Libya’da BM nezdinde tanınan ve meşru hükumet olan Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH)’ne bağlı güçler 18 Mayıs 2020’de Vatiye Hava Üssünü darbeci Halife Hafter’e bağlı güçlerden temizleyerek tekrar kontrol altına almıştı. Daha sonraki süreçte Trablus ekseninin tamamında UMH güçlerinin hakimiyeti sağlamasıyla bölgeye Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından uçuşlar artmıştı.

Özellikle Vatiye Hava Üssünün ele geçirilmesi sonrasında Türkiye ve Libya arasında askeri kargo uçakları ile bir hava köprüsü oluşturuldu. Temmuz 2020 itibariyle TSK’ya ait nakliye uçakları doğrudan Vatiye Hava Üssüne uçuş gerçekleştirmeye başladı.

Bu süreçte TSK’ya ait C-130E ve A400M nakliye uçakları Vatiye Hava Üssüne ve Misrata’ya uçuş gerçekleştirdi. Ağustos 2020’de de TSK’ya ait A400M ile C130E nakliye uçakları Vatiye ve Misrata’ya uçuşlar gerçekleştirmişti. 2020 yılı Eylül ve Ekim aylarında ise bahse konu uçuşların sayısında ciddi bir düşüş gözlemlendi.

Uçuşlarda yaşanan düşüş taraflar arasındaki sıcak çatışmaların yerini “barış görüşmelerine” bırakması ile doğrudan bağlantılıydı. Kasım 2020 sonu itibariyle ise Vatiye Hava Üssü özelinde Libya’ya gerçekleştirilen uçuşlarda artış gözlemlendi.

26 Kasım 2020 ve 28 Kasım 2020 tarihlerinde yine Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait üç adet A400M nakliye uçağı Libya’ya uçuş gerçekleştirmişti. Bahse konu uçuşların tamamı Vatiye Hava Üssüne uçuş gerçekleştirildi. Uzun bir aranın ardından TSK’nın Libya özelinde Vatiye Hava Üssüne uçuşlarında gözle görülür bir artış yaşanıyor. Son bir hafta içerisinde TSK’ya ait A400M uçakları ile Vatiye Hava Üssüne en az dokuz uçuş gerçekleştirildi.

Son olarak 1 Aralık 2020 gününde Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait üç adet A400M nakliye uçağı Libya’ya, Vatiye Hava Üssüne uçuş gerçekleştirdi. Bahse konu uçaklardan birisi Konya’dan havalandıktan sonra Vatiye Hava Üssüne uçuş gerçekleştirdi. 28 Kasım 2020 günü Konya’dan kalkış yaptıktan sonra Vatiye Hava Üssüne iniş gerçekleştirdiği gözlemlenen A400M nakliye uçağının ardından ikinci ve üçüncü A400M nakliye uçakları da İzmir ve Kayseri’den havalanarak Libya’ya, Vatiye Hava Üssüne uçuş gerçekleştirdi. Daha sonra Vatiye Hava Üssünden kalkan TSK’ya ait A400M nakliye uçakları Türkiye’ye dönüş yaptı.

TSK tarafından Libya’ya gerçekleştirilen nakliye uçağı ile sevkiyatlarda envanterdeki en fazla yük taşıma kapasitesine sahip A400M nakliye uçakları da bu süreçte aktif olarak kullanılmaya başlandı. Bu bağlamda Temmuz 2020 içerisinde Türkiye’den Libya’ya ilk kez A400M nakliye uçakları ile uçuş gerçekleştirildi. A400M azami 37 ton yük taşırken hava köprüsünde görev alan Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki C-130 ise azami 20 ton yük taşıyabiliyor.

Libya ve Türkiye arasında hava köprüsü - 21 Mayıs’ı 22 Mayıs’a bağlayan gece sivil hava trafik takip sitelerinde Türkiye’den kalkan C-130 Hercules nakliye uçağı görünmüştü. Uçak Türk askerlerinin konuşlu olduğu belirtilen Libya’daki Misrata askeri üssüne iniş gerçekleştirmişti. 23 Mayıs 2020’de ise İstanbul’dan kalkan 2 adet C-130 nakliye uçağı ve arkalarından havalanarak aynı rotayı takip eden 2 adet C-17 Globemaster III askeri nakliye uçağı Libya’ya gitmişti. 24 Mayıs tarihinde bir C-130 uçuşu daha gerçekleşti. Takip eden günlerde de özellikle C-130 nakliye uçakları ile Libya ve Türkiye arasındaki uçuşlar devam etmişti. Mayıs 2020’de Libya ve Türkiye arasında C-130 nakliye uçakları ile en az 15, C-17 Globemaster III uçakları ile ise en az 2 uçuş gerçekleştirildi.

Türkiye ve Vatiye Hava Üssü - Çeşitli yerli ve yabancı kaynaklarca Türkiye’nin Vatiye üssüne birlik kaydıracağı ve hatta üsse F-16 savaş uçakları yerleştireceği belirtilmişti. 2. Dünya Savaşı’nda ABD tarafından inşa edilen Vatiye Hava Üssü boyutu ve konumu itibariyle kritik öneme sahip.

Rusya’nın bölgeye de-facto olarak yerleşmesi ile Libya yeni bir açmaza sürüklenmiş durumda. Hafter güçlerinin Vatiye’nin düşüşü ile başlayan geri çekilmesi ise durmuş vaziyette. Bölgede barış görüşmeleri ile ilgili söylentiler dillendirilmiş olsa da özellikle savaş uçaklarının konuşlandırılması dahil yoğun silahlanma bölgedeki sıcak ”hava”nın kalıcılığına işaret.

Bu kapsamda Libya’ya yapılan sevkiyatlar, Türkiye’nin Trablus’un ve bölgedeki unsurlarının güvenliği birincil sebep olmak üzere bölgede daha fazla bayrak göstereceği ve belki de ateş destek faaliyetlerinde bulunacağının işareti olarak algılanıyor.

Türk Silahlı Kuvvetleri, 4 Temmuz 2020 tarihinde Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güçleri tarafından kontrol altına alınan Vatiye Askeri Hava Üssüne MIM-23B Hawk hava savunma sistemleri konuşlandırmıştı. Kaynak: Defence Türk