Haber Merkezi Giriş Tarihi: 2025-07-21 12:56

Uzman isimden korkutan hava kubbesi uyarısı: 'Bu olursa Türkiye kilitlenir!'

Halihazırda Türkiye'nin güney ve doğusunu etkisi altına alan Basra kökenli sıcak hava dalgasına ek olarak, Salı gününden itibaren özellikle İstanbul ve batı bölgelerde Afrika sıcak hava dalgasının etkili olması bekleniyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden yapılan açıklamaya göre yeni haftada sıcaklıklar ülke genelinde 3 ila 5 derece artış gösterecek.

Türkiye daha yüksek sıcaklıklara teslim olmaya hazırlanırken WeatherX'in eş kurucusu, Cloud Appreciation Society Üyesi Meteoroloji Yüksek Mühendisi Kutay Mıhlıardıç, yaşanacak sıcaklık dalgasının bu kez farklı olacağını ve sıcaklığın Türkiye içinde kilitli kalacak şekilde daha uzun süre hissedileceğini söyledi. Türkiye üzerinde 'Sıcak Hava Kubbesi'nin oluşacağına dikkat çeken Mıhlıardıç, bu nedenle sıcaklığın yerinde sabitleneceğini ve en az 5 gün sürmesi beklenen sıcak hava dalgasını destekleyeceğini dile getirdi. Mıhlıardıç'ın aktardığına göre bu kubbe, bu süreçte Doğu Karadeniz hariç ülke genelinde 1 damla bile yağış düşmesini engelleyecek.

Mıhlıardıç'ın X hesabından yaptığı paylaşım şu şekilde: "Yeni haftada Türkiye’nin büyük bölümünde, sıcak hava dalgası tanımına uygun bir atmosferik düzenin etkili olacağı görülüyor. Ancak bu sıcak hava dalgası, tipik bir Afrika Subtropik Sırtı senaryosundan farklı dinamiklerle şekillenecek. Şu anda Batı Avrupa’ya derin şekilde dalan bir trof Azor yüksek basıncını kısmi olarak batıya iterek parçalamış durumda.

Ancak dikkat! Bu sırtın tam çekirdeği bizde değil. Yani, 500 hPa'da sıcaklıkları destekleyen bir yapı var ama #subtropikal sırtın merkezinde değiliz — doğu kolunda, daha yatay gelişmiş ve genişleyen bir sırt alanında kalacağız.

Bu ne demek oluyor? Üst seviyedeki zayıf sırtın getirdiği sübsidans bileşeni ile beraber orta troposferde yaygın ama çekirdeksel olmayan bu yapı var. Bir yandan da yüzeyde ise Türkiye’nin doğusunda organize olmaya çalışan bir termal alçak var. Yani üst seviyede saat yönünde dönen bu antisiklonik yapı ile, yüzeyde Basra Alçağı'nın ters yönde (siklonal) yayılması arasında atmosferde bir dinamik karşıtlık oluşuyor. Bu karşıt yönlü sirkülasyonlar, Türkiye üzerinde özellikle orta troposferde dikey bir sıkışma etkisi yaratarak sıcak havanın içeride kilitlenmesini kolaylaştıracak.

Bu da bizi klasik Afrika sırtı altında kavrulan bir coğrafyadan ziyade, daha sinsice işleyen sıcaklıkları yavaş yavaş arttıran ve zamana yayılan bir mekanizmanın içine sokuyor! Başka bir deyişle, yukarıdan bastıran sırt ve aşağıdan genişleyen alçak basınç birleşimi, özellikle Türkiye’nin iç ve doğu kesimlerinde bir tür termal kilitlenme yaratacak. Bu yapı hem ısıyı içeride tutacak, hem de atmosferin hareketliliğini kısıtlayarak bunaltıcı koşulları kalıcı hale getirecek.

Kilitlenme derken? Basra alçağının uzantısı olarak işleyen bu yapı, zayıf rüzgar gradyanı ve net güneşlenme koşullarıyla termik bir heatdome davranışı sergilemeye başlıyor. Yani Türkçe'si "Sıcak Hava Kubbesi" olarak çevrilebilir. Bu mekanizma, sıcak havayı yukarıdan bastırarak içeride tutmaya yarıyor. Adeta atmosferin “tutkalı” gibi düşünün. Sıcaklığı yerinde sabitleyecek ve en az 5 gün sürmesi beklenen sıcak hava dalgasını destekleyecek. Doğu Karadeniz hariç 1 damla bile yağış düşmesini engelleyecek.

Son verilere göre, yüzey sıcaklıkları normallerin çok üzerinde ve özellikle İç Anadolu, Güneydoğu ve Doğu Akdeniz’de maksimum seviyeye ulaşan bir sıcaklık sapması ölçülecek. Önüne gelenin “hava 45°C olacak, asfalt 60°C olacak” gibi en yüksek değeri söylersem daha çok dikkat çekerim mantığıyla konuştuğu bir ortamda, bu kez şehirlerin WMO standartlarına göre ölçülmesini beklediğim sıcaklıklarını paylaşmayacağım.

Ama sıcaklıklar, birçok şehirde bu yılın (hatta Marmara ve Ege'deki bazı yerlerde son yılların) en yüksek değerlerinden biri olacaktır. Peki ne kadar sıcak derseniz? En kötü senaryonun bir tık iyisi diyebilirim. Yani: Baya baya sıcak bi hafta... Peki neden bu kadar önemli? Çünkü ─sıcak hava dalgası─ tamamen bir Afrika etkisiyle değil, ama onun yayvan bir uzantısıyla beslendiği; son yıllarda daha sık gördüğümüz Doğu Akdeniz iklimine özgü kilitlenme tipi bir sinsi rejim ve gittikçe daha çok görülmeye başlandı. Ve unutmayın! Sıcak hava dalgaları bir günlük ekstrem değil, en az 5 gün süren atmosferik yorgunluk demektir. Bu süreç yaşlılar, hassas bünyeler, dış ortamda çalışanlar için ölümcül stres koşulları yaratabilir. Bu haftayı değerlendirirken sadece günün en yüksek sıcaklığına değil, ısı stresinin süreklilik riskine odaklanın"/ kaynak: gazeteoksijen