• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0
Sedat Yılmaz
Sedat Yılmaz
TÜM YAZILARI

Türkler balık sever hem de ne sever!

02 Aralık 2018
A


Sedat Yılmaz İletişim:

Yıllardır başta Norveç’ten ithal edilen deniz ürünleriyle “balık-ekmek” kültürünü sürdürmek ne kadar milli, orası tartışılır! Ancak bu ithal yaklaşıma, yetersiz olsa da “ithal ikamesi” ile karşılık veren oldukça fazla kurum, kuruluş ve firmamız var.

Eski bakanlarımızdan Ekrem Pakdemirli’nin oğlu Dr. Bekir Pakdemirli, Başkanlık sisteminin ilk Tarım ve Orman Bakanı. Balıkçılık politikasında agresif. Öyle ki 1 milyar dolarlık 2023 yılı su ürünleri ihracat hedefini iki kat artırarak 2 milyar dolara çıkardı. Pakdemirli daha cesaretli!.. Daha gözü kara!..

Gelelim; vefakâr, cefakâr olduğu kadar destan yazan kuruluşlarımıza…

İşte Dardanel firması… 35 yıl önce Niyazi Önen tarafından balık-ekmek yemeyi sevdirmek ve gelecek kuşaklara taşımak amacıyla kurulmuş. Niyazi Bey yıllar önce yola çıktığında Türkiye’de kişi başı ton balığının tüketimi 100 grammış!

Dardanel bugün 2018 yılı itibariyle dış satımını iki kat artmış. 35 ülkeye ihracat yapan Dardanel’in yılsonu hedefi 25 milyon dolar. Çanakkale’de 70 bin ton üretim kapasiteli fabrikaları var.

Niyazi Önen’e balık sektörünün Ulubatlı Hasan’ı desek yeridir.

***

“Balık-ekmek” konseptindeki ilk firmamız Dardanel, aslında işin başlangıcı… Şirket şu sıralar Dardenia restoranlar zinciri markasıyla büyümede farklı bir yol izliyor. Henüz 4 yaşındaki Dardenia, bir zamanlar İstanbul Eminönü ve Beyazıt’ta yaşanan “balık-ekmek” yeme kültürünün modern yüzü…

Dardanel’in en aktif çalışanı Niyazi Bey’in kızı Ayşe Önen… Kendisi Dardanel Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Üyesi ve şirketin ithalat ve ihracat sorumlusu. Tabi Dardanel’in tek markası yok… Dardenia’nın yanında Mr. No, Baricci, Tonkinos ve Troya markaları da etkili. Fakat Dardenia, şirketin gözdesi.

Ancak Niyazi Önen’i harekete geçiren ve sektörün gelişmesinde önemli katkısı olan “markaların efendisi” ve “pazarlamanın dâhisi” Caner Tunaman’ı unutmamak lâzım…

Sâdece dünyada değil Türkiye’nin ekonomik krizlerle ve darbelerle anılan kapalı ekonomi yıllarında bile O’nun yaptığı ihracat hamleleri, kurduğu markalar bugün üniversitelerde ders okutulacak kadar önemli. Tunaman’ın “tüketici mülâkatları”“doğal reklâmlar”“5 saniyelik reklâmlar” gibi devrim sayılabilecek çalışmaları bugün hâlâ marketing ve reklâmcılıkta kullanılan argümanlar.

Caner Tunaman gerçekten pazarlama ustası... Birçok sektöre elini değdirmiş ve çok sayıda firmayı parlatmış, markalaştırmış… O, İstanbul’a deniz otobüslerini bile kazandırmış… Zirâ İDO’nun kurucuları arasında. Diğer taraftan Dardanel’i Dardanel yapan belki Niyazi Önen’di ama, markanın tanımında asıl aktör Caner Tunaman’dı. O, 1966 yılında Ortadoğu Teknik Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun olur olmaz yurt dışı ve yurt içinde âdeta şirketlerin “marka babası” hâline geldi.

***

Kendisiyle 2012 yılında bir Eylül günü tanışmıştım. O zaman ünlü İglo’nun başkanlığını yapıyordu. Caner Tunaman ile görüşmemizde “Türkiye olarak üretiyoruz. Ancak en büyük sıkıntımız pazarlama. Ne yapabiliriz?” diye sormuştum. Bana tarihi bir cevap vermişti… “Pazarlama, uyuyan sektörleri uyandırmak için faaliyet gösterdiği zaman başarılı olur…” demişti.

Tunaman diğer taraftan “Türk insanı balık yemez” anlayışını yıkan duayenlerden… 2012 yılındaki o buluşmamızda bana Dardanel’in patronu Niyazi Önen’den kendisine gelen iş teklifini ve daha sonra gerçekleştirdiği ilginç çalışmasını anlattı…

“Niyazi Bey’in iş teklifini kabul ettim. O yıllarda Dardanel yıllık 400 bin kutu balık satıyormuş. Ben aylık zannettim, şaşırdım. Bunun üzerine 2 bin evde balık anketi yaptırdım. Balık eti yeme oranı yüzde 1 seviyesindeydi. Ancak yüzde 99’luk kesim, balık yemeği çok faydalı bulduklarını fakat yüksek fiyat ve ulaşamamaktan kaynaklı alamadıklarını söyledi. Hemen bir TV reklâm filmi yaptık… Mavi zemin üzerine teleks sesi efektli (Et yiyorsunuz, tavuk da. Ya balık?) Ardından büyük bir soru işareti ve (Halbuki balık dünyanın en faydalı gıdası) sloganlı reklâm filmi çok tuttu... Bir sonraki anket araştırmasında yüzde 1›lik balık yeme oranının yüzde 41›e çıktığını gördük…”

***

Tabi, Caner Tunaman asıl ilgi çekici hâdiseyi bundan sonra aktardı…

“Bir gün telefonum çaldı… Vehbi Koç!.. Kendisiyle hiç tanışma fırsatı bulamamıştım… Beni tebrik etmek için aramış… İfadeleri hâlâ kulaklarımdan gitmiyor… (Evladım kutlarım seni… Beni haklı çıkardın… ‘Ton balığı yapın’ diye şirketlerime söyledim… Başaramadılar… Bana ‘Türkler balık yemez’ diyerek sektöre girmediler. Çalışman gösterdi ki, Türk halkı balık yiyormuş… Seni tekrar tebrik ediyorum) deyince dünyalar benim oldu…”

Sektörde başarı hikâyelerimiz Dardanel ile sınırlı değil… O kadar çok ki… Biri de yetiştiricilikte Türkiye’nin en büyük balık üreticisi ve ihracatçısı Bodrum merkezli Kılıç Holding… Sâdece üretimde değil eğitimde dâhi ön sıralarda koşan bir şirket… Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Kılıç daha 4 gün önce Muğla Valisi Esengül Civelek’in de hazır bulunduğu toplantıda “Eğitime Yüzde 100 Destek Projesi” kapsamında Bodrum Güvercinlik’te 10 milyon lira yatırım bedelli Denizcilik Meslek ve Teknik Anadolu Lisesi’nin protokolüne imza attı.

Balıkçılık sektörünün istenilen yere gelmesi adına kapasitelerini artırmak için çabalayan şirketlerimiz Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızdan hâlen masada bekleyen üretim alanlarına dâir Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporlarının onayını bekliyor.

İşletmelerimizin başarı hikâyelerine devam edeceğim…

 

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23