DHA Giriş Tarihi: 2025-12-18 22:15 Güncelleme Tarihi: 2025-12-18 22:20

Surların en eski bölümü! Toprağın altından tarih çıktı

Yüzyıla yakın süredir toprağın altında kalan Diyarbakır surlarının en eski izleri, İçkale’de yürütülen kazı çalışmalarıyla yeniden gün ışığına çıktı.

Sur ilçesinde yer alan İçkale’de, Artuklu Sarayı kazı çalışmaları sürüyor. Kazı Başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız, bu yıl çalışmaların özellikle sarayın kuzeyinde bulunan ve ‘Alay Meydanı’ olarak adlandırılan bölümde yoğunlaştığını söyledi.

Prof. Dr. Yıldız, Alay Meydanı’nda 5x5 metre ölçülerinde 26 açmada çalışma yapıldığını belirterek, “Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Dicle Üniversitesi rektörlüğünün iş birliği ile yürütülen Diyarbakır İçkale Artuklu Sarayı’nın kazı çalışmaları, 2025 yılı ‘Geleceğe Miras’ projesi kapsamında devam ediyor. Kazı çalışmalarına 2 Ocak 2025 tarihinde büro çalışmalarıyla başlandı. 23 Haziran 2025 yılından itibaren de arazi çalışmalarına devam edildi. Arazi çalışmalarımız devam ediyor. 31 Aralık tarihinde sonlanacak. Bu yıl özellikle sarayın kuzey tarafında bulunan ve alay meydanı olarak adlandırılan bölümde kazı çalışmaları yaptık. Şimdiye kadar yaptığımız çalışmalarda toplamda 5x5 metre ölçülerinde 26 açmada arkeolojik kazı çalışmaları yapıldı. Toplamda 650 metrekarelik bir alanın arkeolojik kazısı tamamlandı. Özellikle Alay Meydanı açık hava toplantıların, törenlerin yapıldığı mekandı. Buranın çevre düzenlemesinin yapılması amacıyla 2025 kazı çalışmalarında ağırlıklı olarak Alay Meydanı çalışıldı. Alay Meydanı'nda yaptığımız çalışmalarda Diyarbakır surlarının en eski kısmı olan tahminen Huriler döneminde yapıldığını düşündüğümüz yaklaşık 100 yıldır toprak altında olan 1,35 metre yükseklikte 17 metrelik uzunluğu olan kısmı ortaya çıkartıldı” dedi.

Kazı çalışmalarında yeni bulguların da gün yüzüne çıkartıldığını ifade eden Prof. Dr. Yıldız, “Tabi bu sur kısmı Diyarbakır surlarının ilk bölümü olduğu için aynı zamanda o dönemde surların yapıldığı teknik, kullanılan taşlar hakkında da bilgi vermektedir. Büyük ebatlı blok taşlar kullanılmıştır, düzgün kesme taş şeklinde. Ancak bunların temel kısmında daha küçük boyutlu kırma taş malzemesinin kullanılması da dikkat çekicidir. Yapılan kazı çalışmalarında aynı zamanda Osmanlı döneminde bu surların hemen önüne çeşitli mekanların eklendiğini de görüyoruz. Bu mekanlara ait şu anda iki kemerin özengi seviyesinin, başlangıç seviyesinin olduğu kısımlar ortaya çıkartıldı. Alan tabi Cumhuriyet döneminde çok yoğun bir şekilde kullanıldığından dolayı aynı zamanda betonarme yapılara ait izler de var. Bu yıl da yaptığımız çalışmalarda eksi 4,45 metre derinlikte Diyarbakır'ın altını kaplayan zemin kayalığa ulaşıldı. Özellikle ilk çağlardan o zemin kayalıktan taşların kesilmesi dikkat çekicidir. Anlıyoruz ki aslında ilk insandan günümüze kadar insanlar teknolojiyi kullanmış ve bulunduğu alanda o teknolojiden yararlanarak yapılar inşa etmişlerdir. Amida Höyük ve Artuklu Sarayı, aslında bölgenin yıllarca yönetildiği bir merkez konumundadır. Şu ana kadar yaptığımız çalışmalarda 10 bin yıllık kesintisiz yaşamıyla Diyarbakır Amida Höyük, eski adıyla Amid şehri, Filistin'in Eriha kentinden sonra kesintisiz yaşamın devam ettiği dünyanın en eski 2’nci kenti konumundadır. Alay Meydanı’nda düzenlemeler devam ediyor. Kazının bitimi ile beraber çevre düzenlemesi yapılacak. Burası aynı zamanda Diyarbakır içinde bir açık hava etkinlik alanı olacak” dedi.