Haber Merkezi Giriş Tarihi: 2025-11-10 00:49 Güncelleme Tarihi: 2025-11-10 01:00

ABD'nin aklını alacak gelişme! Aradaki fark kapanıyor

Savaş sanayisinde neredeyse tekel konumunda olan ABD bu özelliğini kaybetmeye başladı.

Çinli bilim insanları, turbofan ve turbojet arasında geçiş yapabilen yeni nesil “uyarlanabilir çevrimli motor” geliştirdi. Mach 4’e kadar verimli çalışan sistemin itkiyi G artırdığı, yakıt tüketimini ise üçte bir oranında azalttığı bildirildi.

Çin Mühendislik Termofiziği Enstitüsü, ses hızının dört katına (Mach 4) kadar verimli çalışabilen devrim niteliğinde bir jet motoru geliştirdiğini duyurdu. “Uyarlanabilir çevrimli motor” (Adaptive Cycle Engine – ACE) olarak tanımlanan sistem, uçuş şartlarına göre yapısını dinamik biçimde değiştirebiliyor.

Bu teknoloji sayesinde motor, klasik jet motorlarında görülen “verimlilik-güç ikilemini” ortadan kaldırıyor. Düşük hızlarda yakıt tasarrufu için turbofan moduna geçerken, yüksek hızlarda hava akışını çekirdeğe yönlendirip turbojet moduna geçiyor ve maksimum itki sağlıyor.

Laboratuvar testlerinde motorun, mevcut muadillerine göre ' ila G arasında daha yüksek itki ürettiği ve yakıt tüketimini yaklaşık 0 azalttığı bildirildi. Çinli araştırmacılar, bu verilerin doğrulanması hâlinde motorun ABD’nin 6. nesil savaş uçağı projelerinde kullandığı GE XA100 ve Pratt & Whitney XA101 sistemlerinden daha verimli olabileceğini belirtiyor.

ABD’deki mevcut uyarlanabilir motorlar çift akışlı (dual bypass) sistemle çalışıyor. Çin’in yeni tasarımında ise üçüncü bir soğuk hava kanalı bulunuyor. Bu “üç akışlı yanma” mimarisi, motorun fazla ısıyı emmesine ve egzoz sıcaklığını düşürmesine olanak tanıyor. Böylece motor, hem elektronik bileşenlerin ısısını dengeleyebiliyor hem de kızılötesi görünürlüğü azaltarak uçağın radar izini küçültüyor. Uzmanlara göre bu yapı, Çin’in gelecekteki hipersonik platformlarında termal yönetim açısından büyük avantaj sağlayabilir.

Yeni motorun en dikkat çeken özelliklerinden biri “bypass yanma odası.” Bu sistem, yanmamış havayı ikinci bir kanalda yakarak ek itki üretiyor. Böylece motor, turbojet ve ramjet sistemlerinin birleştiği hibrit bir yapı oluşturuyor. Bu yaklaşım, hipersonik uçuş teknolojilerine geçişte önemli bir kilometre taşı olarak değerlendiriliyor.

Henüz prototip motorun yalnızca yer testlerinde denendiği bildiriliyor. Uçuş testi yapılmadığı için verilerin bağımsız olarak doğrulanması mümkün değil. Ancak açıklanan teknik prensipler —üç akışlı çevrim, bypass yanması ve dinamik hava yönetimi— günümüzde ABD ve Avrupa’daki ileri düzey motor projeleriyle bilimsel olarak örtüşüyor.

Çin’in geliştirdiği bu sistem, uçuş koşullarına göre “kendi şeklini değiştirebilen” ilk jet motoru olarak tanımlanıyor. Eğer açıklanan performans değerleri doğrulanırsa, bu teknoloji Çin’in yalnızca askeri havacılıkta değil, geleceğin hipersonik taşımacılık sistemlerinde de büyük bir sıçrama yapabileceği anlamına geliyor.