Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) Euclid sondasından alınan çarpıcı yeni fotoğraflar, evreni 'büyüleyici' ayrıntılarla gösteriyor. Temmuz ayında Florida'dan havalanan Birleşik Krallık destekli uzay aracı, Dünya'dan yaklaşık 1.6 milyon km uzaktaki görüş noktasından çektiği fotoğrafları gönderdi. Bunların arasında, 250 milyon ışık yılı uzaklıktaki Kahraman Kümesi'ndeki 1000 gökadanın görüntüsü ve Orion takımyıldızındaki Atbaşı Bulutsusu'nun görüntüsü yer alıyor. Ayrıca büyüleyici bir sarmal galaksi, bir 'düzensiz cüce galaksi' ve küresel bir küme (yaklaşık 400 bin eski yıldızdan oluşan yoğun bir top) var. Yayınlanan ilk beş görüntü, Euclid'in evrenin şimdiye kadarki en kapsamlı 3 boyutlu haritasını oluşturma yönündeki altı yıllık misyonunun ilk adımı.

ESA, başka hiçbir teleskopun gökyüzünün bu kadar geniş bir bölümünde bu kadar keskin astronomik görüntüler oluşturamadığını söyledi. Temmuz ayında bir SpaceX roketiyle fırlatıldığından beri Euclid, uzayın 'ikinci Lagrange noktası' olan L2'de bulunuyor. Burası, uzayda Dünya ile güneş arasında, oraya gönderilen nesnelerin sabit kalma eğiliminde olduğu bir konum. L2, güneşten bakıldığında Dünya'nın doğrudan 1,5 milyon km 'arkasında' yer alır; bu, Ay'dan neredeyse dört kat daha uzaktadır. Gelin şimdi uzay aracının gönderdiği fotoğraflara daha yakından bakalım. Yukarıdaki görüntü, Yunan mitolojik kahramanının adını taşıyan takımyıldızdaki bir gökada kümesi olan Kahraman Kümesi'ne ait 1000 gökadayı gösteriyor. Bu 1000 gökada, görüntüdeki en parlak gökadalardır, ancak arka planda daha sönük görünen 100 binden fazla ek gökada da bulunmakta.

Bu sönük gökadaların çoğu daha önce görülmemişti ve bazıları o kadar uzakta ki ışıklarının bize ulaşması 10 milyar yıl sürdü. Dünya'dan 240 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alan Perseus, evrende bilinen en büyük yapılardan biridir; genişliği yaklaşık 11 milyon ışık yılıdır ve geniş bir sıcak gaz bulutunun içine gömülmüş binlerce galaksiyi içerir. Orion takımyıldızında bizden yaklaşık 1.375 ışıkyılı uzaklıkta bulunan Atbaşı Bulutsusu, genç, sıcak yıldızların içeriden aydınlattığı iyonize gaz bulutundan oluşur. Bulutsular, yıldızlar arasındaki boşluğu kaplayan ve yeni yıldızlar için bir 'bebek odası' görevi gören devasa toz ve gaz bulutlarıdır.

Yukarıdaki görüntüde, at başının üzerindeki Sigma Orionis adı verilen çok parlak bir yıldızdan gelen UV radyasyonu, at benzeri figürün arkasındaki bulutların hafifçe parlamasına neden oluyor. Bu arada at başının kalın bulutları doğrudan arkasından gelen ışığı engeller ve bu da başın karanlık görünmesine neden olur. ESA, bulutsunun kendisinin büyük ölçüde soğuk moleküler hidrojenden oluştuğunu, bunun çok az ısı yaydığını ve hiç ışık yaymadığını söyledi. İkonik Atbaşı Bulutsusu, bir asırdan fazla bir süre önce keşfedilmesinden bu yana astronomi kitaplarını süsledi, ancak bu onun şimdiye kadarki en iyi fotoğrafı. IC 342 veya Caldwell 5 olarak da bilinen ve yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz 'Gizli Galaksi', yaklaşık 11 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan sarmal bir galaksidir. Adını Samanyolu'ndan gelen toz ve gaz katmanlarının arkasında olmasından alıyor; ancak Euclid teleskobu, gelişmiş hassasiyeti ve optikleri sayesinde öncekilerden daha keskin bir görüntü yakalamayı başardı.

Uzay sondası, tozların arasından bakmak ve galaksinin kütlesine hakim olan birçok soğuk ve düşük kütleli yıldızdan gelen ışığı ölçmek için yakın kızılötesi cihazını kullandı. Dördüncü çekim, Yay takımyıldızında yaklaşık 1,6 milyon ışıkyılı uzaklıkta bulunan ve onu Samanyolu'nun en yakın komşularından biri yapan bir cüce galaksiyi gösteriyor. NGC 6822 olarak adlandırılan bu yıldızın 1884 yılında keşfedildiği ve çapının yaklaşık 7 bin ışık yılı olduğu biliniyor. Cüce galaksiler birkaç milyar yıldızdan oluşan küçük galaksilerdir, ancak NGC 6822 aynı zamanda şekli nedeniyle 'düzensiz' olarak da tanımlanmaktadır. Son olarak, NGC 6397 adı verilen küresel bir küme, gece gökyüzünde inanılmaz bir ateşböcekleri kümesi veya bir 'mücevher kutusunun' içindekiler gibi sayısız parlak yıldızı gösteriyor. Küresel kümeler, yer çekiminin etkisiyle bir arada tutulan yüz binlerce yıldızdan oluşan koleksiyonlardır ve yıldızların en yüksek konsantrasyonu merkezlerine doğrudur. NGC 6397 yaklaşık 400 bin yıldız içerir, ancak bazı küresel kümelerde bir milyon yıldız bulunur. Yukarıdaki muhteşem çekimde, NGC 6397 kümesinin, kendilerini parlatan hidrojen yakıtlarını tükettikleri için ömürlerinin sonuna yaklaşan mavi yıldızları dikkat çekiyor. Şimdi çekirdeklerinde helyumu enerjiye dönüştürüyorlar, helyum daha yüksek sıcaklıkta kaynaşıyor ve mavi görünüyor. Bu arada, kırmızımsı parıltı, hidrojen yakıtlarını tüketen ve boyutları genişleyen kırmızı dev yıldızlardan kaynaklanırken, küçük beyaz nesneler arasında Güneşimiz gibi yıldızlar da yer alıyor.