALE GELEBILMEK ISTIYORUZ: Prof. Dr. Hatice Kanbur Çavuş da şirketin temel amaçlardan birinin atıklardan ileri dönüşüm malzemesi üreterek teknolojiye kazandırmak olduğuna dikkati çekti. Her türlü organik atığın laboratuvarda belirli işlemlerden geçirilerek aktif karbon elde edildiğini anlatan Çavuş, "Laboratuvarda işlemler aşama aşama ilerlemektedir. Dışarıda çok daha yüksek maliyetlerle aldığımız bu ürünleri ülke ekonomisine kazandırarak kendi kendimize yetebilmek, sonra da dünyaya satabilir hale gelebilmek istiyoruz." dedi. Aktif karbonun da günlük hayatta kozmetikten diş macunlarına, arıtma tesislerinde, pil ve süper kapasitör yapımında kullanılan bir malzeme olduğunu anımsatan Kanbur, özellikle elektrikli araçların da revaçta olduğu bir dönemde aktif karbonun öneminin arttığını vurguladı.