DHA Giriş Tarihi: 2025-11-22 17:32 Güncelleme Tarihi: 2025-11-22 17:34

2 bin yıllık sır çözüldü! Harput Kalesi’ndeki gizli Roma geçidi

Elazığ’ın tarihi Harput Mahallesi’nde yer alan ve 4 bin 500 yıllık geçmişiyle birçok medeniyetin izlerini taşıyan Harput Kalesi’nde yeni bir keşif heyecanı yaşanıyor.

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Harput Mahallesi'nde, 4 bin 500 yıllık kesintisiz yerleşimin izlerini barındıran Harput Kalesi, geçen yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca 'Geleceğe Miras Projesi'ne dahil edildi.

Kalenin ikinci kapısının batısında ortaya çıkarılan gizli geçidin, kazı ve restorasyonu tamamlandı.

Yer altına yaklaşık 22 basamaklı merdivenle inilen, 15 metre uzunluğa ve 2 metre çapa sahip gizli geçit, kemerli ve tonozlu yapısıyla Roma Dönemi'nin mimari özelliklerini yansıtıyor.

Gizli geçidin konservasyon çalışmalarının tamamlandığını belirten Harput Kalesi Kazı Başkanı Prof. Dr. İsmail Aytaç, kalede şu ana kadar 4 gizli geçidin tespit edildiğini belirterek "Gizli geçitler, özellikle kaleler kuşatıldığı zaman içerdekiler, çok darda kaldığında su ve gıda ihtiyaçları bazen de silah savunma ihtiyaçlarını karşılamak için yapılırlar. Bu kalede şu an gördüğümüz yerde, 17 basamakla aşağı iniyoruz.

Dönüş U şeklinde, dışarıya doğru aşağı meyilli şekilde yapılmış. Kalede 4 tane olduğunu söylemiştim, özellikle bunlar dönemin mimarı özelliklerine göre yapılıyorlar. Şu an bulunduğumuz yerde, şu gördüğümüz kısım, Roma Dönemi'nin orijinal tuğlaları ve harcıyla yapılmış. Bazı yerde düşmeler olmuştu, bunun üstünde yıkıntı olmasın diye biz burayı güçlendirdik ve şu anda kısmen ziyarete açık hale geldi.

Aydınlatmasını da yaptık ama kalede daha Kızlar Burcu var. Kalenin önündeki hamamdan kalenin içine giren geçit de var. Ayrıca doğu taraftaki Meryem Ana Kilisesi'nden Harput Kalesi'ne çıkan bir basamaklı gizli geçidimiz de var. En az 4 tane diyoruz, belki kazılar devam ettikçe bu sayı da çoğalacak. Şimdi sözlü bilgilerden daha kalede birkaç tane daha gizli geçit olduğunda anlıyoruz. Fakat şu anlık, onu ispatlamış durumda değiliz" dedi.

Prof. Dr. İsmail Ayraç, alandaki çalışmaların tamamlandığını belirterek, "Gizli geçidimizde aslında zamanında kazının büyük kısmı tamamlanmıştı, fakat eksikler vardı. Ve bunun konservasyonunu yaptık. Konservasyonunu yaparken, üst kısımdaki kesitlerden tandırlar görmeye başladık. En üstten aşağı doğru indikçe üst üste 3 tane tandır sistemi ortaya çıktı. Burası, en azından bu gizli geçidin yapıldığı milattan sonra 1'inci yüzyıl Roma Dönemi'nden beri, özellikle üst kısmında sürekli bir atölye üretim merkezi olarak kullandığını anladık. Hemen yanlarında küllükler de çıktı. Hem gizli geçidin kendisi hem de üst kısımdaki tandırlar ve atölyelerin olduğu bölge tamamen ziyarete açık hale geldi. Hemen bunun yanında 52 basamaklı su sarnıcımız var. Onun üstünde yine demirci atölyeleri var, dolayısıyla yerleşim bakımından yoğun bir alan burası. Buranın büyük bir kısmında 2025 yılı sonu itibarıyla kazı, restorasyon ve konservasyonları tamamladık, ziyarete açık hale getirdik. Bazı küçük düzeltmelerle özellikle şimdiden sonra isteyen vatandaşlarımız kısmen ziyaret edebilecek. Özellikle bahar sezonundan sonra da gezi alanlarında açıklama levhaları, bilgileriyle beraber daha iyi bir ortamda ziyarete açmış olacağız" diye konuştu.