IHA Giriş Tarihi: 2025-12-11 14:40

Barajlar boşaldı, kesintiler her gün uygulanacak Çöpü çok suyu yok

İzmir'de yağışlardaki düzensizlikler ve altyapı kaynaklı yüksek kayıp-kaçak oranları, kentin su ihtiyacını karşılayan barajların doluluk oranlarını olumsuz etkiledi. İZSU Genel Müdürlüğü verilerine göre, kentin içme suyu ihtiyacının büyük bir bölümünü karşılayan Tahtalı Barajı'nda, geçtiğimiz yılın Aralık ayında yüzde 11,35 olarak ölçülen aktif doluluk oranı, bu yılın aynı döneminde yüzde 0,87 seviyesine kadar düştü. Geçen yıl yüzde 15,63 doluluk oranına sahip olan Balçova Barajı ile yüzde 0,85 seviyesindeki Gördes Barajı'nda su tamamen tükendi. Çeşme ve çevresine su sağlayan Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı'nda geçen yıl yüzde 15,06 olan su seviyesi yüzde 2'ye, Ürkmez Barajı'nda ise yüzde 6,91'den yüzde 5,53'e geriledi. Bölgede su miktarının en yüksek olduğu baraj ise yüzde 46 seviyesiyle Güzelhisar Barajı oldu.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) verilerine göre İzmir'de Ekim ayı uzun yıllar yağış ortalaması 44,6 kilogram olarak kaydedilirken, 2025 yılının Ekim ayında yağış miktarı 99,8 kilograma ulaşarak yaklaşık yüzde 123 artış gösterdi. Kasım ayında ise durum tersine döndü. Uzun yıllar ortalaması 81,4 kilogram olan Kasım ayı yağışı, 2025 yılında 48,3 kilogramda kalarak normal seviyenin yaklaşık yüzde 40 altında gerçekleşti.

Barajlardaki su seviyelerinin alarm vermesi üzerine İZSU Genel Müdürlüğü, 6 Ağustos tarihinde başlattığı su yönetimi uygulamasını aralıksız sürdürüyor. Su arzını dengede tutmak ve su iletimini sağlamak amacıyla yapılan planlama kapsamında; Bornova, Karşıyaka, Çiğli, Bayraklı, Konak, Buca, Gaziemir, Karabağlar, Balçova ve Narlıdere'nin de aralarında bulunduğu toplam 13 ilçede su kesintileri uygulanıyor. Daha önce 2 günde bir şeklinde süren su kesintilerinim artık her akşam saat 23.00 ile sabah 05.00 arasında gerçekleştirildiği duyuruldu.

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin İZSU yönetiminde bir hidrojeolog ya da jeoloji mühendisinin olmadığını belirten Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, "Kesinti saatlerinin artacağını ve 2026'da da devam edeceğini düşünüyorum. İZSU şu anda gece 23.00 ile sabah 05.00 arasında suyu kesmektedir. İnsanlar bu saatlerin su kullanımının düşük olduğu için önemsiz olduğunu düşünse de aslında bu saatlerde 75-80 bin metreküp gibi çok büyük bir su tasarrufu sağlanmaktadır.

Çünkü kayıp-kaçak oranı oldukça fazladır. İZSU'nun sayfasında bu oran yüzde 25 görünse de bana göre yüzde 35 civarındadır. 2000'li yıllarda kayıp-kaçak oranı yüzde 60'tı; sonrasında yoğun çalışmalarla yüzde 35'lere indirildi ancak şu anda tekrar yüzde 35 seviyesinde kalmış gibi görünmektedir. Bu nedenle altyapının mutlaka elden geçirilmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir." ifadelerini kullandı.

Bilimin gereği kuraklığın geleceğini söylenirse gelir; dünyadaki tüm bilim insanlarının da uyardığını kaydeden Yaşar, "Amerika'da çim dikmek ve biçmek yasaklandı, Fransa'da yüzme havuzlarına su doldurmak kısıtlandı, İspanya'da yeraltı suları sıkı denetim altına alındı ve elma, armut gibi çok su isteyen ağaçların sulanması yasaklandı. Dünya tedbirlerini aldı ancak biz almadık. Asıl sorunumuz su bilimcilerinin görev almaması ve özellikle Büyükşehir Belediyeleri ile su ile ilgili tüm birimlerde hidrojeolog ve jeoloji mühendislerinin bulunmamasıdır. 2010'dan sonraki dönemde baraj yüzde 90'lara varan doluluk yaşamış olsa da biz suyun yüzde 55'ini yer altından çekmeye devam ettik.

Yer altı suyunu çektikçe daha derine inilmesi gerekir ve bu daha fazla enerji harcanması, dolayısıyla daha yüksek maliyet anlamına gelir. İzmir, Türkiye'de suya en çok para veren şehir haline gelmiştir ve bunun nedeni sürekli yeraltından su çekilmesidir. Bu durum bilimsel açıdan büyük bir hatadır. 2026'dan sonra nötr iklim şartlarına geçileceği için daha iyi yağışlar beklenmektedir; bu öngörü Dünya Meteoroloji Örgütü'nün açıklamalarına dayanmaktadır. Türkiye nötr dönemde genellikle iyi yağış alır fakat asıl sorun yağış değil, su yönetimidir. Bizim su sorunumuz değil, su yönetimi sorunumuz vardır." diye ekledi.

Suda paranın bir öneminin olmadığını çünkü suyun her şeyden önemli bir madde olduğunu ifade eden Yaşar sözlerini şu şekilde noktaladı: "Su varsa devlet vardır. Sorun, bölgede çok büyük bir baraj bulunmaması değil, kar yağışının şehirler için belirleyici olmasıdır. Doğuda çok kar yağdığı için orada büyük barajlar vardır ve Türkiye nüfusunun yüzde 30'u orada yaşarken yüzde 70'i batıda yaşamaktadır.

izmir'de ise hem sanayi hem tarım yoğun olduğu halde Tahtalı Barajı'ndaki suyun aktif doluluğu 0.87'ye düşmüş ve sadece 2 milyon metreküp su kalmıştır. Normalde 300 milyon metreküplük aktif su hacmine sahip olan barajda su bitmiştir. Kuraklığın geleceğini çok önceden söylemiştik; 2020'de başkanlara mektup yazarak ‘Kuraklık geliyor, B ve C planlarınızı yapın' demiştik ancak baraj doluyken ciddiye alınmadı. 2021'de bile yüzde 60 su bulunuyordu ve arkadaki alan tamamen suyla doluydu."